Ka Makaainana, Volume VII, Number 10, 8 March 1897 — KELA HAALELE NOHOALII. [ARTICLE]

KELA HAALELE NOHOALII.

I Ua l&wa na olelo hoakaka ma ! ko Ka Makaainana ui;i aoao e pili »na i ko ke Aliiaimoku haakie, waiho B hookuu loa ana i koD« kuleaoa i ka Nohoalii o Hawaii nei ma kekahi mau wa like ole i hala ae, aohe e kala, iloko o 1895 a me 189? Eia nae hoi, ke ooloku hou mai" nei ke Kuokoa ma kona helu hope loa iho la b Poalima nei a hoaiai ae la hoi f koua manao piha ike wehewelie kanawai. I ulu hoi.koaa 1 ka uoke o Kapeua J. A. Pauaa, ko ke Aliiaimoku kakauelelo piiikiuo e ooho ooai la i Wasinetona, paj luku i ke āno o ka haoa 1 Jawe- | lawei# ai a loaa ko ke AHi ka- ! kauiooa ana i ua palapala la, & makou hoi e olelo t\ei i nei wa he palapala apuhi loa ia. Ma kekahi he!u i hela koke I ae o keia pepa ī hoike aku ai j makou uo ka louo i loaa mai e 'piliana'no nei innau. No la mauao paha hoi i kuuiohia iho al ka oluuluiioko o A. S. Haka-

wela, ka loio nana ua palapak U i haku, e pan« ae ia Kapena Pama me kc f.'i hoakaka qo kana i hana ai tio ia palupala. Ua paueia aku 110 e k« Kaneo» nie ke kuhiia aka ua b»osia aku kela haoa rna ke aao hookikina a hv>oweliweli, e like uo me ka makou i hoike kahiko ai, i mea hoi e pakele ai o na pio © paa uia iik vTab) paa o ke'Aupuni,ae hoomauaoia b.o 1 o makoupu 00 kekahi iioko o ia w« e £»a pio hala ole aua. A u» hooi loa ae hoi oia i kaua paue ma k*»kahi mea a makou i makemake 01e... ai • kamailio mamua, oia hoi, ua ko ke Aupnni aoao i koi aku 1 ke Alii e kakan iho i kona iuoa o "Liliuokalani Domiuis," no ka makemake ole kue ike aku iaia uia ke auo he Alii a he Moi no lakou o ke kipi uui au». Pehea ina e hooweiiweii kekahi powa i kahi inea mfi ke kau aku i kahi ano o ka inake imua ona, &ia wale no kona pakele a ae aku oia e hiawi i k«hi mea a ka powa i makemake ai, ua hiki aaei ia mea ke oleloia ae ua haa- ■ ' X .. ■ wiia aku tne kā mnikai a aae ka laelae ? No makou iho, aole loa; aka, e paa mau ana no ka oleioia, ke maopopo lea ae hoi ke ano oiaio o ka hanaia ana i loaa mai ai o ia mea, ma ke ano he mea i loaa mamuli o ka powfi. A pela no hoi oie nei bana, a_ makou no hoi i ho iiai kahiko a'u Ano hoij e ani ae kakou n# ka ike wehewehe kanawai o ka makamaka; a oiai hoi t aole makou he loio e like ia me ke hoa, eia nae, he wahi ike iki no kahi, a o ia no paha ka ike o ka holo na. Ua hooikaik'a ae oia ma o na hoike la i ifce i ko ke Alii kakau ana i kona iana, a ke ninau nei maknu—he poe anei ia poe no ka Moi ? Ke pane aku nei makou—ao!e; aka, he poo heike lakou no "Liliuokalani Domiuishe mea i lihi kuleana ole i k« uolioalii, a pololei hou ai no o Kapeua Pama ma kana i oielo ai—iua.i k&kau ke Alii i kona iaoa o "Liliuokalani R /' (o ka "K" Ue oia hoi, Moi,) iua h «a waiwai a mana piha ia palapala; aka,no ke kakauiuoai| aua o r,> Liliuokalaui Domuiis l ' ? e like no oie ka iuea. i makemakeia, ua lilo ua palapala la i mea w&iwai ole loa a ua poho wale hoi ka luhi o ka hookikiua a hoo* weliweli au«. Ke ku uei mukou ma ko ka lahui aoao a olelo ae 9 i lohe pouo ai kalmakainuWa i ike iii* ai hoi i koua hoopuuipuui UaaUle loa, a tne ka loea.o .koua wehs- - kauAwai aua, aole loa he wa I ike akea ia ai o iuii malalo o koua iuoa i kakau ai uia kela palapaU liaalele kuleaua

mn aaoo'elo o koua ola eiiu, koe wale no paha inin o o koua poe aialo a me na kahu pili kokokaloa iaia, a he oleloa ao hoi ma ke o "(Mrs ) Doi»iuis Liliuokalani." He o]e a he ole loa ;iO. Eia iho ka makou: mua &ka o ke ksu anu ae o kona kaikunane hiapo ina ka noho&lli, ua ikeia oia m& ke ano o u Mxa. Lydia Kamakaeha Domiuis.' J Lilo o Kalakaua 4 ke kaikunaue hiapo, i Moi, ikeia oia ina ke ano o "Ka Mea Kiekie» ke Kauaa'liiwJkhiu© Liiiuokalaui," ma o kekahi kukala pili oihana oka rr.anawa. Ai ka «jqake aaa hoi 0 kona kaikuiiAue. inuli, ka Mea Kiekie ke KB.ma , iii \Y. P. Loieiohoku, "ka Hooiliua Moi, n ua kukalain ae.oia ma ke-aao o <c Ka Mea Kiekie, ke Kauaa T liiwahiae Liliuokalani, ka Hooiliua Moi;" a j ka aaake ana hoi o koua.kaikuiiane M«i, ua pii ae oia a kau ma keu.a wahi aia ka uohoaiii a ikeia aku ma ke auo oka u Moi Liliuokalani," oia u«i t /'Liliuokalaoi R" (I mea kakoo i ko makou kulaua, e naaa i na haua, na kauōha, na kuahaua, ua' kukala a me ua kauawai aoa i apono ai.) £ lawa aua auei hoi keia mau hoaiai a ka holona uo ka m&kamaka loio ? luu aole, eia hou altu no ua wa, oiai, ua ae la no hoi paha keia no oei wa. Nolaila ao hoi» e iike uo mo ko Kapena Pama manao aoh« waiwai o koia kakauinoa aua a ke Aiii, oiai, aohe mea i ikeia m& ia inoa &ua hiki ole hoi ke ku malalo o ka malumaluo ke k&uawai, pela pu uo hoi me fco ma kou. oia haua a ''LUiuokaiaui Pomiois ,, i haua ai,aohe waiw&i, no ka mea» aohe no he kuloaua oua ika uohoalii, aka, uo ka <k Moi Liiiuokalaui" uae hoi* aole ioa ia i uo ke taau uei koaa kuieana, aohe i pau; & ke ouioai ae la, ke nnioui mai U« a ke ouioui uei; eia la ke pii ae nei, ke kaalo & ka maalo ae la, a oke ku hou mai uo Uoi paha kae i ka oaoku, l£i& la, ua pokole ka wa, o Mar&ki uei a o Naua hoi ia kakou» a he mau auahulu helu wale uo paha hoi koe & haiulu oaaī a ku i ka paepae o ka ipuka a kau ae a aoho pouo hou iho iiuua o ka moku. Aoie ioa paha koi ia he ; mea hewa* aka, o ko kakou hau ; oii ioa aua aku paha hoi ia. 1 uoho uaua aku uo kakou iloko 1 o ka oiahe a uie ka hooui&oawai uui paupauaho ole.