Ka Makaainana, Volume VII, Number 12, 22 March 1897 — Page 1

Ka Makaainana.
BUKE VII----Ano Hou Honolulu, Oahu, Maraki 22, 1897. HELU 12

Mau Hoohanohano mai Hawaii.

                Feberuari 26, ma Wasinetona, Amerika Huipuia, i hooholo ai ka Hale Lunamakaainana i kekahi bila kanawai e hoomana ana i ka aeia aku o kekahi mau alii manuwa e lawe mai i na hoailona hoohanohano Alii i loaa aku mai ke Aupuni Hawaii. Ua haawiia mai keia mau hoohanohano ana e ka Moi Kalakaua maluna o Hope-Adimerala George Brown, Kapena George C. Reny a me Lutanela George S. Dyer no kekahi mau hana kokua i ka Moi oiai oia ma Kaleponi, a e ka Moi Liliuokalani hoi maluna o Ukali George P. Blow, Kauka Frank Laviere, a me W. Woods, he ike ana no ka lakou mau hana i lawelawe aku ai no ka Moi i make.
                [Ua lawe mai makou i keia maluna ae mai na nupepa 'Maleka mai a ke unuhi aku nei e like me ia i loaa mai. O ka manao ana he mea a he mea ke ano o keia mea i hooholoia, ke waiho aku nei no makou na kela a me keia mea heluhelu e koho iho, oiai hoi, ma ko makou manao, he hooko wale ana no nei no na makana i haawiia aku me ka manao maikai ma ke ano hoomaikai, hoohiwahiwa a hoohanohano. L. H.]

Makemake e Ike ia Makinele.

                Iwaena ka hoi o na poe i kipa aku ma ka Hale Keokeo, Wasinetona, i ka Poaono, la 6 nei, me ka ike ole nae i ka Peresidena, o Kapena J. A. Pama ka kekahi, ke kakauolelo pilikino a ka Moi Liliuokalani i pau, i lawe aku ka he palapala i ka Peresidena, e hoike aku ana i ka makemake o ka Moi i pau no ka haawiia mai ona aha ike me ka Peresidena me ka hikiwawe loa e hiki ana ke aeia mai. No ka piha aluka loa ka o laila, ua waihoia aku ka palapala me ka makai e ku kiai ana i ka puka komo no ka haawiia aku.
                [Mai na nupepa 'Maleka mai no keia maluna ae i loaa mai nei nae ka mokumahu Miowe ra o ke aumoe Poaha nei. Mawaho o keia ae la, aohe mea i maopopo ia makou. L. H.]

                I ka wehe ana o ke kau o ka Aha Kiekie i ka Poakahi i hala, ua hoike ae ka Lunakanawai Kiekie mamuli o ka noho hana loihi ana o Kakauolelo Hanale Kamika, e loaa iaia he laikini loio. A pela no ka hoi ia Lunakanawai G. W. A. Hapai o Hilo. He hoohanohano keia i loaa ia laua me ko laua ninaninau ole ia. Ke haawi aku nei makou i na mahalo ana ia laua.

Hoihoi Hou ia na Eemoku.

                Piha mau ke keena o ka Aha Kiekie i na la i hooloheia ai o ka hihia noi palapala kuu kino a na eemoku Kepani a ka mokumahu Sinisiu Maru i lawe mai ai. Eia nae, aole i hooloheia maluna o ia noi, ua loli ae a i kekahi noi kanawai a ka Loio Kuhina no ka manawa, oia hoi, ua mana ka olelo hooholo hookahi a ka Luna Dute Nui. I ka puka ana ae o ka olelo hooholo e kakoo ana i kela manao o ke kanawai, ua loli ae ka hana.
                Ua malama hou ka Luna Dute Nui a me ka Loio Kuhina i aha nieniele i ka Poalima nei, a pau ka laua, o ko Iapana Kanikela-Kene rala aku, ma o kona noi maoli ana ae. Hora 4 p. m. paha o ka Poalima nei i hoomaka ai ka hoohikihikiia o na eemoku no laua o ka moku. Aole ke kapena o luna, aka, o ka malamamoku wale no, a iaia nae hoi i hoole mai ai, ua pii okoa ia aku e ko ke Aupuni poe a kuuia ke alapii. Mai ia wa mai ka hoomakaia ana o ka hoihoi hou ia o na eemoku iluna o ka moku a pau i ka waenakonu po. I maalahi nae hoi ka hana i ke ao aku a ke Kanikela-Kenerala e hoi hou lakou, a nana hoi e kiai ko lakou pono maanei.
                Mai loko mai o ka huina o 665 poe eemoku, he 130 i hoopaeia ma ka hoike a ka Luna Kiai Awa, a i ka nieniele hope loa ia ana hoi, ua aeia he 122 poe hou ae, hui he 252 i hoopaeia mai, a hoihoi hou ia hoi he 413. A mawaho ae hoi o keia poe eemoku i hooleia, he 137 ana poe ohua e ae i hoihoi aku mai kamaaina o kakou nei. Hora 3 paha o ka Poaono nei i huli hoi aku ai ka moku no Iokohamo.

Emi Loa Kumukuai.

                Ma ka Hale Oiwi, ke kipa ae na makamaka a pau malaila e kuai ai i na lako no kauhale. E wae a pau ka makemake, a ke hookaa aku, e hoomanao e hoihoi hou ia mai ana he elima keneta no kela a me keia dala piha e kuai ai. Mai no a hoopoina iki i nei mea, oiai, o ka pono ia o kela a me keia mea e kuai ana malaila.
                O ka oi loa aku nae paha hoi o ka oluolu loa, no $12 wale no, loaa he kapuahi hao. He $4 e uku mua ai i kinohi, a mahope aku, iloko o elima malama, ma ka $1.60 e hookaa ai o ka malama hookahi. Aole anei keia he oluolu a he maalahi no ka mea e makemake ana e kuai? I mea nae hoi e maopopo loa ai, o ka hele ae no ka pono ilaila e hoao ai. Ke uku kuike ia kela mau dala i kinohi, ua hiki loa no ke kapuahi ke hoihoiia no kauhale, a mahope aku, mai no a hoopoina i ka hookaa mau aku. Ina ua pilikia a hiki ole, hele ae no e kuka, he oluolu loa ka ona oiwi.
                Oluolu na kuka ana a maalahi na lawelawe a hoohana ana ma KA HALE OIWI.

Hoikeike Holoholona.

                Po Poakahi i hala i weheia ai ka aha hoikeike a Porofesa Birisetole i kana mau holoholona i hoonaauaoia, a ua holo no hoi ko lakou hale hoikeike o ka hanaia ana iho nei a piha hookeke. Ua lehulehu loa ka na poe i hoi no ka hiki ole ke komo a ke loaa he wahi kupono e noho ai. O ka piha loa paha ia la ke hele la a pinana okoa kamalii iluna o na kaola o na paia.
                I ka makou nana a koho aku, he keu a ka noeau maoli o ke ao a me ka hoonaauaoia ana o na lio a me na hoki, a ua hiki loa hoi ke hana i na mea e kauohaia aku ana ia lakou e hana, mai ke kunou, hookani bele, lele kowali, kii ukana, a hana no i na ano hana a pau e kauohaia aku ana. O kekahi hana a makou i mahalo loa ai i kekahi lio, o ia ka hana arimatika, mai ka houluulu, hoonui, puunaue a hoolawe, a me ke koho i ka manawa ma ka wati, a me ka helu o ka malama a me ka la. Mawaho ae hoi o keia mau hoikeike hoonaauao, aohe mau mea e ae e lealea ai ka lehulehu, i ano like aku hoi me na keaka lio. Eia nae, e hoomanaoia, aole keia he keaka lio, aka, he aha hoikeike wale no i ka mea hiki i ka noonoo o ke kanaka o ke ao ana i na holoholona o ia ano e hana i na mea e kauohaia aku ana.
                Ua hoomauia mai no ka hoikeike ana i na po a pau o ka pule i hala iho la, eia nae, aole i loaa aku ka piha o ka po mua. He mau po helu hoi ko keia pule me kekahi mau loina hou, oia hoi, na poe himeni Hawaii a me ka Puali Puhiohe Lahui.

                O ka hoolahaia ae koe o ka papa-inoa o na poe i hookaa ole i ko lakou mau auhau maloko o kekahi nupepa puka pule. Haawi aku i mau dala hou no ke Aupuni, ua nui loa ka pilikia.
                Kakahiaka Poakolu, la 8 nei, i hele aku ai ka puali puhiohe Aupuni e hoolaulea i ka hapauea, ka Mea Hanohano Godfrey Rhodes (Kapena Luke, no ka hoohanohano ana i ke 82 o kona mau makahiki ma ia la. E hoomanaoia nae hoi, he hoa'loha a he mea kakoo ikaika loa oia no nei Aupuni kamehai.
                He hihia ko kekahi koa o ke Aupuni i hooloheia imua o ka Aha Apana i kakahiaka Poaono nei, no ka moe me kekahi kaikamahine Hawaii malalo o 14 makahiki. O ke ano hihia no nei o C. G. Pasona, kahi haole wiwi hana wati, e paa mai nei i Kawa. He hiki ole ka ke hooko aku, o ke kumu pale nui ia.

Poe Eemoku Kepani Hou.

                I hoawiwi loa ia paha hoi ka hana kipaku koke i ka mokumahu Sinisiu Maru i ka hoea ana mai o ka mokumahu Sakura Maru iwaho i ka auwina la Poalima nei, mai Iokohama mai, me 317 poe eemoku hou me na ola maikai. Kakahiaka Poaono nei, hora 6, i hookomoia mai ai iloko nei a hoomaka koke no ka hoolele ana ma Kahakaaulana. Aohe olelo ana no keia poe eemoku, oiai, na kekahi laina mokumahu mai ia poe i lawe mai la, a o W. G. Iwini Ma na agena maanei. Mawaho ae o na eemoku, he 400 tona ukana. E hoomalu nui ia ana keia puulu a e hoomaemaeia ana hoi na ukana a pau pono ka manawa hoomalu i ke aumoe o ka la apopo. O kekahi kumu hoi o keia awiwi, i maalahi ka hana ke hoea mai ka mokumahu Rio de Ianeiro i ka la apopo me na eemoku Pake paha. Ke pau maanei, e holo loa aku ana ke Sakura Maru no Seatele.

                Imua o ka Aha Apana i ka Poalua, la 9 nei, i hoopaiia ai o Davida S. Mahaulu a me Keahi he $2 a me na koina pakahi, no ka hanaino ana i ka paepae pohaku o ke alanui hele wawae o kekahi Pake ma Kapuukolo aku nei. He hoa paaua ka inoa mua no ke ino a makou i hoomanawanui loihi ai, a ua kupono hoi laua e kauluaia.
                Mamua aku nei, ua hopuia he keiki Pukiki, nona ka inoa o Pita Kolea, no ka loaa ana aku iloko o ka luakini o Malieokamalu i kekahi La Pule me kekahi mea hooleleaka kii. Imua o ka Aha Apana, ua aoia mai oia a hookuuia. A no ka hoolaha ana hoi o ka nupepa Adavataisa i ua hana la me kekahi mau olelo oolea a ku i ka hoomakeaka, ua hoopii oia i ka Hui Pai Kekake no ka laipila. I ka Poalima nei ua kalaia ka hui, aole i ku i ka hewa, ma ka manao o ka Lunakanawai Apana.
                Ho ra 7 o ke ahiahi Poaha nei i hoea mai ai mokumahu Miowera iwaho o ke awa iloko o 9 la holo mai Vanekouwa a pili mai i ka uwapo i ka hora 8 paha. Nui ka ka ino ma kona ala moana i ka la 10, haule ka hau a me ka hua-hekili, oolea ke poi ana o ke kai a poino na mea o luna o ka oneki, a e ole e nininiia ka aila, ahona iki ai. Ano poi pu no a ka la 14 mai, a he maikai wale no mahope mai a hoea mai la ianei. Ua lawe mai oia he 200 tona ukana no nei awa a me kahi mau ohua, a he 2300 no Kikane, ka piha ukana oi loa hoi ana i lawe ai mai ka Akau no ka Hema i kahi holo hookahi ana. Hora 5 p. m. a mahope iho o ka Poalima nei i holo loa aku ai no ka Hema.