Ka Makaainana, Volume VII, Number 14, 5 April 1897 — Page 1

Page PDF (913.23 KB)

Ka Makaainana.
BUKE VII----Ano Hou. Honolulu, Oahu, Aperila 5, 1897. HELU 14

HUAKAI A KE ALII.
Ike i ka La Hoohiki o ka Peresidena Hou.
Ua loaa mai nei no ia makou ka Palapala Helu 6 mai ko ke Aliiaimoku kanaka mai, a eia mai no ia mahope iho:
THE CAIRO, WASHINGTON, D. C., Maraki 4, 1897.

                F. J. TESTA,
Aloha oe:—
                I
ka makaikai aku nei i na hana o ka hoohikiia ana o ka Peresidena hou (Makinile) o Amerika nei. I nehinei (Poakolu) i hoounaia mai ai ko ke Alii mau kikiki (tickets) e ke Kuhina Nui hou, Keoni Seremana (John Sherman), he elua no nae, no ka pau e ana o na noho a o na noho wale no ia i koe, nolaila, loaa ole ai he eha kikiki no makou a pau.
                Nolaila, hooholo ko ke Alii manao, e hele no makou a pau a hiki i ke Capitola (Capitol), o ia kahi e lawelaweia ai na hana no ka hoohiki ana. Hapalua o ka hora 10 o keia kakahiaka, haalele makou i ke Cairo nei, a hiki makou i ke Capitola he hapaha koe kani ka hora 11. I ka hiki ana aku, aole i kana mai ka piha, he mau haneri tausani paha; o na poe makaikai wale no keia; ku ko makou kaa, lele wau a me ke Alii a noho no o Misasa Nahaolelua a me Kapena Julius A. Palmer iluna o ke kaa o makou. O maua me ke Alii ka i komo, ua hele a piha o loko; laweia aku nei maua a hiki ma kahi o na Luna Aupuni o na Aina E, oia hoi, The Diplomatic Gallery, ua hele a piha mua, a he elua wale no noho i koe, o ia ko maua mau noho; a i ka hiki hou ana mai o kahi poe aohe wahi e noho ai, a noho lakou ilalo o na anuu o ka papahele.
                Iloko o na wahi e hoopuni a na i ke keena o ka Aha Senate, ua hiki paha i ka 5,000 a oi poe, a iloko o ia heluna, he elua Hawaii ponoi, oia ka Moi o Hawaii a me kana wahi kauwa, kou wahi hoa nei. O na poe wale no keia i konoia, aole e aeia na poe e ae i loaa ole ke kikiki (palapala ae komo).
                Hora 11 hemo na puka o ke keena o ka Aha Senate a komo mai na hoa o ia Aha, na hoa o ka Hale, na Luna Aupuni o na Aina E, na Lunakanawai Kiekie, na Kuhina hou, ke Aliikoa kiekie o ka aina me kona mau ukali, ka Adimerala nui me kona mau ukali, na Kiaaina o na Mokuaina a pau o Amerika Huipuia, a me na luna aupuni e ae a nui loa, a me ka Hope-Peresidena hou.
                Hora 12 komo mai na Pere sidena a elua , Kalivilana e kuilima ana me Makinile, ku na poe a pau iluna a hiki ma ko laua wahi, ku mai ka Hope-Peresidena mua Kivinikona (A. Stevenson) a hoohiki i ka Hope-Peresidena hou, Hobati a pau ka hoohiki ana, hoi o Hobati ma ko Kivinikona wahi a nana i hoohiki na hoa hou o ka Aha Senate; a pau ia, puka na Peresidena a elua no waho o kahi i hoomakaukauia ai no ka hoohikiia o ka Peresidena hou, a mahope aku na poe e ae, a pau ka hoohikiia ana, haiolelo ka Peresidena hou i kana kahua hana o kona noho ana Poo no ke Aupuni.
                Pau ka haiolelo, hoomaka ke kai o ka huakai no ka Hale Keokeo. Aole i kana mai ka nui, o na pualikoa, na puali puhiohe a me na hui like ole o na Mokuaina a pau o Amerika nei. Uhi paa ia na alanui, aole e hiki i kaa ke holo, aole hoi e hiki ia oe ke hele mai kekahi aoao a kekahi aoao o ke alanui. Ekolu paha mile mai ke Capitola mai a hiki i kahi e kai ai o ka huakai, hiki ka makamua i ka Hale Keokeo, a pelu hou a ke Capitola, aia no ka maka hope ke hoonohonoho nei no i ke Capitola, a mai ka hora 2 ka hoomaka ana a hiki i ka hora 6, akahi no a ku pono ka maka hope i ke alanui.
                O na nani like ole no hoi a pau iluna o kela a me keia puali, pela na hui o kela a me keia, na puali puhiohe no hoi. Ia kakou, aia wale no a he poe aliikoa a he poe kulana kiekie, alaila, hee na pilali; aka, ia nei nei, aia ka pilali i na koa a me na puhiohe, he hapa mai ko na adimerala, oi ae ko lakou nei. O ka hele no ia a na poe hiwapaa he mau pualikoa no a puhiohe ko lakou. Ua elua haneri a oi puali puhiohe iloko o keia hookahakaha nui a ka launa ole mai. Iwaenakonu o ka huakai na Peresidena a elua me ko laua kaa, mahope aku o laua na Hope-Peresidena, a mahope aku na aliikoa kiekie o ka aina a me ko ka moana me ko laua mau ukali.
                He la malie a maikai keia. He olelo mai ia na kamaaina, o keia ka la oi kau o ke ino i na makahiki a pau, he ua a me ka hau (snow), pela ka mea i maa i na Peresidena a pau, a i keia la, ua like loa me Honolulu ka mehana. Me he la, he mau miliona ka nui o na kanaka i Wasinetona nei i keia la, a e ike no hoi oe i na ano kanaka o kela a me keia lahui.
                Pau na hana o ke ao, hoomaka ko ka po, o ia no hoi na hoolele ahikao, uwila, a pela aku, a me ka aha hulahula. Aohe makou i hele, no ka huikau loa, a iluna nei no makou o ka Ho tele e hana aku ai. Ua like ke kulanakauhale nei nae ke ao i ka malamalama o ka uwila.
                Ia maua i komo aku ai i ko maua wahi iloko o ke Capitola, owau mamua a o ke Alii mai, ua halawai koke aku la ko'u mau maka me W. O. Kamika e nana mai ana ia'u a me kona minoaka, haawi mai la i kona aloha ma ke kunou ana mai ia'u, a o ka'u i panai aku ai nona, ua nana aku wau iaia me ka maikai me he la aole wau he enemi nona mamua, a hiki i ko maua noho ana ma ko maua mau noho. Aole wau i ike ia Kakina a me Hakawela, aia la ihea.
                Ua hoopanee ka noho ana o ka Aha Senate a me ka Hale a ka la 15 ae nei.
                Aole i maopopo ko makou manawa e hoi aku ai, oiai, ke hiki mai nei na kono a na kulanakauhale like ole o Amerika nei i ke Alii e hele aku ilaila, a me he la, ma ko makou ala huli hoi no ka home, e kipa mua ana makou no na wahi like ole o keia aina puni ole o ka honua nei.

                Maikai no makou a pau, a ke opiopio hou ae nei ko'u mau hoa, a ua hoi mai a ka miomio saila, i pehia e ke anu hoeha ili o keia aina pupuka. O ke aloha me oe. Kou oia mau,
JOSEPH HELELUHE.

                Ua hoolilo o Kalalena Makapolena i kekahi lio kea Hawaii ona, nona ka inoa o Salavatoa, no $1,000, ia H. Pote, ke kauka lio o Kikane, Auseteralia. E laweia aku ana ma ka Mariposa.
                He pomaikai no na Poe Ma'i Lepe ra ke haawiia ana e Porofesa Birisitole i keia ahiahi ma kona hale hoikeike ma Pelekane, kihi Waikiki makai o na alanui Beritania me Alakea. E pono ke lu ae i na kenikeni ilaila, i ike ai no hoi i na holoholona i hoonaauaoia.
                He huakai pahaohao ka ka mokumahu Kaena o ka holo ana i ke ahiahi Poaono nei a hoi mai no; a holo hou no i kakahiaka o nehinei, aohe i huli hoi mai a hiki i nei wa. Ua holo aku he umi poe makai i lako me na mea kaua a me na mea-ai. No hea la nei huakai a no keaha la, aohe mea i maopopo.

IKEA KO KE ALII ANO.
Palapala a Kekahi Wahine mai Wasinetona.

                Ma ke Kuokoa namu o ka auwina la Poaono nei i hoopukaia ae ai he mau mahele mai kekahi palapala i kakauia mai e kekahi wahine o ke anuu kiekie loa ma Wasinetona i kekahi pilikana ona maanei, a ke unuhi nei makou ia palapala:
                "O na kanaka elua e noho hope nei no ko oukou repubalika kakanalua ma Wasinetona nei, ua ike ae laua ua puanuanu loa nei wahi mai ka hiki ana mai o ko oukou Moi i hoinoia. Ua ike laua ua emoole loa ka loli ana ae o na puuwai o na luna o na aina e, na luna oihana o ke Aupuni a me na lede o na anuu kiekie loa a ku-a-pohaku-mabala. O na hoino lapuwale a na komisina hoohuiaina mua, a kela Kakina hemahema i hoihoi ole loa ia, a mahope iho nei hoi e Haki, Hasatine a me kana wahine i hooili aku maluna o ko oukou Moi i hooneleia i ka nohoalii, e hoomaikeike ana iaia ma ke ano he wahine pegana hupo loa, ua pale loa ia ae hoi ia ma ka hoea ponoi ana mai no o ka "pegana." He kakaikahi loa na poe i aeia e ike iaia a hiki mai i nei wa, owau nae kekahi iwaena o ia heluna hauoli, a ua hoohauoliia hoi o Wasinetona nei e ka oluolu, ka ihiihi a me ka naauao o keia wahine, he Moi m amua a ke mau nei no ke ano wahine kulana alii me ka hoomaopopo ole ae hoi i na hoino hoohilahila i hookauia aku maluna ona, a ua ehaeha nae hoi au ke olelo ae, e ko'u poe hoalahui. Aia maluna o ko kakou mau hoahanau Amerika ka hilahila, ma ka hoopoina ana iho hoi i ko lakou lahui hanohano a me ka manao makee hiwahiwa o '76, o ka hui ana aku la me na poe kipi a kakau i na palapala hailiili i na nupepa Amerika ma ke ano hoino loa i kekahi Moi a he wahine hoi, ma ka nana aku, i oi pakela loa ae hoi kona kulana Karistiano mamua ae o ko lakou, no ka mea, aole loa ana wahi olelo hookahi iki i pane nukunuku nuku aku no na poe i hoino iaia a, malalo hoi o ka malumalu o ka hae Amerika, ua hanaino aku iaia a me kona lahui i hilinai ai i ko Amerika hanohano. O kekahi o ko makou poe wahine, ua kaha loa aku lakou a olelo ae la e hoala i ahahui e koi aku ai i ka Peresidena e ae mai i na wahine o Amerika e holoi ae i keia kiko hewa maluna o ko Amerika kii hoailona, a e hoihoi aku i ka Moi Liliuokalani me ka lanakila a Hawaii. Ua koho ko Wasinetona anaina he poe ino loa ko kakou poe kaikunane a me na pokii Amerika ma Hawaii a ke hoole aku nei makou ia lakou. Lilo loa o Misita— i ka hoopahaohaoia mamuli o ka like ole o ke ano io maoli a me

(E nana ma ka aoao ewalu.)