Ka Makaainana, Volume VII, Number 16, 19 April 1897 — Page 7

Page PDF (909.90 KB)

This text was transcribed by:  Mary Ching
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Makaainana.

NA AINA MAMAO

Mau Lono Huikau mai kela a me keia Wahi Like Ole.

Ukali ka Hoohauele i ka Luku.

            He 100 poe Amenia i lukuia mai nei ma Tokata, ma Anatolia a ka inaina o na poe Mosolema.  Na ke Aupuni i hoike ae ka lono mua no nei hana, me ka oleloia he 15 poe Amernia a he ekolu poe Musulumana i pepehiia a make, eia nae hoi, aohe no i hilinai nui ia keia lono, no ka mea, ua maa mau no na luna oihana ma ka houuku ana mai i ka heluna o na poe i luku mau wale ia ma na hana ana mamua aku.  Maraki 25 nae hoi i loaa ae ai ka lono ma Konakinopela, i ka Makua Ekalesia Amenia, He 100 pee Amenia i lako ole me ua mea eha i kau aku ka hoopai o ka make mai ka inaina aku o na poe Mosolema, a o keia lono ka i hiunaaiia ua ano pololei.  Iloko o ka luakini kahi i luku nui ia ai, a ua hao wale ia hoi ko lakou wahi mamua a mahope iho o nei hana.

            Ma kekahi palapala hoi i ke Aupuni Tureke, ua kua ikaika loa aku ka Amebasedoa Beritania i keia hana hiena.  Ua ole loia o ia ka ka palapala oolea loa i loaa ia Aupuni mai kekahi Amebasedoa aku.  O ka hopena i loaa mai no nei hana, ua kauoha ae ke Suletana i ka hoopau a hopu koke ia o na luna oihana Tureke ma Tokata, i hoohuoiia hoi o lakou kahi i komo pu aku ma ia hana luku wale, a e hookohuia aku ana he komisina kuikawa no ka hookolokolo ana ia lakou.  Ua hilinaiia e kiai pono loa aku ana ke Amebasedoa Beritania i ka hookolokolo i hiki ole ai hoi ke hooliloia i mea paani wale no, e like la hoi me na hookolokoloia ana o na luna oihana Mosolema mamua aku i hoopiia no ka pepehi i na poe Karistiano.

            O ka Makua Ekalesia Amenia no hoi kahi i kue aku i ke Suletana no keia hana luku wale ma Tokata, a ua hooikaika loa aku hoi oia i kana kue i ko ke Suletana ae mai e lawe aku i kona haalele, i waihoia aku i kahi wa i hala ae.  Ia wa ua hoole ke Suletana e lawe aku a ua ae hoi i ka Makua e haawi no oia i kekahi mau hooluolu ana i na poe Amenia.  Eia nae hoi, ua noi aku ke Alii e hoopaneeia ka haawi ana aku i keia mau hooluolu ana a mahope o ka La o ke Alahouana.  O ka luku ma Tokata ka i ukali aku.

            Ewalu poe Amenia i hopuia ia la (Maraki 25) ma Konakinopela, ma ke ano he hana hooakahele loa, oiai, ua hopohopo ke Aupuni ina e lohe loa ia ae ana keia hana hiena hope, e ulu koke ae ana no he ala hoohaunaele kipi.  Ua hoohueiia keia poe pio ua hoao lakou e hoeueu a e paipai i ka lahui malaila, a i Maraki 28 nae hoi, na loheia ua paleia keia manao hopohopo.  He kuahaua ka i hoopukaia ae e olelo ana na ka Suletana no ka e hookau aku i ka hoopai o na poe i hopuia a aole hoi na ke komisina e hookohuia aku ai no ka noii pono ana.  I puka ka keia kuahana i ka loaa ana aku o na lono hoohoihoi mai Rusia.  Ua ulu ka hoi he haunaele ma Konakinopela, a ua lehulehu na poe i pepehiia a make.  Aohe mau hoakaka maopopo i hoikeia.  He kuloko wale iho no nei haunaele, eia nae, ua nui loa ka uilaniia malaila.

 

Kukala Kaua Okoa ke Alakai Helene.

            Ua hoouna aku o Konela Vasoso i kekahi palapala loihi a oolea loa i ua adimerala kuwaho, pela ka lono o Canea o Maraki 31, e kue aku ana i na mea i oleloia nona a lakou i hoike ai i ko lakou mau Aupuni.  Ia Adimerala Canevaro keia kue i hoounaina aku ai, ke alii Italia e hoomalu la i na aumokukaua kuwaho hui mamuli o kona kahiko ma ka hana.  Wahi a Konela Vasoso ua hoolako aku na luna oihana Musulumana i na poe i holo aku no Canea me na mea kaua a hookuu aku la ia lakou e hele e luku i na poe Karistiano.  Ua kue pu aku no hoi eia i ko na eumokukaua ki poka ana i na Karistiano e noho hoomalu ana ma na kulanakauhale aekai a me kahi poe e ae maloko aku.

                        Ua loaa aku no ia Konela Vasoso ka oleloao a na Adimerala e lilo no kona poe ma ke ano he enemi ina e hoolohe ole ia ka lakou, oia hoi, aole e ki poka wale ia na poe Tureke ma kekahi mau kulanakauhale, a ua pane ae oia ma ke kauoha ana e hopuia kekahi hale Aupuni ma Malaka, a ua hookolo aku oia i ka meheu o kona lanakila ma ke kue aku a lawe pio mai i na papu honua.  He kukala kaua okoa maoli no ke ano o keia hana a ke Konela e kue aku ana i na Mana.

           

Hoea ka Hooilina Moi Helene i Larisa.

            Ua hoea aku o Kama’lii Konakanakine, ka Hooiiiea Moi o Helene, i Larisa, oia no a me kona poe hoahele, pela ka hoike o kekahi lono i loaa ae ma Atenai, Maraki 29, a ma ia wahi ana hoi oia e hookahua iho ai i kona kulana poo.  Aohe ulia i loaa ia lakou ma ke ala o ka holo ana ma ke kaamahu a Volo, a ua nui ke ohohia o ka lehulehu ma kela a me keia wahi o ke ala holookoa.  Ua ku makaukau mai na koa a pau o ka papu ma Larisa me ka lakou mau lako kaua no ka hookipa aku i ko lakou alakai.  He puuluulu nui o ka lehulehu ka i haiamu ae ma na alanui i hele a paihi me na hae no ka hookipa ana aku i ka Hooilina Moi, a ua haawiia aku na hoohiwahiwa ana iaia ma kona alahele mai ke kahua alahao aku a ke kahua-poo i hoomakaukauia no ka hookipa ana aku iaia.  Ua palena ole ka hauoli a me ka ohohia o na koa a me ka lehulehu.

            La 30 ae i lawe io ai ka Hooilina Moi, nona na makahiki he 29, i ka hoomalu ana o na pualikoa Helene ma Tesale.  Ua hoopuka ae oia he kauoha i ka pualikaua, a ma ia hoi oia i olelo ai i kona manao paa, oiai hoi, iloko o keia wa kupilikii, e kaupaonaia ana hoi ka aina makua, e hana like na poe a pau i ka lakou hana, e kupaa i ka lakou hoohiki, e hoike i ka hoomanawanui a me ke kupaa a e hoelohe hoi i ka kanawai a me ko lakou poe alakai.

 

Nunulu ka Bea ia Helene.

            No Sana Peterobuga mai he lono o Maraki 25, e olelo ana aia ka o Konela Vasoso ke hoolaha la i kekahi lono iwaena o na poe kipi o Kerete ua manao ka na Mana e haawi pio aku ia lakou iloko o na lima o ko Tureke poe.  Ua hoike moakaka ae no nae hoi na poe Helene, ua ake loa lakou e hoopiena ia Eurepa a kuku na eeiao, eia nae, ua hoomaopopoia no ia mea a ua loaa ke keakea a kueia aku.  Ina ka e hoomau aku ana ko na Helene hoopaakiki, me he la e loaa aku ana he hoolaha ia lakou, oia hoi, ina lakou e hoonaukiuki ae ana a lele kue aku na Tureke, mai no lakou a nana aku no ke aloha a kokuaia mai.

 

Hoakoakoa ko Turake Ikaika Kana.

            Ua kauoha aku ke Aupuni o Tureke, pela kahi lono o Maraki 24, i kona heluna aumokukaua, e ku ana ma Galipolisa e holo aku o Simana a me Salonica, oia hoi, ekolu moku-hao nunui o 6,000 tona a me umipukuniahi pakahi, hookahi mokuhao o 2,000 tona a me elima pu, hookahi waapa-pu holo muliwai, hookahi mokukaua holo, ekolu waapa topido a me elua waapa hoopoino topido.  Ia kakahiaka no i hoopuka ae ai ke Suletana i kekahi kuahaua o kauoha ana no ka hele io ae i ka hana o 54 bataliona o na koa kuikawa o ka mahele pualikaua elua a me na koa kuikawa holookoa o 1890.

 

Aa Hope Loa a ka Moe Keoki.

            Na kekahi nupepa alakai o Atenai, o ia ka Emphemois, i hoike i kekahi manao i kohoia na ka Moi ia, ma kekahi kukulumanao e pili ana i ke okaikai ma Kerete, e hoike moakake a maopopo loa ana hoi i ko ka Moi kulana.  Penei iho ka hoopau loa ana o ia manao:  “Aole loa ka Moi e hoohui aku iaia iho me na Mana ma ka hookikina ana aku i na poe Kerete e ae e lawe ae i ke kulana noho kuokoa me ka ike aku i ka mana oi ae o ke Suletana, a aole no hoi oia e ae i kahi hooponopono ana pela no nei haua pohihihi hihia.  Ua hoole na Kerete i ke kulana kuokoa, a ua hoole pu no hoi ko lakou Moi, a e ae no i hookahi wale no hopena e loaa, oia hoi:  I ka mea a ka manao o ka lahui a me ka manao o na poe Kerete e hooholo ai.  O na hooikaika ana a na Mana e hoao ai ma Kerete, e loaa no kona panaiia aku ma ka palena a hala loa aku ma o.”

 

Unuhi aku i na Pualikaua Tureke.

            Iloko o ka Hale Ahaolelo Makaainana ma Ladana, i Maraki 30, ua hoike aku o G. N. Kuzona, hope kakauolelo e ka Oihana o ko na Aina E, ua kukai palapala ae o M. Nelidofa, Amebasedoa Rukini ma Konakinopela, i ka la 2 aku, i kona mau hoa amebasedoa ma ke kapitala Tureke, e hoike aku ana i ke kope o kekahi telegarama i loaa mai iaia mai ka adimerala e hoomalu ana i na aumokukaua Rukini ma na kai o Korete, e hooikaika aku ana i ka hoonohoia ae o ona Kiaaina Eupora no ka Mokupuni o Kerete ma ka mana piha e hana aku, a e hooikaika aku ana no hoi i ka unuhiia aku o na pualikoa Tureke mai ia Mokupuni aku, oiai, ua manao na adimerala o na Mana e ae o ia wale no ka hana kupono.  Ua olelo ae o Kuzena ua kokua ke Aupuni o Beritania Nui i keia manao o ka adimerala Rukini, a aia ka hoi ke noonooia la e na Mana e ae.

 

Hoi no ka Aina e Kaua.

            Ua haalele aku ia Nu Ioka, Amerika Huipuia, he 150 poe Helene opio kino oolea a puipui, no ka hoi ana no ka aina oiwi.  I kakahiaka o Maraki 27 lakou i kau aku ai maluna o kekahi mokumahu Farani.  Ke hiki aku i ka aina, e haawi aku ana lakou ia lakou iho no ke lakou Moi.  He poe koa mua no ka hapanui o lakou no Helene a koe paha he 12 o lakou a oi iki.  Ua hookupa Amerika ia ka hapanui o lakou.

           

Makaukau Loa e Ki Poka.

            Ua loaa ae na lono i Atenai o Maraki 25, i kulike ai hoi me na kauoha, aia na poe Tureke ke hoomaka la e wehewehe hou i na pu-kuniahi i hookauia e lakou iluna o ua pale papu ma Pereviseca, ma ka aoao Tureke o ke Kaikuono o Ata.  Ua hanaia keia mau pale papu me ke kue maopopo loa i na hoakaka o ke kuikahi o Berelina, a he mau la mamua aku ua hoike aku ke poo o na aumokukaua Helene i ke poo Tureke, ina aole e wehewehe hou ia na pu, e hoomaka no oia e ki poka aku ia wahi.