Ka Makaainana, Volume VII, Number 17, 26 April 1897 — Page 2

Page PDF (957.32 KB)

This text was transcribed by:  Inger Hojfeldt
This work is dedicated to:  Daughters of Hawaii

Ka Makaainana.

 

2 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, APERILA 25, 1897.

 

"Ke Aleale nei ka Wai."

(Mai ka aoao elima mai.)

ka lahui, oia hoi, i na poe ae e makemake ana pela.

            Nawai ana la e uku na lilo o na kaa hoonalulu elemu o ka lawe ana i na lala o ka puali puhiohe o ke Aupuni e hoolaulea ia Peresidena Kole iwaho o Waikiki i kakahiaka Poakolu iho la, kona la hanau, a pela no hoi me ka pahuhae i kukuluia iho nei e na paahao ina kona wahi noho ma Kehehuna? Ka i no hoi na ka lehulehu no. Ae, oia, pela no!

            A ke ninau noi hoi makou-He Aupuni Moi anei keia a he repubalika paha? He repubalika me ka olelo ana, aka, he wahi koana aweawea noho'na Moi no nae hoi. Ina hoi ha pela, ho ae no hoi paha ka pono i mau aha me na lihilihi gula a me na pihi ke@eawe no na Kuhina a me na luna oihana e ae. Ke loaa la, kohukohu pono loa.

            No keia la hanau ka ka nupepa A@ailono o Hilo i olelo ai makona helu hope loa i loaa mai nei, aole loa ka e haawi mai i na hoomaikai ana i ka Peresidena, aka, i kona Moi ka o nei mua aku, ia Kama'lii Kaiulani. Pehea hoi ia? He keu no hoi a ke ano e o ko Hilo poe ake repubalika, o ke kuhaia mai la ia o na maka e nana pono aku ana me ka imoimo ole iho.

            O kahi lono i loaa mai nei mai iapana i ka Poaha iho la, ua hooholo ke Aupuni o Iapana ua pau ka loaa ana mai o na paahana no nei. A ma kekahi olelo ana paha hoi, pela ka hoike a na wahaolelo o ko ke Aupuni aoao, ua pau ka aeia ana o na Kepani kuokoa a me haumana, a koe no nae hoi na limahana. Pela paha!

            Eena na nupepa o Iapana no ka keia Aupuni mea i hana aku nei a oi loa aku hoi, i ka mana kaokoa i haawiia i ka Luna Dute Nui, a he mea kue maopopo ka hoi ia i ke kuikahi kalepa a laulea i hooholo kahiko ia e Iapana a me Hawaii nei. Ina aku la pela io, alaila, he hana mai no koe ma ko Iapana aoao. Nana aku kakou.

 

            He keiki make ka i loaa aku e lana ana iloko o ke kai ma ke kuono mauka mai o ke alahukimoku, kokoke i ka hale hoahu paakai o kai o Kakaako. Ma ke kohoia aku, he keiki Pake a Kepani paha i heewale a kiolaia, a i lana ae i ke ino ana. Ua paa no a pau, a ua ano palahe nae hoi i ka loaa ana aku a hoikeia mai i ka Halewai, a makai no o laila i kanuia ai.

            Piha u mau ka halekuai lole o H.W. Kamika & Keiki i na la kuai kudala hoaie nui iho nei i na poe kuai, a no ka pau pono ole i na la elua, ua hoomauia aku no no ka ekolu o ka la, a ua emi no ka hoi a pomaikai no na poe hoopukapuka. Loaa mau na waiwai hou malaila ma na mokumahu a pau mai waho mai. Aohe no e hewa ke kipa mua ae ilaila mamua o ka hele ana i na halekuai e ae.

 

Poe Kiure o ke Kau o Mei.

            Mahope iho ka papainoa o na poe i waeia i poe kiure no nei kau ae o ka Aha Kaapuni, Apana Hookolokolo Kaapuni Ekahi, e hoomaka ana i keia Poakahi ae, Mei 3, a o Lunakanawai Kaapuni Pere ke kahu hoomalu o ka Aha:

            Na Hawaii-Wm. Chung Hoon, Wm. Kekipi, J. Poai, Job Manase, W.C. Elia, G.R. Keomaka, Joseph Oliva, C.P. Kanakanui, James Mahoney, J. Padeken, J. Crowell, Keola Keiki, S.M. Kamakau, J.W. Koakanu, H.P. Paulo, Jocob Watson, J.W. Mahelona, T.P. Cummins, John Akina, Antone Morris, W. Kalepo, D. Kukahoe, H.N. Crabbe, J. Mana, J.G.M. Sheldon, D.K. Eli, H. Kolomoku, Mokuahi, Sam Stone, W.H. Pahinui, Kahololio, J.D. Holt, Jr., G.W. Macy, R. Limahana, Isaac Adams, J. Rosa.

            Na Haole-S.I. Shaw, E.H. Wodehouse, W.C. Weedon, W.A. Love, W.W. Chamberlain, M.A. Gonsalves, H.G. Danford, Thos. King, Jr., E.O White, J. Schlief, R.B. French, C. Hustace, Jr., C.F. Murray, C.L. Brown, J. Torbert, G.R. Grau, Louis Singer, D.F. Thrum, C. Bellina, J.M. Tracy, F.B. Auerbach, W.J. Coon, Frank Hustace, E.A. McInerny, K.G.R. Wallace, G.P. Castle, C.H. Clapp, Frank Gertz, J. Weir Robertson, J.W. Grace, T.S. Douglas, G.W. Farr, F.T.P. Waterhouse, C.R. Collins, C.B. Gray, F.S. Lyman, Jr.

 

KELA A ME KEIA.

            O keia hebedoma ae ka pule ku pualu mai o na mokumahu au moana nunui like ole.

            Apopo ka mokumahu Ausetesalia e ku mai ai a huli hou aku no i keia Poakolu ae, Mei 5.

            Kakahiaka Poaono nei i holo aku ai ka mokukaua Amerika Peterele no Iokohama, Iapana.

            Aohe mea ma'i samola-poki hou i puka ae ma Kahakaaulana. Ke pii nei ka oluolu o na poe ma'i eono.

            Ua hookohu aku ka Papa Hoenaauao ia Kimo Holo opio o Makaha, Waianae, i Agena Kula no ia Apana.

            He aha ike a hoolaulea ko luna o ka Piladelepia i ka auwina la Poalima nei, a ua nui no ko uka nei poe i hele aku.

            Na ke kahunapule o luna o ka Piladelepia i alakai na hana haipule o ke ahiahi nei ma ka hale o ka Ahahui Opiopio o na haole.

            He lono ma ka mokumahu Dorica mai, eia ae ka he elua mokukaua Kepani a holo mai no nei, aohe nae hoi i hilinaiia keia lono.

            Aumoe Poalua, la 13 nei, ua pau loa i ke ahi ko Kauai Swinton, he lala no ka Puali Puhiohe Lahui, hale noho mauka o Waipilopilo. Aohe opala koe.

            E kipa a e ike ae ia Kauka Amana, kekahi o na loea lapaau iwaena o na Pake ma o kakou nei. Ke hoikeike nei no hoi oia ma kana hoolaha ma keia helu.

            Holo ka pau o na kamaa o ka halekuai o ka Hui Kamaa o na Poe Hana. I holo no ka pau i ka ua mea o ka emi. E nana ae i ka hoolaha hou ma nei helu.

            He aha hoolele kii, i awaiaulu pu ia me na himeni, ka i haawiia ina ke kahua o ke Kulananui o Sana Lui, a o na loaa, no ka pomaikai ia o ko lakou hui kinipopo e komo ana i keia kau ma ke kahua mokomoko. Ua mahuahua no na poe i hele ae a ua nui pu no hoi me ka mahaloia mai.

            I nei kakahiaka no i ku mai ai ka mokumahu Moiwera ma ka Hema, a i nei ahiahi iho no e holo loa aku ai no ka Akau.

            Poalima nei i piha pono ai ko Peresidena Kole 53 makahiki, a ke panai aku nei hoi makou iaia ma ke ano he kanaka i ke kanaka i na hoomaikai ana o ka la.

            Aohe mau lono hoi ae i loheia mai no ko Bila Daniela kumu o ke ki ana iaia iho i ka pu a make, a nolaila no hoi, ua oiaio loa no na lono mua ma ka helu i hala.

            E holo aku ana ka mokukaua Nene Ahiu i kahi wa o keia la no ke kipa aku ma kekahi mau mokupuni o Beritania Nui ma ka Hema aku nei, a hala elua malama paha, huli hoi hou mai.

            Poalua i hala i komo ai he hoopii koi poho no $1,000 na C.A. Long (Kale Lona opio) kue ia Bila Konuwela opio, no ka hewa moekolohe me kana wahine. Iloko o ke kau o Augate ae e hooloheia ai.

            Ma ka mokumahu Mauna Loa o ka auwina la Poalua iho la i huli hoi mai ai ke Alii ka Moiwahine Kanemake me ke Kama'lii Kawananakoa, a ua u hoi loa kau no waho o Waikiki. Maikai no na ola kino o laua.

            No ka pomaikai o na poe o keia au i kupono i ke koho balota, e pono no ke nana ae i ka hoolaha a ka Papa Hoopaa Inoa o Oahu nei ma kahi okoa ae o keia helu. A ke ike iho, e pono no hoi ke hoomaopopo aku.

            Ma ka mokukuna Ka Moi mai i ka po nei i loheia mai ai ua ili ka mokumahu Likelike ma Honoipo, Kohala, Hawaii, i ka hora 10 a.m. o ka Poaono nei, a ma ka mokumahu Iwalani mai nei hoi o nei kakahiaka i loheia mai ai ua nohaha a okaoka liilii.

            Mai no na makamaka a me na hoa'loha a hoopoina i ka ahaaina manawalea no ka pomaikai o ka Home Makuahine Kapiolani, a e hoouna pololei mai no i na kokua e like me ia e hoikeia nei ma ka hoolaha ma kahi wahi okoa ae o keia helu.

            Mai ka Poalua a ka Poalima iho la i hoopaneeia mai ai ka hoolohe ana i ka hihia ki pu o Toma Waka, a ua hoomoe hou ia mai a keia kakahiaka. Aohe oia i aeia e belaia. Ma ko makou lohe mai, ua olelo ka oia o kona wahi kupono no ka ia e noho ai, o hana naaupo houi no auanei oia. Ina pela, ua pono no.

            Hora 10 a.m. o ka Poalua iho la i kipa ike pili oihana aku ai ke Komisina Pukiki ia Adimerala Biadali iluna o ka mokukaua Amerika Piladelepia, i ka hora 11 ae hoi ke Komisina Pelekane, a i kahi kakahiaka ae hoi ke Kuhina Kepani. Ua panaiia mai no na ki pu aloha no lakou a pau e like me ko lakou kulana pakahi.

            Hanohano a hiwahiwa ka aha mare o ka Rev. V.H. Kiticata me Misi Elizabeta M. Danafoda i ke ahiahi Poakahi iho la, a pela mai no hoi kahi aha mare okoa i ke ahiahi Poalua iho, o ka malamaia ana a elua maloko o ka luakini o Sana Anaru, e like no hoi me ka makou hoike o kela helu aku nei. Ua hoi ka paa mare mua iuka o Kalihi-kai e hoohala ai i na la kinohi o ka noho kane a wahine ana, a ke pau ia, hoi no uka o ke kahua o ke Kulanui o Iolani, oiai ko ka Bihopa wa kaawale i ko na aina e.

            Poakolu nei i hele makaikai aku ai o Kuhina Kaua Damona no ka manawa i ka pualikaua, a ua loaa aku iaia ua makaukau loa na koaie hakaka i na poe Tuke a me na mea ai o ka Halekoa. Ea, ua ola no ka hoi na iwi la!

 

MA KE KAUOHA.

 

Olelo Hoolaha.

            O na poe a pau e makemake ana e loaa ka mana koho no ke kau koho balota e malamaia ana ma ka Poakolu hope o Sepatemaba o keia makahiki, ke kauohaia aku nei lakou e hele ae e hoopaa i na inoa imua o ka Papa Hoopaa Inoa Nui o ka Mokupuni o Oahu ma ke Keena Ahaolelo kahiko ma Aliiolani Hale.

            O na poe a pau e paa nei i ko lakou mau palapala hookaa auhau o ka makahiki 1896, ke kauohaia aku nei e lawe pu mai.

            E noho ana na Papa i kela a me keia la, mai ka hora 9 a.m. a hiki i ka hora 12 m., a mai ka 6 a hiki i ka hora 9 p.m.

            HENRY DAVIS,

            Lunahoomalu,

            J.M. CAMARA,

            R.H. BAKER,

            Papa Hoopaa Inoa Nui o ka Mokupuni o Oahu. apr 26-3ts

 

Ua Maopopo Loa!

            E pii ino mau ana ka makou lawelawe ana ma ka oihana kalepa kamaa iloko o nei makahiki mamua ae o ka makahiki i hala, a oi ae no hoi i ko na halekuai kamaa e ae, no ka mea, ua maopopo loa ia makou ko oukou mau iini mamuli o ka lawelawe loihi ana ma keia hana a mamuli no hoi kahi o ke kamaaina loa iho. Ke pii nei ka nui o ka hana a pii pu no hoi me na limahana i hiki pono ai ke lawelawe a ke hooko aku i ko oukou mau makemake a pau.

            Oiai no hoi na poe e ae e ku nana ana, eia makou ke hou aku nei no mua me na waiwai hou loa o kela a me keia ano, aole loa hoi me na apulu kahiko a ma na kumukuai pii kahiko. E hoao mai no ka pono ia makou a e ike i ke ano o ka makou lawelawe ana me oukou. Hookahi hoao ana, e lilo no oukou i poe kuai mau a i poe hoa'loha pilipaa loa hoi no ka manawa mau loa.

Hui Kamaa o na Poe Hana

D.B. KAMIKA,

            Luna Nui.

Alanui Papu, makai mai o ke kihi o Monikahaae. jry. 25-tf.

 

Kauka Amana

(CHOW KOCK SUN, M.D.),

Helu 109, - - Alanui Maunakea,

(QUONG SING TONG.)

            Oia no kekahi o na kauka o ka Hale mai Pake ma Keoneula, Kapalama, i hookohu pono ia no kona makaukau ma na hana lapaau ma'i o kona aina.

            Ua makaukau loa oia e lawelawe i na ano ma'i a pau o ke kino, e laa ke koko ino, ka hano, ke kaokao, na ano eha a pau, na ma'i lele, na ma'i kunu, na ha'i, na palapu, a pela aku, me ka eleu a me ka ike i loaa iaia no ka hoopalekana ana. O na ano ma'i no a pau, aohe mea koe, i nele iaia. E he wa ole no hoi ke ui ae i kona ike, malia o loaa no he wahi pono. Oluolu loa ma ke kuka ana a emi no hoi ma ka auhau ana.

            MANAWA HANA: Mai ka hora 9 a.m. a ka hora 2 p.m., a mai ka hora 3:30 p.m. a po a ao.

            E hoomanao nona a mai no na poe a pau e heluhelu ana i keia hoolaha a hoopoina iki nona. He kokua a he pale oiaio oia no ka manawa popilikia.

apr. 26-6m.

 

Ahaaina Manawalea.

            E malamaia ana he Luau Manawalea e ka Ahahui Hooulu a Hoola Lahui ma ka Home Hoohanau Kapiolani i ka la 8 o Mei e hiki mai ana, no ka pomaikai o ia home hoohanau keiki, a ke kauohaia aku nei na hoa a pau o keia Ahahui mai Hawaii a Kauai e kokua mai i kela hana maikai ma na mea e pono ai ka lahui. A o na poe a pau e hoouna mai ana i ko lakou aloha, e hoouna pololei mai ma ka inoa o "Kapiolani Maternity Home."

            EUGENIA REIS,

            Kakauolelo A.H.H.L.