Ka Makaainana, Volume VII, Number 22, 31 May 1897 — Page 3
This text was transcribed by: | Michele Ikeda |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Makaainana.
OAHU,, POAKAHI, MEI 31, 1897. 3
NA MOKUPUNI.
_____
Na Lono Huikau no ka Paeaina Holookoa.
Mau Hana Hooko Kanawai ma Lihue, Kauai.
Eia mahope iho na wahi lipoa aala o Mopi:
NA HIHIA KUAI WAIONA ME KA LAIKINI OLE.
I ka pule mua o keia mahina, na pau i ka hopuhopuia oa poe kuai waiona o ka apana o Lihue nei a me Kawaihau, ua ku nui ae imua o ka Lunakanawai Apana o Lihue nei, no lakou ka huina he 13. Ua hoi luuluu kekahi poe a ua hene iki ka aka a kekahi poe. Penei iho na hooheno ana: Wong Sung (Pake), liu $200 me na koina; Ching Hook (Pake), miko $150 me na koina; Arimastu (Iapana), wiu $130 me na koina; S@ Yeao (Pake), wela $125 me me na koina; Tio w (Iapana), hamama waha $125 me na koina; 1 Pake me 2 Iapana i haalele i na bela, ku a holo, $100 pakahi; 1 Pake me 1 Iapana, pakelo ma ka apua, 3 hoopau wale ia.
KUMUKULA HOEHA I KA HAUMANA
Ma ka la 8 iho nei, ua hoea ae imua o ka Lunakanawai Apana kekahi Kaikamahike Pukiki nona na makahiki he 10 a oi aku a emi mai paha, mamuli o kona laweia ana mai e kekahi makai maluna mai o ke kaa o ka Hope Makai Nui o Lihue nei, mamuli o kona hoomaopopo ana he ano maikai ole ke ola o kela haumana no ka hele ana mai i ka hale hookolokolo. A na kekahi makai i hapai mai iaia a komo iloko o ka hale hookolokolo. Ua noho ka Aha e hoolohe i ka hihia o ua kumupoe la o ke kula o Hanamaulu, a penei kahi moolelo a’u i loke aku ma o na hoike la:
Ma ka la 7 aku, ua hele mai no keia kaikamahine i ko kula, a oiai oia i ka wa kula, ua olelo aku kana kumu iaia e hele mai aole nae oia i hele koke aku, aka, ua hele aku no oia mahope iho, a ua hihia mai oia e ke kumu no kona hoolohe ole. A i ka pau ana o ke kula ma ia la, ua olelo aku keia hope kumu i kona poo no ia mea. Ua komo aku ke pookumu ma ka rumi e noho ana keia kaikamahine, ua hikiia ka lauoho, puliki ma ka opu, a pai ma kona papakole no 11 a oi aku manawa. A i kona wa i hookuu aku ai iaia, ua hina iho la keia haumana ilalo o ka papahele a waiho malaila no kekahi manawa loihi, a no ia waiho ana pela, ua kii aku la ua kumu nei i wai e ninini ma na make, a me ia mea i pohala ae ai keia kaikamahine—‘Hoolana i ka wai ke ola,’ wahi a kahilo. Ua hoakaka ae ka Aha penei:
1—Ua hele mai ka mea hoopiiia a hoole, aole oia i hewa, aka, ma kona olelo ike, ua hooia mai oia e like we ka hoopii. 2—Ina no i hili ke kumu i ka huipa, a i ole, pai pa@a i ka haumana, a ma ia hana ana, ua eha maoli ka haumana, ua ae aenei ke kanawai ia mea? 3—Ua aeia na kumu e hoopai.” O ka hoopai hea la ia? O ka hoeha anei e like ae la me keia, a i ole ia, e hoopaa paha iaia i ka wa hoomaha o ke kula i ke awakea a ano like e ae paha? Ua hoopaiia ke kumu he $10 jme na koina.
O ka elua iho la ka keia o kona hoopaiia ana i ka Aha Apana o Lihue nei. E pono ke aoia na kumu e hana i ka mea kupono, aole hoi e like me keia ae la.
PAU NA ILIO I KA HOPUHOPUIA.
Akahi no ka a hopuhopuia na ilio o keia apana no 10 makahiki a oi ae. Ke ao nei na makai i ke paniolo ilio, e aho nae hoi ia, loaa ka hana o ka la, a loaa no hoi ka helu o ka la. Loloa nae na au i ke alualu.
He ma‑u wahi ala ia.
KIU MEA HOU.
Lihue, Kauai, Mei 11, 1897.
_____
Paina Luau Lulu Dala no ka Waihona Hui Aloha Aina.
Ma ka la 16 o Mei nei, ua kahea ae ka Hui Aloha Aina o na Wahine o Puuiki, Hana, i ka oluolu o na Hui Aloha Aina o na Wahine a me ko na Kane o ka makani Kailialoha o Kipahulu, a me ka Hui Aloha Aina o na Wahine o ka wai kaulana o Waianapanapa, ke wai ninau a ka malihini, a ua akoakoa mai oa Luna Nui a me na lala o na kui i kaheaia. A ina e huiia ua malihini me na kamaaina, ua piha o ka elua haneri a oi mai na kane, na wahine a me na keiki. He hoike maopopo ana mai keia ia Hana i ke kupaa a loli ole no ke aloha i ka lepo o Hawaii Imiloa a me ka Aupuni Moi.
Ua malamaia na hana malalo o ka noho hoomalu ana a ke komite nui o ka la, oia o Jos. Kauimakaole. Me ka pule i weheia ai na hana e ka Hope‑Peresidena o ka Hui Aloha Aina o na Kane o Puuiki, oia o P. Kauimakaole. Pau ka pule, ua kaheaia ka haiolelo mua o ka la, oia hoi o Misasa G. P. Wailehua, Peresidena o na Wahine o Puuiki. Me ke anoano eehia e paha mai ai kona leo no na mea pili i ka hui hookuonoono o na wahine. He naauao oi ae keia haiolelo e huki mai ai i ka noonoo o na mea a pau i keia hana nui. A mamua iho hoi o ka wehe ana o ka haiolelo mua o ka la, ua rula mai ke komite nui o ka la he elima minute ka manawa haiolelo o kela a me keia.
Ka lua o na haiolelo, na ka Lunahoomalu o ka Hui Kalaiaina, oia o J. N. P. Kahilina. He mikololohua kuliu a naauao kaua haiolelo, e pili ana no ka hui hookuonoono.
Ke kolu o na haiolelo, o ka Hope‑Peresidena o ka Hui Aloha Aina o na Kane o Puuiki, o P. Kauimakaole, a ua hoakaka mai oia i ke ano o ka Ahahui Aloha Aina a me ka hui hookuonoono, i ke kumu, ka mole a me ka io maoli o ka hana hookuonoono. He naauao na wehewehe ana a ua hiki ke oleloia ae—ua lawe no a lilo, hiu no a wela, i na kaeaea o ka Ua Lani‑haahaa o Hana. Ka ha o na haiolelo, o ka Peresidena Nui o ka Hui Aloha Aina o na Wahine o Kipahulu, oia o Misasa Sukana Pualoa. He mahalo kana i keia mau ahahui i ka hapai like i keia hapa nui e pili ana i ke aloha i ka aina, ke aloha Moi a me ke aloha i ka lahui e like me ko kakou Moi aloha e hoomanawanui mai la i ka noho ana i Amerika, i ka huli ana i ka pono o ke Aupuni a me ka lahui, a pela hoi kakou e lokahi mau ai ma keia mau hana, oia hoi, ke aloha aina a me ka hui hookuonoono.
O ka lima hoi o na haiolelo, oia o Misasa Edw. Lyons o Honokalani. He naauao no keia haiolelo, oiai, ua lawe mai oia i kekahi mau pauku o loko o ka Baibala i hoikeia ma Isaia, e pili ana no na hana i ikemakaia. He oiaio, eia kakou, ua Hui Aloha Aina o na Kane a me na Wahine, ke lokahi nei ma keia hana maikai, o ia ka hookuonoono ana, oiai, he hana keia e hoowaiwai ai ia kakou a e loaa ai hoi ia kakou ke kuonoono. O ka hope loa e na haiolelo, he lala no ka Hui Aloha Aina o Kipahulu, oia o G. W. Kauhane. He pakika a he pahee na olelo a keia loea haiolelo, me he mea la o Mine, oia hoi, “mea ole ke alu ka ihona pali,” i ka ua mea o ka panee imua.
Mahape o na haiolelo, na ku mai ke komite o ka la a olelo mai, o keia ka manawa lulu dala, e hoomaka ana ka lulu mua i ka Ahahui makua, oia oi ko Puuiki, Hana, nona hoi keia hooheno ana:
“Noenoe ua kea o Mana,
Hoapili o ka Malualua.”
Kaheaia ka lulu o ka Hui Aloha Aina o ka makani kaili i ka hai, oia o Kipahulu,hui pu ia me ka Hui Kalaiaina. Kaheaia ka Hui Aloha Aina o na Wahine o ka wai kaulana a pau ia, ka lulu a na malihini. O ka huina nuku o na wahi hapaumi i loaa mai mai na kamaaina a i na ahahui e ae a me na malihini he $30 a he $10 na ke hui nona ke kahua, ua like me $40. Nui no keia mau dala o keia au oehaa a aka ilihune nui wale e nee nei.
Ma ia hope iho hoi he paina na na kamaaina i hoomakaukau na ua hui, na malihini, a me na kamaaina pu; Ua ai a ua lawa i ka lokomaikai o na kamaaina. Pau ka ai ana, ua hoomaha no ka manawa, mahope o ka hora 2 p.m.
Ua kaheaia na luna nui o na ahahui o akoakoa hou no kahi mau kumuhana i manaoia a ua loaa no he mau kuka ana no na mea pili no kahi e hele, ai o ke dala o kahui hookuonoono e ikeia ai ke puka o ke dala a kela a me keia lala o na ahahui. Nui no na kamakamailio ana o na hoa me na olelo naauao iwaena o na ahahui, a ua lawe kela ahahui keia ahahui e like me ko lakou mau noonoo ponoi iho a o ka pau loa ana ia o na hana.
Hookuuia na hana me ka maluhia.
G. P. KAUAKEA.
Hana, Maui, Mei 21, 1897.
_____
HALEKUAI LAHUI KALAHIKI
Helu 405, Alanui Moi, ma Waikiki aku o Alanui Nuuanu, ma ka aoao mauka, ke keena mua o ka “Hawaii Holomua.”
Ma ia halekuai o na oiwi e loaa ai na anoi a me na paihi o na ano hou loa, e laa
Na Kalakoa, Na Keokeo,
Na Malena, Na Kinamu,
Na Huluhulu, Na Lihilihi,
Na kamaa o na Kane, Wahine me Kaiki a pela aku,
Oluolu no ke kuai ana. Aohe hewa ke ipa mai e ikemaka, a aohe no hoi he kunu unuia no ka hoikeike apa i na mea kuai.
M. PALAU, Luna Nui.
@@@@
_____
HELE HOOLUOLU
O. R. (picture of train) L. Co.
MA NA POAONO A ME NA LA PULE.
E haalele mai no na Kaamahu i na hora 9:15 A.M. a me 1:45 P.M., a hoea hou mai i Honolulu nei ma na hora 3:11 a me 5:55 P.M.
Na Palapala Uku Puni
Papa 1, Papa 2
Manana ‑ $.75 $.50
Mahiko o Ewa ‑ 1.00 .75
Waianae – 1.50 1.25
F. C. Smith,
Agena Ohua a Palapala Nui
_____
Hoolaha Makemake Hooko Moraki a me Kuai aku a ka Mea Paaa Moraki,
Ka hoolahaia aku nei ma keia, mamuli o ka mana kuai a me na mana e ae i paa, maloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia ma ka la 25 o Iune, 1891, i hanaia e CHARLES LEHMAN a me JOHANA LEHMAN, kana wahine, no Honolulu, Oahu, ia Paul Lemke o Honolulu, Oahu, i kopeia ma ke Keena Kakau Kope, Oahu, ma ka ka Buke 131, ma na aoao 208 a me 209, ke hoolahaia aku nei ma keia, ke makemake nei ka Mea Paa Moraki a hooko aku i ua moraki la, no ka uhaiia ana o ka aelike, oia hoi, ka hookaa ole ia ana o ka ukupanee ma ka wa e oo ai.
Ke hoolaha pu ia aku nei ma keia, mahope iho o ka pau ana o na pule ekolu mai ka la aku o keia hoolaha ana; e kuaiia aku no ka aina i hoopaaia maloko o ua Moraki la ma ke kuai kudala, ma ke keena kuai kudala o James F. Morgan, ma ke Poalua, Iune 8, ma ka hora 12 o ua la ‘la.
He kuike ke dala, ma ke dala gula o Amerika Huiia. O na lilo palapala i ka mea e kuai mai ana.
PAUL LEMKE,
Mea Paa Moraki.
No na mea i koe e ninau ia A. S. Humphreys, loio no ka Mea Paa Moraki.
Hanaia Honolulu, Aparila 22, 1897.
Eia ka aina i paa ma ua Moraki nei. O kela apana aina e waiho la ma ke Alanui Puowaina, Honolulu, a i ikeia o ka Apana @, ma ke ana a M. D. Monsarrat i hanaia Ianuari 8, 1891, a i hoakakaia na palena a me na moe ana ma ka Palapala Kuai a John Magoon ia Charles Lehman i oleloia, a maloko o laila he 5,852 kapuai kuea, o ia kahi kahi hapa o ka Palapala Sila Nui Helu 2458, me na hale a pau a me na mea a pau maluna iho.
m@ 17‑‑@@