Ka Makaainana, Volume VII, Number 25, 21 June 1897 — Page 3
| This text was transcribed by: | Mary Deguzman |
| This work is dedicated to: | kupaoa |
Ka Makaainana.
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IUNE 21, 1897.
NA PALAPALA.
(Aole maluna iho o makou ke koikoi o na hala a me na hewa no na manao e hoopukaia malalo o kiea poo, aka, aia no maluna o na poe na lakou i kakau mai.)
Hoike no na hana Pono Ole.
E KA LUNAHOOPONOPONO:-------
He mea hauch no ka naau ka ike ana aku i ka Peresedena o ka Papa Ola e ano eueu mai ana ma ka noii ana i kekahi mau mea e hoolakoia nei i na ma'i leperea. Nui ka huhu o ka Peresidena i ka inoino maoli o ka bipi e haawiiia nei. Ua olelo aku oia ia Misita R W. Maea aole mea kuai i keia ano bipi ino ma Honolulu i $5 00, a i ole, i $2.00 paha no ke poo hookahi. A ua olelo ae hoi kekahi o na kanaka i ike i ka wa i loleia ai o ka bipi, aole no i kupono e hanai i ua iho.
He hoike ana mai keia 1 ka lapuwale maoli o na poe na lakou e nana nei na ma'i lepera a me kaa waiwai o na poe waiwai @ hoolako mai nei i na mea a pau. Ma keia no hoi e maepopo ai, ua hoonohoia ka Hope- Luna Nui maanei i mea e ka kau hoopunipuni ai i na Hoike Pule (Weekly Reports) o ke Kahua Ma'i lepera nei, me ka hooiaio ana he bipi maikai, ai maikai, a pela aku, me ka hoomakapo mau ia o ka Papa Ola.
O ka bipi inoino ka na ma'i lepera e ai ai, a o ke dala maikai o ke Aupuni ka na poe bipi ai lepo o Kalae e ohi ai. Aole anei i like keia hana me ka pepehi maoli i na ma'i lepera o ola nei me ka nawaliwali, i mea e hoopakeleia ai ka lehulehu mai ka loaa ana aku i keia ma'i i weliweli nui ia?
Ino no ka makemake i ka loaa o ka pololei, he mea pono loa i ka Papa Ola o noii maoli i ke ano o ka hookeleia ana o ke Kahua Ma'i Lepera nei. He mea maikai ka haawi anaa i ka hilinai i kahi wa, a he mea ino loa no hoi i kahi manawa, no ka mea, e like me ka nui o ka punahele, pela no ka nui ana ae o ka hookiekie a me ke kalohe e hoopilikia wale ai i na mea a pau, a o keia ka mea e ikeia nei i keia mau la ma na oihana Aupuni a pau.
Ma na halawai i malamaia e na lala o ka Papa Ola, mahope iho o ka ninau ana ia T. K. Nakanaela no ka laau auau kepani, ua nonoi aku ka Hope-Luna Nui A. K. Hutchison, i na lala o ka Papa Ola e noonoo mai i mea e pau ai ka ona o na ma'i lepera a ua hoakaka pokole mai ka Peresidena i kona manao, no ke ino a me ke kupono ole maoli o ka waiona i na poe i loaa i keia ma'i, he lepera, ke inu.
Ina ua ike ka Hope Luna Nui aole i hiki i kona makaukau ke hoomalu i na ma'i lepera, heaha la ka mea i waiho ole ai ola i ka hana o ka lehulehu, oiai oia e maopopo ole ana i ke ano o ka hoapau a@a i ka ona, a me na hana haihai e ae 1 ka maluhia o ka aina a me ka ihiihi o ke kanawai. Aole anei i oi aku ka maikai o ka waiho ana aku i ka hana mamua o ka hoike ana aku i ka hawawa, a mamua hoi o ka ikeia ana e ka lehulehu i ka hoopau dala wale o ka lahui? Aole anei o keia ka lapuwale o na lapuwale?
Ma na aina naauao, he mea nui ko ka lehulehu pono, a nolaila mai ke hoolakoia ana o na mokukaua, na papu, a me na mea make e ae he nui loa, i mau mea e pulama ai i ka wai wai o ka lehulehu, ke ola a me ka maluhia o la lahuikanaka holookoa. Nolaila, i ka maopopo ana, aia he mau luna aupuni e noho hana ana me ka nalinali liilii mau ana, a kokua ana ana paha i ka hoowaiwai ana aku ia hai me ka pono ole, mai ke dala aku o ka lehulehu.
E hoopauia aku ka pono o ia ano luna oihana, a i ole, e hoopaahaoia oia, a i ole ia, e laweia kona mau waiwai a pau, no keia hana i uhiuhi laumamane ia ai no na makahiki ae nei he nui i hala.
He wahi hana keia i kupono loa i ka Papa Ola ke noonoo a lawelawe koke i ke keehina hana e loaa ai keia mau hana nekoneko e hunaia nei e na apana pepa a me ka inika elele o ka hookamani hilahila ole.
No ka pono a me ka pomaikai o ka lehulehu keia makapeni, a ua makaukau e hoike i na ponalo a me na ino a pau iloko o kela a me keia hana o ke Kahua Ma'i Lepera nei, i lawa pu no hoi me na hoike no kela a me keia mea i makemakeia e ninau mai.
Kalaupapa, Molokai, Iune 4, '97
Aole i pau.
------------------------------------
Poe Paani Karistiano a Hoopalaimaka.
E KA LUNAHOOPONOPONO:------
Ua hoalaia ae la ka haole i ppipili kona mau maka i ka hiamoe, pela i pololei ole ai ka hana ana. ua kukuluia ae he paina ai aika-kilima e ka Hui Imi Pono o Iesu ma Kauaana Hou, Kalaupapa. He pololei ole na hana. Penei na holala ana: Aole e loaa ka aika-kilima i @a poe a pau, aia a he poe i loaa na likiki, o lakou na poe loaa. Eia ka mea kupanaha, na keia hui no i kono i na makamaka a me na hoa'loha i na mahina mua, ala, i keia la aku la hoi. Poaono, Mei 29, ku i ka hilahila. Na keia poe no e olelo nei i ka paakiki o ka hau, kekahi hoi hehee. No keaha mai ke kumu? No ka pololei ole o na hana.
Ua oleloia maloko e ka Baibala----"e aloha aku i kou hoalauna e like me kou aloha ia oe iho." O na poe a pau o keia hui, aole lakou he poe Karistiano no na hana a ke Akua.
Na keia hui no i lawe ae i ka Poaono hope o keia a me keia mahina i la inu kope no lakou, eia nae hoi ke hoololi nei i keia manawa a i hookahi no wa inu kope iloko o ekolu mahina. No keaha la hoi ke kumu? Oiai, ua heluia keia hui i na heluna dala kiekie loa, ma kahi o ole wale ma.
O na kane opiopio o keia hui, he poe inu rama a me ka kawaia opihi maopopo, a pela pu me na wahine i mareia, aohe nanaia iho o kane mare. No lakou iho paha keia hooheno:
"Aohe ka nana he mauu hilo,
Eia makou i ka lauahi."
E na makamaka a me na hui e ku mai nei, mai hoohalike e like me keia poe ae la . O na kane opiopio e hele nei i ka pule, aole he manao ia mau mea he pule O ka lakou kumu i hele ai, i kii no lakou i ko lakou kuleana i na wahine opiopio, pela no hoi na wahine i na kane, a no iho la, uku aku a uku mai.
E na keiki opiopio e me na wahine a kaikamahine paha, mai hoohalike me keia poe i komo i na hui Imi Pono Karistiano a ekaeka ka inoa o na kahu a ma na luna o keia ekalesia, o lakou no poe i malama i na rula a me ka pono a ka Haku. O na poe a pau e lawelawe ana i ka pono, e uhaiia lakou e ka pomaikai o ka Akua, a o na poe hoi e hele ana i na hana pono ole, e loaa ia lakou o Satana.
Kou oiaio,
WILLIAMA STAILA.
Kalaupapa, Molokai, Iune 4, '97
---------------------------------------------------
Aina Kumukuai Nui.
No $31,000. lilo i ka hui kuai aina o Bruce Waring & Co. ke kahua aina o W. G. Iwini ma ke kua iho o Luka Hale a ma Ewaae o ka luakini Katolika Roma e Maileokamalu. Ua pau a pau loa me ka kahu kahiko o Kaukeano a me ko Bolo wahi. Nui no kela mau dala. Ke hoao nei kela hui e kuai ae i ke kahua o Luka Hale, alaila, ke loaa, lilo pau loa ia mahele okoa. He mau hale uinihepa nunui paha ke pii ae ana ma ia wahi, a i ole ia, he hotele paha.
----------------------------------------------------
Elele Hawaii no na Pono.
Ua waeia ae o D. L. Naone i elele no ka Ahahui Opiopio i ka halawai o ka Ahahui Nui e malamaia ana ma Kapalakiko iloko o Iulai ae. He ahahui haole keia, eai nae, ua ku ae he mau ahahui iaia iwaena o na oiwi, a he Hawaii hoi ka i makemakeia i elele. Ua luluia ae no na liko kaahele o ka elele i ka pa Poakolu, la 2 nei, maloko @ ka luakini o Kawaiahao a ua loaa he $40 a kou, a ne Pi Ki Keoni hei i hooia ae nana e hoopiha iho ke koena a lawa, Ma keia moku mahu Auseteralia ae oia e holo aku ai, a pehea ana la kana namu ana aku ma o, a pehea ana ia oia e pakake aku ai. E kapulu ana paha auanei?
--------------------------------------------------
S K PUA.
He Agena no na Waiwai Paa
He Mea huli i na Kuleana Aina i mea e maopopo ai;
He Mea Ohi i na Aie i hiki ole ka Ohiia e na Poe no lakou na Aia, a
He Mea Hana i na Ano Palapala Pili Kanawai a pau.
KEENA HANA:--Ma ke keena o R. W. Wilikoki, Alanui Konia. aug. 31---1mk.
--------------------------------------------------
Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.
Ua koho pono ia ka mea nona ka inoa malalo nei, i Luna Hooponopono Waiwai no ka waiwai o E. HELEKUNIHI (k) o Haiku, Makawao, Mokupuni o Maui, i make kauoha ole. Nolaila, ma keia ke hoikeia aku nei ka lohe i na mea a pau he mau koi ka lakou ma ka Moraki a palapala e ae paha, e hoike koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho nei, iloko o Eono Mahina (6) mai keia la aku, a i ole, e hoole loa ia mahope o ia manawa; a o na poe a pau he mau koi ka laou i ka mea i make, e awiwi lakou i ka hookaa koke mai ma ke Keena Loio o S. K. Ka-ne, ma Alanui Papu, maluna o ka Halekuai Rula Gula. S. K. KA-NE,
Lunahooponopono Waiwai o E Helekunihi (k), i make kauoha ole Honolulu, Mei 24, 1897. my . 24-5ts
----------------------------------------------
HELE HOOLUOLU
O R. L. Co.
MA NA POAONA A ME NA LA PULE.
E haalele mai no na Kaamahu i na hora 9:15 A.M. a me 1:45 P.M., a hoea hou mai Hononlulu nei ma na hora @:00 a me 5:55 P. M.
Na Palapala Uku Puni
Manana -------------Papa 1.---------$75
Papa 2.---------$50
Mahiko o Ewa------Papa 1.---------1 00
Papa 2.----------75
Waianae-------------Papa 1.----------1 50
Papa 2.----------1 25
F. C. SMITH,
Agena Ohua a Palapala Nui
-------------------------------------------
Hui Papa a Kukulu
Hale Oahu.
( OAHU LUMBER & BUILDING CO.
Leleo, Alanui Moi, kokole i ke Kahua o ka Hui Alahao & Aina Oahu
-------------------------------
Poe Kalepa Laau, Hana Aelike
a me Kukulu Hale.
Poe Hookomo Mai a Hoolil@ aku i na Puka, Olepelepe, Kui, Pepe, Pena Aila, Na Pono Kanana. A pela aku, a pela aku.
Telepone 53 Pahu Leta.
--------------------------------
Kauka Amana
(CHOW KOCK SUN, M. D.)
Helu 109, -------- Alanui Maunakea
(Quong Sing Tong.)
-------------------------------
O no kekahi o na kauka o ka Halemai Pake ma Keoneula, Kapalama, i hookohu pono ia no kona makaukau ma na hana lapaau ma'i o koua aina.
Ua makaukau loa oia e lawelawe i na ano ma'i a pau o ke kino, e laa ke koko ino, ka hano, ke kaokae, na ano eha a pau, na ma 'o lele, na ma i kunu, na ha'i, na palapu, a pela aku, me ka eleu a me ka ike i loa a iaia no ka hoopalekana ana O na ano ma'i no a pau, aohe me koe, i nele iaia. E hewa ole no hoi ke ui ae i kona ike, malia o loaa no he wahi ponoi Oluolu loa ma ke kuka ana a emi @e hoi ma ka auhau ana.
MANAWA HANA: Mai ka hora 2 a. m. a ka hora @ p.M. a mai ka hora @:@@ P. M. a po a ao.
E hoomanao nona @ mai no na poe a pau e heluhelu @ a i keia hoolaha a hoopoina iki nona. He kukua a he pale oiaio oia no ka manawa pepilikia.
apr. 26--@m.