Ka Makaainana, Volume VII, Number 25, 21 June 1897 — Page 4

Page PDF (893.94 KB)

This text was transcribed by:  Jasmine Fua?au
This work is dedicated to:  Kayla and Chloe Fuaau

Ka Makaainana.

4          HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IUNE 21, 1897.

 

KA MAKAAINANA,

HE NUPEPA OILI PUL@.

 

F.J. TESTA (Hoke),

Ona, Luna Nui a Lunahoopo opono

            Wahi Noho, ma Honolulu.

KEENA: Helu 327. Alanui Moi, ma

Waialeale, kokoke i Alanui Komia.

 

UKU O KA NUPEPA

 

No Hookahi Kone                   $.10

No Hookahi Malama                 .25

No Ekolu Malama                     .75

No Eono Malama                    1.25

 

Ina e hookaa mua ia, peneia ka uku:

 

No Ekolu Malama                  $.50

No Eono Malama                    1.00

Hookahi Makahiki                  2.00

 

UKU O NA LUNA NUPEPA.

 

5 Inoa                                      15

10 Inoa                                    20

Maluna aku 10 Inoa                25

 

POAKAHI, IUNE 21, 1897.

 

            MAIKAI no ko ke Aliisimoku ola, pela mai nei kahi lono hope nona. Nona no hoi ka oluolu, pau pu no hoi a me kona mau kanake. Ua ehonui no oia e hoomanawanui mai la.

 

            HOOKAHI no helu i koe, pau ae nei hapaha a me nei hapalua. Ke hoomanao aku nei makou i ka noonoo a hoomaopopo mai hoi o na makamaka a pa@ oiei ka wa pono, o haule au@nei hoi i ka hope waa.

 

            AIA ne a lele mua mai ko makou kuleana, alaila, loaa aku ka makou kii makana o ke Aliiaimoku, o ke ano hope loa o k@ paiia ana mai nei ma Wasinetona. E puka aku ana ia me ka hakalia ole me ka helu mua o keia buke hou o keia hapa ae Na ka hookaa pau mai ka loaa aku, aole hoi a ua ka hookaukaulua mai no kahi wa aku. A ne na poe hoi i pau mua, aohe olelo ana, oiai, no lakou ke kuleana mua a makou e ike a e hoomaopopo aku ai me ke kaukaulua a hakalia ole iho, aia no nae hoi a hiki mai ka wa i oleloia ai.

 

            HE palapala na kekahi mea ma ka inoa kapakapa o Ha@akeoki ka i loaa mai ia makou, a no kona kakau ana ma na aoao a pau, aole ma na aoao hookahi wale no o kela a me keia apana kalana, a me ka hoike ole mai no hoi i kona inoa oiaio, aole hoi no ka h@olaha aku, e hoopuka ole ia aku ana ia palapala. Aia a hoomaopopo mai ia mea i keia mau rula ae la, alaila, hoopukaia aku, oiai, ua makaukau mau makou no ka hooko aku, ke kupono nae hoi i ko makou manao ana, i na wa a pau. Ua makemake makou i ka ho@ko pono ia mai o keia mau rula @e la, a ke hooko ole ia mai, aohe ao hoi e hookoia ana ma keia aoao aku. E hoolohe mai no ka pono o na makamaka kakau ma@ao.

 

KE AHO O KE KUIKAHI.

 

            O ke ano nui o na lono i loaa mai i o kakou nei ma na mokumahu lehulehu i hale ae, aia ke @oke la na hooikaika ana no ka hoomauia aku o ke aho a me ke ola ana o ke Kuikahi Pauailike. No ka hoohuiana ae hoi, ua make loa @ @ea, he wahi hookanaehe @ ae no ka olelo ana ua kokua o Peresidena Makinile a me kona Aha Kuhiua ia manao no ka lawe wale aku no i kekahi waiwai i aihueia.

            E ola aku ana no paha hoi ke kuik@hi, aka, e hoololiia ana paha hoi e kupono ole loa ai i ka manao o ko kakou poe i uli n @me@ mai na puka aui hewahewa a me ke omo hoi i ka wai o ka hua ala@i Hawaii, me ka noonoo ole iho pehea la e peni ae ai i ua hua alauile i hele @ mimino a malohaha, i hiki ai hoi ke m@ ka momona o ka lepo no ka pomaikai hiwahiwa a ka Moi Ka@ i @ ai.

            Aia no ke Alii@moku ke noho la ma Wasinetona, a he mea @ loa hoi ko@ hoomau i ka noho ilaila i na poe ike pokole o ko Mis@ Kole@ poe ao. Ua lilo kana mau olelo pane naauao i na @inau aku @ na poe ana i hoi @i, e pili ana no na hana Hawaii, i mea e ho@ia aku a@a aole oia o ka pogana punikok@ a ak@ okipoo a Kauka Ma@e hoao la @ hoomaikeike ma e, oia @ae, oia maoli no ka mea a ua o lakou ma ae i hoao ai @ pelo aku, a i imiia aku ai hoi o kona launa aua mai a me ke aue hoaʻloha pu mai hoi no @a makahiki lehulehu i ha@ ae e ua o Alapaki Kauka a me kona ohana, a pela iho no hoi e kahi poe e ae o lakou ma iho. E noke wale no paha koi lakou, aohe palahinu e loaa mai ana ia lakou. Heaha mai ana la hoi na lono e loaa mai ana i ka la apopo, o ka kakou hoi ia e naua aku ai.

 

"KE ALEALE NEI KA WAI."

 

            I aha ai hoi ko na Hawaii hele ana aku e hoopaa i na inoa, i mea e loaa ai o ka @ono koho balota, ina i nei mahina ae no lakou e hoohuiia aku ai? Kupaianaha no hoi!

            O ke kau koho balota ae keia o na luna oihana o ke Aupuni, e ka pololei maoli no ia e kapaia ai, no ka mea, he puulu a he aluka okoa no lakou. E hewa anei hoi ia?

            Ua maopopo loa e uo o ko ke Aupuni aoao wale ana no o ua poe koho balota ke ikeia aua i keia kau kohe hou ae, no ka mea, aole loa ko ka lahui aoao e ae e lawe i ka hoohiki @pu auhuhu koheoheo aia a a@ia mai e koho no ke aue o ke Aupuni i anoiia e ka hapanui o ka lahui. Pehea hoi ie? Auwe, e pono ole paha hoi auanei ia @o Ka Loea Kalaiaina a Kealoalii @pulepule maka nana paweo.

            Ke nui nei ko lakou nei ma ae hanu i ka huli i kanaka kupono e lilo ai i kakauolelo no ka Legationa Hawaii ma Wasinetona, i hakahaka mai nei hoi mamuli o ko Palani Haseti@e make ana. I ke au Moi, aohe i makemakeia ia oihana e lakou nei ma ae, no ka hoopau dala ka, a ua noho o Kuhina Kaaka me ke kakauolelo ole, aka, oia ponoi no kaua kakauolelo a ua hauaia ka bana me ka pono @ pomaikai no Hawaii nei.

            A i keia au hoi, he mea ole ka hoi na hoo@o, a ke kuehueia nei na pohaku iliili o kahawai no ka loaa ae o ua mea kupono. I mea paha hoi e ko ai o ua hooikaika a@a no kekahi aihue malu ia aku o ke kuokoa o kekahi lahuikanaka, ua hao aku lakou i ka hapanui o na lo@o alakai a ke huli nui nei hoi me ka ikaika no ona kakauolelo na ke Kuhina Hawaii peke i b@le a maluhiluhi loa me ka maopopo ole o ka mea e hana ai. Hu! aole kaanei o lakou nei ma ae ake hoonui lilo?

            Ua oi ae anei ka hana ma ke keena ma Wasinetona i nei wa mamua ae o ko ka wa i hala? Mamua, aohe i kupono ona kakauolelo; i nei wa hoi, ua kupono loa. No keaha mai hoi ke kumu i like ole ai? Ua kaumaha loa a@ei ka hana no ko Haki lolo, a i ole ia, o kona opu paha i ka hele mau e ai ma na aha hoolaulea a me na pap@aina pelo senator? Me he la pela io no.

            Oiai hoi, ua nui ko Haki mau kokua, e la@ o Kakina, Kine, Limaikaika, Kimo ihu-pi, a me kahi poe e ae, eia nae ua maluhiluhi loa paha hoi ko lakou poo ae. Ina p@la io ke ano ea, aohe no i maikai loa ka @anaina no ka hoohuiaina "maopopo loa," oiai, wahi a ke Kuokoa-Kekake-a-Poepoe, "ua hala ke kulu o ke aumee." Pela no, aohe e kala i hala ai, a aohe no e ho@a mai ana.

            Ke oleloia nei o C. A. Balaunu ana ka ke p@i aku ia Hasetine. Ina oia ana, e hoike aku a@a paha hoi oia i kona ike k@i pua, i mea lei hoohie, i "ko" Wasinetona poe. Aohe no paha hoi he olelo ana no kona kupono, no ka mea, he waiwai oia a he ike i ka holo kaa paikikala, o ka hookikahakaha aua ma Kalaupapa, i ka huakai aku nei a ka Papa Ola a lile ai i mea akaaka haaloulou na ko laila poe kamaliiwahine, me kona aahu lolewawae pokole i ke kuli e hoike ai i @a oloolo-wawae. I oi aku na paha hoi kona @na ike ika mae man@o iwa@ o ua Senatoa a me na Lunamakaainana, ke ike a hoomaopopoia mai oia ka ona o Mokuumeume ma ke Awa o Puuloa me na aina waiwai e ae o kaua wahine ma Ewa i kupono loa no ona kah@a aumokukau@ Amerika. Auwehe@ane, welawela no ka hoi ke kai o ka moa!

            Loaa hou no nei telegarama i keakeaia ma ke al@, ainakou hoi e lawe mai nei mai Ke Kuokea namu mai o ka Poakolu iho la:

            HAKI IA KOLE - Ua make o Hasetine. Owai hou aku ana la kee? Nui loa ka lilo no na manao palepal@ hoohuuiaina no ka Papapai. I@ a hoo@ aku ana lakou, e hoouna dala hou mai. Aohe ike o ko nei poe i ka wa wai o ia mau mea. Ke hoopoinoia nei ko kakou mau wahi o ka ponopono e ka Guse Sepekeia k@pailio kuik@hi holoekoa a hoopau loa paha. O ke kuikahi wale no ko kakou wahi mau@lana. Aohe kekahi mea e ae e hiki ke hoohana hololea ia. E hooholo kakou i ko kakou manao iho e hoe ponoi aku no kakou i ko kakou waa iho. Ke hoolimalima nei ke Alii i @. Heaha la ke ano oia mea? E @ponoho aku ana ia Limaikaika ma ko Hasetine wahi. Mai no a kapapa nui loa ma na hoike nupepa @o ke kuikahi - aole loa i puka pono mai loko mai o ka hihipe@ ululaau. Pinepine ka ke Kuhina Kepani pili mau me Seremana - e @oao aku ana e imi i ke ano o ia mea. E haohao ana ia Hasetine ma nei ano hana.

            Heao iho nei @a nupepa Buletina Ahiahi me Pi Ki Adavetaisa e lawa@a wahi ia Kepani, o ka ohumu nui ana o na ihepa maka-aniani a me ohule i ka Poalima nei, eia nae hoi, aohe wahi iʻa i lou iki, no ke iao no e ka mauau. Penei ke a@o o ka ha@a aua: Ua puka mai ka Buletina i ka auwina la Poalima nei me ka hoike ae e huli hoi aku ana ka mokukana Naniwa no Iapana i ka Poakolu iho, no ka mea, aohe ana ha@a maanei, a he nui hoi ka lilo o ke ku wale ana no ianei @ like me ia @ ku nei.

            Ia hoike no la, ua loaa he wahi mea na ka ohua palep@o alaula e hoohana aku ai, ua hele koke e ninau i ke Kuhina Kepani ina paha he oiaio kela lono i hoikeia ae e ka Buletina, a ua paneia mai aohe, no ka mea, aohe mea i manaoia pela, aka, e noho malie ana no ka Naniwa ianei e ku ai. O ka iʻa nae hoi