Ka Makaainana, Volume XI, Number 2, 9 January 1899 — Page 8

Page PDF (932.44 KB)

8 KA MAKAINANA, HONOLULUI: IANUARI, 9, 1898.

"E Nihi ka Hele Ana."
(Mai ka aoao elima.)

ari, 1895," a ma ia kahua wale no hoi e kupono ai kahi mea ke kohoia. Alaila, ia wa, a ia wa wale no hoi e hooponoponoia ai na hana uko ole o Ianuari 7, 1895, a loaa hoi he wahina a hooponopono iki ia mai.

-

                      Waiwai ole no hoi na hooulu manaolana lalau a Ka Loea Kalaiaina. Ua hala ae ia manaolana mua a eia hou no hoi nei na kahi poe o ka lahui e puni wale mai ana i na palauia aku. Heaha la ka waiwai o ke kali aku no a mahope, alaila, loaa hou mai ka pono, ina ua lilo kakou a ua hala hoi ka wa pono no kakou? E ao kanaka mai no hoi paha ko kakou pono.

-

                      Loheia mai ua lawa pono ole na hua kepau o ka Hui Lahui Hawaii, a nolaila hoi, aohe e puka koke ana ka lakou nupepa no ka hoonaauao aku i ka lahui ma ka lokahi a me ke kalaiaina imi waiwai. Ea, e kala no makou i olelo aku ai o kahi "poka" iho no kena e hauhili ai, a ka i no a hala. Nana ae no hoi paha aohe lihi kanaka i koe, ua hala kona wa a me kona au. Aloha a minamina no hoi ke kanaka makaukau i na la i hala hope ae, aka hoi, na kana mau hana no oia i uhau iho a lilo i mea ano okoa ae.

-
E Hele Akua na Pake.

                      Imua o ka Aha Kiekie i kakahiaka Poalima nei i haawiia mai ai ka olelo hooholo no na hihia Pake ma ke noi palapala kuu kino. Ua hoolawaia ka Aha e Lunakanawai Kaapuni Pere. O ke ano nui o ka olelo hooholo, ua hoololiia ae ka olelo hooholo a ka Lunakanawai Kiekie i haawi mua ai e Kokua Lunakanawai Waitina a me Lunakawai Pere, a ua lokahi ole hoi ka Lunakanawai Kiekie me laua, e olelo ana ua kuleana no e kipakuia aku na Pake mai nei me nana ole ae no na mea i hanaia e kahi Aupuni mamua aku, oiai hoi, he kuleana no ko kela a me keia Aupuni e keakea aku ai i ke komo mai o kahi poe a lahui paha i makemake ole ia. Ua hoopauia ke kauoha e noi ana no na palapala kuu kino, no ka nele o ka Aha me ka mana e hookolokolo ai a ua paaia aku hoi na poe noi. E hala loa aku ana paha hoi keia mau hihia i Wasinetona.

-
Ulia Ehaeha a Manaonao.

                      Oiai hoi kekahi poe Kepani ekolu e hoonee a e hapai ana i kekahi halelaau kahiko ma kekahi ala olowi ma Ewa ae o alanui Nuuanu, mauka aku o ke alahaka o Peleula, ua haki pu iho la iwaena, mamuli mai no o ke oolea ole o ka paepaeia ana. Ua paa lakou a pau malalo a i loheia i na leo uwe o lakou. I ka hiki ana mai o na poe kokua, pakela ai elua, a o ke kolu hoi, loaa aku ua pupuu a ua haki ka a-i a ua make loa.

KELA A ME KEIA.
-
1898-1899, kokoke e 1900.

                      Hookahi no a makou moolelo o nei helu.
                      Ua lilo ia Ferede Lesele ka laikini kuai waiua me bia no Kailua, Hawaii.
                      Aia ma kahi okoa ae o nei helu he hoolaha paniku moraki no kahi aina ma Kohala, Hawaii
                      Ke hoolealea himeni nei o Kimo Makuaea i na poe hele hoolohe puhiohe ma Ema Kuea.
                      Ua hoopukaia ae ka hoopalauia o Misa Maud Auld, kaikamahine a Kimo Olo, ia J.W. Pfiuger (Puluka)
                      O kekahi mea o keia mua aku,

o ia ke kukuluia ae o kahi wahi nana a hoomaopopo olai iwaho o Punahou.
                      Wahi a na makai, he keu nei la Nu Ia iho nei a ke pamalo launa ole mai. Aohe i nui na poe ona i hopuia.
                      E hoomanaoia mai o keia ka pule hope no na poe pono wai e uku ai, o kaulele auanei hoi mahope aku.
                      He ahaaina Hape Nu Ia nui ka i haawiia e Kuhina Damona i na kupa o lalo o Moanalua i ka Poakahi i hala. Nui mai no ka mahaloia.
                      Mamuli hoi o ka huikalaia ana e ka Ahakuka Malu, ua hoounaia aku o D.W. Kobeta e holo no waho ma ke Dorica o Dekemaba 30.
                      Ke hanaia nei na hana hooleleaka kii i ka po i nei wa ma ke ano hoao ma kekahi halepaikii maanei. He mea hou keia ia kakou.
                      O ke koho a J. Ericson o Hilo ke haahaa loa no ka halekula hou ma Waiakea, he $1,220. He $1,263 ka John Cook koho a he $1,450 hoi ka Alapaki Trask.
                      Aia a loaa ae he moolelo kokoolua, alaila, hoopuka aku no hoi. Mai uiha mai na poe puni moolelo ia makou, aka, e hoomanawanui iki iho.
                      Ua pau iho nei ke Kinau i ka hoomaemaeia a e holo aku ana no i kakahiaka Poakolu ma kona mau awa mau, a pela no hoi me na moku e ae i pani ai i kona wahi.
                      Piha ka aha puhiohe o ka po Poaha nei iwaho o Kamaki Kuea i ka lehulehu. Ua hoikeikeia ae malaila ka malamalama o kekahi ano kukui a mea hoaa hou.
                      Malalo o ke alakai ana a J. M. Vivasa, ua kai huakai aku kahi kaoo o 200 paha Pukiki no kahi o Kuhina Damona, ma ke ano hoohanohano Nu Ia aku hoi iaia no kona oluolu ia lakou
                      Maloko o ka mahele hoolaha pili oihana o ka nupepa Manawa o Ladana, o Dekemaba 9, ua hoikeia ae ka inoa o Wm Robert Hoare ma ke ano Kanikela Beritania no Hawaii nei a me na panalaau.
                      Holomua no kela aha-fea i malamaia iho nei ma Sana Lui no ka pomaikai o ka halepule ma Kalihi-waena, a he $1,268.85 ka mea i haawiia ae mahope iho o ka hooponoponoia ana o na mea a pau. Nui no ka mahalo no Misasa W. Luka Wilikoki a me kona poe kokua o ka hooikaika nui ana.
                      Hora 2 p.m. o ka Poaono nei i haalele mai ai ka mokukaua Amerika Beninetona ia Kou nei no Guama a no ka hoohui mai i kahi mau mokupuni e ae no kona Aupuni. Ua lawe mau eke leta aku nei oia.
                      Ua hoolauleaia e ke Kanikela Italia a me Misasa F.A. Sefa i ka auwana ia Poalua iho la, iwaho o Ainahau, Waikiki, ke kapena a me na alii o ka mokukaua Italia Etena. Lehulehu ua poe i konoia ma ia aha hoolaulea.
                      He $795 ka huina nui i loaa no kela aha-mele a ka Hui Himeni Hawaii i haawi ai ma ke ano kokua, hoolawe hoi na hoolilo he $195, na koe iho he $600 no ka maheleia mawaena o ekolu poe ahahui pomaikai. Hoomau aku no
                      O na mokumahu au moana kamaaina o nei pule, o laua ke Kulanakauhale o Rio de Ianeiro i ka Poalima iho mai Kapalakiko a o ke Kina i ka Poaono iho mai ke Komohana, no na awa pakahi a laua i haalele aku ai mahope.
                      E kulaia ana ke Aupuni i nei Poalua ae, la 17 iho, no ka hoomanao i ko lakou ma ae kipi a aihue ana i ka aina nei a me ka maua hoomalu o ke Aupuni. Owai ana la o kakou ke komo pu ae ana? No makou nei hoi la - aole loa!
                      No ke ano omaimai hoi o Loio Keoki Davisi, a no ke noi okoa ana ae no hoi kahi, ua hookuuia mai oia mai Kawa i ke ahiahi Poakolu iho la mamuli o ka huikalaia ana e ka Ahakuka Malu ma kahi halawai kuikawa o ke kaheaia ana.
                      Mamua iho o ke awakea Poalua iho la i hoea mai ai ka mokumahu Beritania Tata me 705 eemoku Kepani mai Iokohama. I ke komo ana mai iloko nei o ke awa, make kona kuene Kepani a kanuia iuka nei. Ua holo loa aku no Vanekouva i ke aumoe ae.
                      He haole opio u aiihinu, nona ka inoa o Charles Burke, mamuli paha hoi o kahi ano e o kona noonoo, ka i lele mai luna iho o Kalaudine iaia i hookomo aku ai i Kawaihae i ka Poalima nei, ma kona ala no Honolulu nei. Ua kaa oia a miloia malalo o ka moku.
                      Ua hoopukaia ae ka hoopalauia o Kale Loke (Chas H. Rose), o ka Hui Mokumahu Waila, ia Misi Rose Sena o Kohala Ahiahi Poaha iho laua e mareia ai ma ka luakini o Malieokamalu, a iuka ana o kahi o Misasa Hopekina, ma ke kula o Kaiwiula, ka aha-ike me ka paina ia aumoe ae.
                      He 138 eke leta me nupepa ma ka Auseteralia a he 8 mai hoi ma ka Warimu i loaa mai i ka Hale Leta Nui a pau i ka waeia i ka Poakolu, Dekemaba 21. Iwaena o na eke ma ka moku mua mai he umi eke palapala a he kanakolu eke puolo ukana. O keia ka oi loa i ikeia i kahi la hookahi ma ia hale oihana.
                      E pili ana no ka makou hookaka ma kela helu aku nei na Misasa Kaulia, i make, ua paewa ka makou i olelo ai mai Augate, 1873, kona hoomaka mua ana e loaa i kona ma'i nana i ai i kona kino, aka, o ka pololei, e hoakomo iho i 9 ma kahi o ka 7, alaila, heluhelu aku 1893. Minamina makou no keia paewa a o ke kumu ia e hoopololei nei.
                      Ua hoahaaina ae ka Hui Hooholo Mokumahu Pili-Aina i kona poe paahana i ka Poakahi i hala, ma ke ano hauoli Makahiki Hou, malalo o ka hooponopono ana a Palakiko makai o ka uwapo. Piha lealea no ia poe.
                      Pili mai ka mokumahu Mariposa i ka uwapo Osianika i ke awakea o ka Poakolu iho la, 16 la mai Kikane, 12 mai Aukalana a 7 hoi mai Apia, me ehiku ohua no nei a me na ukana kakaikahi. Ua hala loa aku no Kapalakiko ia ahiahi iho.
                      Ua hopuia o Keoki Hapakela i nehinei no ke kuai laikini ole i na mea inu a ua laweia ae oia a me kona mau lako no ka Halewai. Imua nae hoi o ka Aha Apana i nei kakahiaka, ua hoopau wale ia ae no kona hihia e ka Ilamuku. Kani no kana aka a he kani pono ana no.
                      Kakahiaka nui Poaha nei i ku mai ai ka mokupea hali holoholona Amerika Tacoma, 13 1/2 la mai Kapalakiko, me 111 miula a me na lako ai no na koa a me na holoholona pu. E haalele iho ana oia i kela mau holoholona ianei a e lawe aku ana i na mea mua maanei no Manila. I kahi o keia mau la iho oia e holo aku ai.
                      I ka Poaono hope loa o 1898 i hookuu loa ia mai ai o August Hering mai ka noho pio ana ma Kawa, no kona ki pu ana ia D.L. Huntsman, mamuli hoi o ka huikala kahiko ia ana e ka Ahakuka Malu a he hooko wale ana no nei ia huikala ana. Hemo mai nae hoi oia, ua lilo kana wahine i kahi aku, ka mea hoi ona i hana ai i kela hewa.

-
Nalowale.

                      He Lei Hulu Manu O-O, ma ka la Nu Ia nei a mahope mai, mawaena o kahi noho o Uilama Kamaki, ma Kalihi, a me Keoneula. E loaa no he uku makana kupono i ka mea e loaa ai a hoihoi mai ma keia keena.

jn. 10-4t.
-
Hoolaha Paniku i ka Moraki.

                      I kulike ai me ka mana kuai a me na olelo kauoha i hoikeia maloko o kekahi Moraki i hanaia ma ka la 23 o Aperila, 1891, i hanaia e Kahele Naipo a me A.L. Naipo, kana kane mare, o Honolulu, Oahu, ia Elzabeth M. Kahookano, o ia wahi no, i kakau kope ia ma ka Buke 132, aoao 173-4, a i hooliloia ia J.A. Magoon, a mai ia J.A. Magoon ia Zebedaio Uaia o Kohala, Hawaii, ma ka la 18 o Feberuari 1887, i kakau kope ia ma ka buke 170, aoao 7, a mai ia Zebedaio Uaia ia C.F. Hart ma ka la 20 o Dekemaba, 1898, i kakau kope ia ma ka Buke -, aoao -, ke hoolahaia aku nei ka manao o ka mea e paa nei i ua moraki nei, mamuli o ka uhakiia o na aelike i hoikeia ma ua moraki la, oia hoi, ka hookaa ole ana i ka ukupanee a me ke kumupaa, oiai, ua hala ka manawa.
                      Nolaila, ke hoikeia aku nei ma keia, mahope o ka hala ana o na pule ekolu mai keia la aku, e kuaiia aku ana ma ke kudala akea ia ma ke Kulanakauhale o Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan, ma ka hora 12 awakea o ka Poakahi, la 6 o Feberuari, 1899, ka apana aina i hoikeia ma ua moraki la.
No na mea i koe e ninau ia
C.F. HART,
Mea Paa Moraki,
A i ole ia, ia
H.L. HOLSTEIN,
Loio no ka mea Moraki.

-

                      O ka waiwai i hoopaaia ma ka Moraki i oleloia a i manaoia e kuai e like me ia i hoikeia maluna, o ia no "kela apana aina a pau e waiho la ma Waiapuka, Niulii, Kohala Akau, Hawaii, a i hoike maopopo ia na palena ma ka Palapala Sila Nui Helu 7952, Kuleana Helu 8616 B. nona ka ili he 6.66 eka i haawiia ia Kamaialii."

jn. 10-4t.