Ka Makaainana, Volume XI, Number 2, 9 January 1899 — Ka Moku Aka-ku Ka Hookalakupua Hoopahaohao o na Kai Hikina. [ARTICLE]

Ka Moku Aka-ku

Ka Hookalakupua Hoopahaohao o na Kai Hikina.

MOKUNA IX. POINO KB TA SILINA KA OLULO PILIPO VANADEKA—HUI HOU ME KANA AMINE. [Mai ka Helu I.] I keia wa i loheia aku ai ka leo oke kapena e kahea ana i na kanaka e pu-a i na pea me ka eleu. Ua pa mai la ka makani me kona ikaika nui, a ke luaiele wale ia la no ka mokn i o « ianei. Haule mai la ka ua me he waikahe la, a ke halii la ka pouli maluna o na wai, a aole e hiki i na kanaka o luna oke Ta S lina ke ike aku kekahi i kekahi. Ke olapa mai ia ka uwila mai o a o o na paia lani, a ua awiliwiiiia hoi na leo paapaaioa oka hekili me ka leo haalulu o na nalu kawahawaha o ka e poi ana ma kela a me keia aoao o ka moku. Iloko* oka pouli, ua Uai\a kekahi poft, « u* pee kekain, no ka nui o Re U i li) > kala i po loihi īd hisou, <119 he i la aoie lakoa e ike hou ina ī kn malamalaiiīa o ke af>. Aole lakou i hoakoakoa ae la lakoo ma kahi hookahi e like me ko lakou

jnaa «gau, -aka, ua p oho ae no ia i kaoa ooho, a hookahi wale ibo no mea w Dt)oaoQ, a o ia kela kupueu, ka "moku aka-ko." Ja lakoa e pue riei i ke auu "h ke kiowao, aia oa wiliahiu ke pii mau ae la ke kiekie, a ua like eae ua kuahLwi ke aaua aku. I ka Whewehe aua ae <fkaiāo, akahi uo a ike aku na kekahi 1 kekahi. He a»au helehelena kaumaha Wale no ko iakou a pau. Ma ko.hkou i noho ai i ka do } ke auiahi mai, aialaiia uo lakou e okeu aua i ke kakahiaka aaa ae. Aia ke kapeua ilnua o ka ma-ke, o Hilipalaui hoi me P'ilipo i ke ku hoe. kekahi nalu kiekie ? poi iho ilnua o ka oueki o ka moku i ulupa aku i ke kapeua uae kona mau hupe i ka palekai, a lilo ae la ke pauaua i mau apaoa liilii, Ao'ue kanaka i holo aku i ka hoe, paialewaia 8e la ka moku, uhi pu ia mai 1$ e ke kai, a okpe pu ia ae la ke kia mua. He wa iho ia o ka pi-o-o. Ke waiho a maule mai la ke kapeua. me ka haua nui o Fitipo \ koikoi aku ai i ua kaoaka e kokua mai iaia e hoihoi i ke kapeua iloko o koua nnui, He eha kukouukonu aku ka 'i

ioaa ia Hilipalani—tia haki kona lima akau, a on<* na palapu e ae uua kona kino. Ua hoomaoawaoui hou o Pilipo me oa kanaka iaia a hiki 1 kona keeua. Pii hou fi6 la <> Pilipo iluua e e hooaialu i ua kanak». Aole o Pilipo he kanaka i makaukau tna ka holo moku, aka, ua hoao no oia e haawi i na kauoha ina kanaka. Aofe i oīnoln ka manao o na kanak* no Piiipo, aka, ua haawi o Pilipo i kana mau kauoha me ka manao paa a me ke kuqo. A oiai, aole i hoole ua kanaka i kana mau kauoha me ka- hoihoi a me kn'eleu, aka, ua hoolohe no nae. A iloko o hapalua bora, na palekana hnn ka mokn, Ua ka moku mamnli o ka hemo ana o ke Kia

mua, a ma o ke akainai a me ka eleu ona luina, ua pololei hou kona holo an9, a me he la e lele ana oia mamua o ka ino. Iloko o keia mau poino i ili iho maluna oka moku ā me na kanaka o luna, mahea iho la hoi o lakoba Taneza vbna kuluma? Aia no oia iluna o kona puuee kahi i 'naka „ haalulu ai o kona mau aa huki, ua wiii a paa i ka hulnhulu, me ka olelo una, ina e hehi hon koo» niHU kapuai i kn aina paa, enle 'e hiki i ua hni k»lepa a pau o ke ao holookoa ke hookoi-iokono hou iaia e hoio oiaiuna o ka wai paakai

Oiai ua kauaka e hana ana malalo o ua kanoha a Filipo, ua ikeia aku lakou e ohuuiuhuinu aua me kahi pailaka maka hookahi, a mahope o na kukakuka aua uo hapaha hora, ua olohani like A9 la aa kauf;ka a pau a hoi uui aku la ilalo, a koe na kanaka elua e ku «ua ma ka hoe. Aole i loihi. ua hoea hou uaai !a lakou me ua kiuipoki waioua* i lofa ia lakou eoamuli oko lakou wawahi ana i ka puka o ke keeu.H i wniho ai ia mea. No hōokahi hora o ko Pilipo noho auV il JUB o ka oueki e papa aua uie ka uwao aua i ua kauaka mai lilo i ka ona, aole uae i hooloheiā tuai. 0 na kiaha ilmouia aku i ua kauaka uaa ka huila, aole i hooleh maL a iloko oka -. ■ ! mauawa pokole, ua hoike mai ka rama i kana haua, a ua pahna hou ka holo ana 6 ka moku. Iho hou aku īa o Pilipo ilalo me ka awiwi e nuua iua ua pohala iki ae ke kapeiia e hiki ai iaia ke pii hou ae iluua o w ka moku e hoomalu ai i ua kauaka. I koua hiki aua aku iloko o ke keeua oke kapena, ua puuhia loa ke kapeua i ka hiaiuoo, a he haua uui ia aua u ku Loala auu i ke kapeua, i hoike aku la iaia iko lakou kulaue kupUikii ia ieauawa,

Ika lohe ana oke kapana I keia maa, ua nkali mui l--i o!a p mahope o Pīlipo me ka >hoorjpanawanui, e hele h»:»& i o a iaoei, me he h oia _pu kekahi i iou i ka wai hooiualule kiuo. No kekahi mau minut-e wale ao mahope iho o kona k»u āua iluua o ka.oneki; ua hou iho la oift a hina hou aku la ilu--sna o kekahi o ua pu nuuui, a waiho a maule aku. la. * Aole he wahi mauaolana e kaukai aku ai ia Hilipalani, aia oia ke waiho ooi ole U īiuua o koua wahi oaoe. Hnouiaopopo ibo ia o Piiipo i ke kupiiikii a me ka* poiuo o ko iakou kulana i keia wa, Ke puheeaku ia oa kukuua o ka malamalaina, a k e e ; pahola i mai la ka pouli, i ukali pu ia e j ka ioo ioi ae mamua o na ino | i loaa mua ia lakou. J

A oiai ke oaau la no ka bolo o ka moku, aka, mamuli o ke kahio o na kauaka ku hoe, aolo he mau o ka ihu o ka moku uaa ke aia hookahi Aole ke panana, aua lilo ka Pilīpo mau olelo i mea ole ia lakou. ■: €, AoIe ia wahi keiki i ike i ka holo moku," wahi a «a kaoaki kti hoe, "a'pehea'e hiki ■hī Vrti« ko ao ia kau» i kn hooke«e auH?" Ua iii&lie ka< u'a,-nkn, ke paukiki ioa ae !a ka pa sria o ka makani A mamuli o ke kia huh aua h«»okete f ui'-hiki loa i ke kai ke pii" mni ma kela ke?a floao oka aaoku, a ua l;lo iho Ih ia i moa lealea ina kanaka, a'hookahi kahui oko inkou enau leo uwa lae ka halulu X) ke kai.

M» ka hoomaopopo huh i keia wa o lVfdkahi ae 1-$ ke »lako kAii&ka, a mehe )a oia ka b x S». I kekahi wa e lelele hele «na oia tnai ta«a a hope o ka moku toe ka haa a»a, me ke kiuipoki waiona īloko o koua lima. E hoouaukinki ana oia ia Piiipo ma ka pAnapaoa an« i konn tuau maoemaoalima iniua o ko Pilipo maka a me he wahi diabolo la e ho-aa mai «ua i kona ioak». heokahi, alailn, olokaa aku U )rih iho iluoa o ka papahele me ka ak« hehene ana. E like ttie kn hik]Wd\TP o u« kauohe, pela no ka hikiwawe o ka ana mni o kiuipoki wpitmp, 0 na >>'ōna pn» e hiki «i ke ftot>maopopois i:,- s lki ke hanain e n>* poe ouii, *ote wea i koe o ia i nele i kn hanoiM e na l«iti* o ke Ts Silina malalo oke alaka? nna v h M*kahi. t T a oili t»si olelo mai ko Ukou r«an wahn mni, i awih pu ia me na !eo akaaks a me aa'īeo uws o k?i heheiia, Aole i j>ta.