Ka Makaainana, Volume XI, Number 4, 23 January 1899 — Ka Moku Aka-ku Ka Hookalakupua Hoopahaohao o na Kai Hikina. [ARTICLE]

Ka Moku Aka-ku

Ka Hookalakupua Hoopahaohao o na Kai Hikina.

MOKUNAaX. POINO KE TA BILINA—KA OLULO P.ILIPO VANADEKA —HUI HOU ME KANA AMTNE. [Mai ka Helu 3.] Haalele iho la o Pilipo i keia wahi a Kele aku la me k.a manao e imi ī ka hale o ko laila poe kamaaiua. Aka, ao ka pau ole no o kona maluhiluhi, haule iho la oia ma ka aoao malu o kekahi pohaku a hiamoe. a aole ia i ala hou a hiki i kekahi kakahiaka ae ; Me he yaea la e houhou ana ma kona umauma, hikilele ae Ia oia, Oaka ae la kona mau maka a ike ae !o i kekahi mea eku ana ma kooa aoao. Aoiai akahi no a oaka ae kona maka mahope iho o kela hiamoe loihi an«, nolaila, ua ik* ae la ia me ke ano powehiwehi, a manaoiho la ia o kti bea Johane, a i ole, oke ku-

pakako Vona Kiilukiiluma Anaaaai ae la ia i koa i f-au maka a naoa pono a6 !;> i ka mea e~ku nei, a hoouaaopopo āe la ua kubihewa oio i ka manao ana 0 kekahi la o k»;)a mau hoa nukai— a he kumu nui no uue hoi koua kuhihewa ana. 0 kekahi o ko laila ano kanaka, he Hot*eo6tot9, ka mea e ku nei ma ka aoao o Pilipo, e aahu āna i ka ili hnluhulu o Johaae ma kona kua, 9 ma kona poo hoi "kekahi o lauoho kui 0 ke kupakako. Mawaho ae 0 Jkbfa mau v kahilo; he kauaka olohelohe oia, a he ku maoli no 1 ka hoōmakeaka ke naua akn, a ina paha i kefcabi luaoawa okoa ae i na la aole e umi o Pilipo i kona aka. eC , Ala iae la o Pilipo a ku iho Ia ma ka aoao o Hoteaetota; a no ko Pilipo ike ana i ka nana oluolu mai 0 ke kamaaioa, ua hmke aku la oia 1 kona ono i ka wai me kona litoa. Kuoou ihola ke kanaka a aui oiai Ia kors li'm'a ia Pilipo e hele aku inahope oua. Alakai aku 1a ke kanak» iaia msluna 0 na ahua one a ibo aku 1« ma kekahi aoao, aku la 0 Pilipo ma kahi o ke kauaHma a oi aku paha poe kanaka e obi hele aoa i ti« waiwai p«e mai 0 ke Ta Eilina, Ma ke atio hoohaahaa ma* 0 na kauaka i koqa kamaaioa, ua hoomaopopo iho la 0 Pilipo he alii oia no lakou, Me kekahi mau mapona OMO pokole i hoopukaia me ke auo ihiibi ua lawe

X"-. = keke ia inai la kekahi ipu me ka wai ©kaeka. A oiai aole i kupono keia i ko Pilipo xnaked>*ake, ua inn ae la ia a kena no kona makewai. *, Kuhikuhi mai \* kona kaoaaaina iaia e noho, oi»i hoi na kanaka e ohi . hele ana i na waiwai e (nokaki ana ma k« aeoae. Mahope iho o ko Pilipo noho aaa me kona katnaaiua } e uanā ana i oa kanakae holoholo olohelohe &n» ma kahaone oie ka ohi heie ana i ua mea o ka moka i pae oaai, ninau mai la Hotene+ota iaia i aohe *ona pololi. Ae aku la oia raa ke kunou ana o ke poo. Laku iho !a ka Hotenetota iloko o kana eke ili kao ū unuhi ae la he ano papai aina, o haawi oiai la'iaifl. v Luliln)i akd la ko Pilipo poo ine na nanaina hoowahawaha ika mea ai a kooa kamaaina. A me he la, i mea e hoike ai ia Pilipo i kona naaiipo, ua hoomaka mai la ka Hotenetota e ai n?e ke ano hoohialaai. A. pau kann ai ana ku ae la īa iluna a ani mai la kona lima ia Pilipo e hahai aku inahope ona. I ko PilipO ku ana ae, nana aku la ia iloko o ke kai» aia hoi ike aku J?» oia i kona wo,hi pahu e lana hele mai ana; aku !a ia roe ka awiwi a loaa kahi pahu, hapai mai la a kau i kula, unuhi ae !a i ke ki mai loko ae 0 kona pakeke a wehe ae la i ka pahu. Lawe ae la i« i na wahi mea biki iaia ke lawe, me ka peina ole ana hoi i kē eke gil€da. Ia Pilipo e lawelawe nei i na ukana o kona wahi pahū, aia kona kamanina ke ku wale tnai la me ka nana leale* wale mai no; i ko Pilipo makankau ana nae e hele aku mahope ona, kuhikūhi ae la oia i kekahi o koha poe kanaka i ka !aka a ir\: ke ami o ka pahu, u haele aku la lāea. No hOokohi paha hora o ko laua hele ana hiki aku la laua i kauhele, he kauha'e pupupu i uhiia me na ih holoholona. I ko laua hoea aua aku papuka. oaai la ka wahine me ua keiki raai loko mai 6 na pūpupu hale. a hoopuni ae la i ko Pilipo kamaaina me n§ n»naina o ka hauoli a oae ka niahalo no kona aahu hou. Mahamahn mai U no hoi lako'e ia Pilipo; lawe mai la i na ipu waiu holoholoua a iiru \w o Pilipo m'e-ka hoohial{\ai, la Pilipo i nauu pono aku ai me ka noii i keia mau kaikamehine a Ewa, ua hapai hou ia mai la kono noonoo a uie ka hoomanāo Aiiaae no kauaAmiue. I kn ln e aneaue aku «ua e iho 1 ka ili kui, ua hoike aku U o Pilipo i ko"ti kauiaaiua i koua lualuhiluhi, a e ake sua e hia-

moe. Hookipala akn la oia iloko o kekahi wahi pupupu , hale. Maloko o kela wahi bale.. ua hoopil!kiala kona hauu ma-_ muli o ka mna o kooa maO pma; . aka, no ka oui oka malphiluhi ua haaleaku la oiae hiaoaoe. ma : hojpe iho o kona alauajmaaei wahi hua pule hoomaikai. I ke kakahiaka aoa ae, ua boalaia kona hiainoe e 'ke ? lii<o kahi kulanakauhale, oia hoi kona kamaaiha, a hoolauna aku iaia me kekahi.o kooa,poe kaoaka, he kanaka i ano :ki ma ke kamailio ana ika Olelo Ē laia i hoikē aku ai o Pilipo i kona makemake e f.Jakaiia i kahi maa i ke ku ojau ia ena nnoku. • — I ka ht)oleia ana inai aohe moku oke awa ia mahawa 4 ua koi aku la no Pilipo, e laweia no ia iiaila. No ka mea, wahi ako Pilipo noonoo, aohe he hewa o ka uohō mua ilaila; no ke ku ma? no oka moku o koua kau no ia; aole no hoi o ia wāle, aka» 0 kahi aku no ia o ka nui ona kanaka a loaa hoi kona poe o ka auna h'ookahi. Mahope oka laua mau kukai olelo ana, ua ae mai la keia makamaka hou o Pilipo e lawe iaia i kahi oke awa kumoku. Mahope iho o ko Pilipo iuu aaa 1 kekahi ipu waiu a na wahiue i īawe mai, ua hoomnka aku la ia e hele no kana 'huakai malalo o ke alakāi ana 54 keia alakai hou.

Mai ke *uo hoi a ahiahi ko laūa hele aua, hiki aaa laua i kahi kiekiena e uaua aku ai i ke kaikuoao Tal)ela a me na wahi hale kakaikahi i kukuluia e ke. poe Olelo E. He mea e uo hoi ko Pilipo olioli i kona ike ana aku i kekahi wahi moku e kalewa aon aiawaho aku o ke awa. Ibo nwiwi aku la oia» a i koaa hiki ana aku i kahaouei aia hoi ua pae mai ia ka waapa o ka mokt>, i holo mai 1 ai a ene ona wai, Heolaun.a aku la ia m© oa kaiiaka o ka waapa a ho-. ike aku !a ia lakou i koua moolelo, a ka nn hou o ka poiuo ana o ke Tr Siliua. a ine kona iini hoi e kan akn ilana o ka moku. Ua ae maila uo ke uliiwaapa i ko Pilipo makeinake, uie ka ho- j ike pu mai hoi isia hoi aua Iakou uo ka hoine. U& papaluaia ko Pilipo hauoli ao keia hoike» j uo ka uiea, ina e holo ana.ka oioku uo kahi okoa, e, kāu aua 110 oia; ak&, i kuna $ua Loi aoa Vh mok'a i ka fibu\e # ua { la ia kok« ae U kou& mau&o ug ku ike hovv aua .akui , Amiue. v *' | ' I kd pili au? nku o k& w&apa i , ua hcoVipa olcglu &ku |a ke Pilipo uie ka ae j isu& ua&i iaiH e ho!o • wale uie ka j

uku ole. īloko o rva mabma ekolu o ka h.olo ana o ks t»oku me ka loaa ulia ua ike ihola o Pilipo eia oia e aneaue aku nn& e lele 1 ka nwapt> o Amekad« rjae. A.ole 1 paū.