Ka Makaainana, Volume XI, Number 5, 30 January 1899 — Page 1

Page PDF (859.10 KB)

Ka Makaainana.
BUKE XI - Ano Hou. Honolulu, Oahu, Ianuari 30, 1899. HELU 5

NA HOIKE O WAHO MAI.
-
Kahi Mau Lono no na Hana o ke Ao Nei.

                      Eia mai no kahi mau lono kuwaho i koe mai ko makou aoao ehiku mai:

I na Puana-i 'o Kahi a me Kahi.

                      Mai Konakinopela, la 13 nei, ka hoikeia ana mai he kaua ka i hakakaia ma ka Mahele Iemene o Arabia. Ua ki poka ia aku e na koa Tureke a ua lilo pio mai ke kulana o na kipi ma Sanele i Novemaba 30. He 100 paha poe kipi a 2,000 poe Tuke i pau i ka make a i hoehaia.
                      He hoike no hoi kahi mai Konakinopela, o Dekemaba 2, ka i olelo ae ua hoikeia na hoomaka hou ia ka hakaka ana ma Iemene a ua oleloia ua hoauhee kukonukonu loa ia na Tuke mawaena o Hodeida a me Wana. No eha makahiki a oi i mau ai o ke ano e mawaena o na Tuke a me na Araba ma ia wahi o Arabia.
                      Ua hoikeia ae mai Ladana, la 14 nei, ua loaa aku na hoike kaokoa mai Konakinopela e olelo ana, mahope iho ka hoi o ke kaua ma Safele, ua kauoha hou ia ae ka nee hou aku o na Tuke imna. Ua kauohaia o Abedula Pasa, e hoomalu ana i na pualikoa Tuke, e lawe pio ia Saabe ke kahua-poo o kekahi alakai kipi koikoi he 150 mile ma ka akau-komohana aku o Sana. Aia na kulana ano maikai a pau ma ia wahi ke paaia la e na kipi, oiai hoi, aia na koa Tuke ke mahuka la, a e loihi a hihia loa aku ana no hoi paha na lawelawe ana. No kahi wa loihi loa no i mau ai keia ano e ma Iemene a ua pohola ae hoi a puni o Hadasina a me na apana e ae keia ala kipi kue aku i ka Tureke hoomalu ana.

Makemake Geremania i na Caroline.

                      Ua kamailio ae ka nupepa Mawana o Ladana ma kahi manaopepa o kakahiaka o ka la 16 nei, e pili ana hoi no ka hoole i hoikeia i ka Poalima aku e Barona vona Bulo, Kuhina o ko na Aina E o Geremania, ma o ka mea kakau la ma Berelina o ka Papapai Hui, i na lono ua poholalo ka hoi o Geremania ma na Pilipine o kue ana i na Amerika, ua olelo ae: "He mea minamina loa ia nae hoi mamuli o ka puoho ana ae o na manao pina hoihoi ku ole i ke aponoia o kahi poe kalaiaina o Wasinetona, he mea ia e alako aku ai i ka hoopukaia ae o na olelo kupono ole loa no Geremania. He mea pono no hoi paha ke manaoioia na ano maliu iki ae no o Aguinalado a me na kipi e hookahua i na launa ana me Geremania a me kahi Mana e ae no hoi paha, eia nae hoi, me ka nana ole ae heaha la ko Geremania manao mamua aku, ua akaka loa aohe ona manao iki i nei wa e akeakea aku me ka Amerika Huipuia mau hoolala ana ma na Pilipine. Mamua ae hoi o kona hoohauhili ana aku iaia iho me ia mau hoohihia ana, eia paha hoi oia ke noonoo nei no na Caroline a ke Aupuni Amerika hoi i hoike aku ai i kona hoole e hoomaopopo oia iaia iho no ia mea. Aohe no hoi a Enelani kue ana aku i ka loaa mai o na Caroline ia Geremania."

Hakaka ma Samoa no ka Moi.

                      Ua loheia mai nei o ka hopena no ke kohoia ana i Moi no Samoa, ua kukala ae o Lunakanawai Kiekie Chambers (Kameba) ia Malietoa Tanusu i Moi, a ia Tamasese hoi i Hope Moi a Mo keia hoi, ua powaia a puhi ahi ia o Apia e ko Mataafa poe, a ua hooholo hoi na Kanikela e ike aku ia Mataafa a me kona poe alii ma ke ano he Aupuni Kuikawa.
                      Ua hoole hoi ke Kanikela Geremania e ike aku ia Malietoa Tanusu ma ke ano Moi, a me he la ka hoi ua koo maoaopo loa ia o Mataafa e na Olele E. Iloko o ke awa ka mokukaua Geremania Falake a me ka mokukaua Beritania Popoise (Naia), a iluna hoi o ka hope iho i holo aku ai ua Alii Malietoa a me Tamasese i hoauheeia me ka Lunakanawai Kiekie pu. Ua lako pono loa o Mataafa no kahi hooili hakaka aku a ua hiki ole loa hoi i na poe o ka Moi i kohoia ke kaua hookahi aku.
                      Ua oleloia aole ka hoi o Amerika Huipuia e ae oluolu aku ana i na hana hewa a Geremania ma Samoa, a ua hiki no hoi ke manaoia aku e ulu mai ana kahi mau hana ano nui malaila ma nei mua iho.

Kuikahi Rusia me Afeganitana.

                      Mai Ladana, la 14 nei, ua hoike ae ka mea kakau ma Parisa o ka nupepa Pou Ahiahi, penei: "E like hoi me na lono mai Sana Peterobuga, mai kekahi wahi mai i hilinai mau ia, ua kakauinoaia kahi kuikahi hoohui mawaena o Rusia a me Afeganitana i Ianuari 3, me ka nana ole ia ae hoi o ko Beritania kue ikaika aku, a ua oleloia ae ua haawi aku ka hoi kona mau olelo i ka Amia i ke dala a me na koa, me ka manao hoi e hookonokono aku iaia e komo like ae ma ke kue like ana aku ia Rusia. A mai ia wahi like mai no hoi o ka loaa ana mai o ka lono, he mau la ka mamua iho, ua hoopuka ka Amia i kahi kuahaua e hooia aku ana i na Afegana i ko ke Tasa (Za) manao makamaka maikai a me na pomaikai e ulu mai ana paha hoi mamuli o ko Rusia hoomoe ae i ke Alahao Kusuku, me ka pakui ae: Nolaila, mai no kakou a hoolohe aku i ka kahi poe haole manao inoino wale mai no i maa i ka hoopuka i na alapahi, aka hoi, a lilo kakou i poa hoa'loha no na Rukini e like la no hoi me kakou no ko lakou Emeperoa.'"

Wahi Ano Kuokoa no na Filipino.

                      Mai Ladana, la 10 nei, kahi hoike ua olelo aku ka mea kakau ma Viena o ka nupepa Manawa penei: "Ua manao ke Aupuni Amerika e hookahua aku i kahi auo hooponopono ana mana Pilikano i like me ka Enelani i hana ai ma Aigupita. E hooiliia aku ana ke kuokoa maluna o na Filipino e like la me ka hiki no lakou e maikai ai, a ina hoi aole lakou e noho maikai ana me ka makemake a oluolu maoli iho, e hookikinaia aku ana lakou e hana pela."

E Hoolilo i na Mokupuni i Koe.

                      Mai Maderida la 15 nei, ka hoike e noi koke aku ana ka ke Aupuni i ka wa o ka Ahaolelo e akoakoa ae ai no ka loaa aku o ka aeia mai o ka mana e hoolilo aku i na Paemoku Mariane (Ladarone), Caroline a me Peliu, oiai hoi, ua hiki ole loa ia Sepania ke malama i kahi ikaika lawa kupono e pale ai ia lakou. Ua loaa i ke Aupuni keia hooholo manao ana mamuli o na hoike i loaa aku mai ia Generala Rioso ua kupono e loaa aku he pualikoa o 4,000 kanaka, he mokukaua nui a me elua mokukaua liilii no ka hana i manaoia.

-

                      He ewalu makahiki hoopaahao ka hoopai i hookauia maluna o Juliene D. Haine ma Nu Ioka.
                      O ka Poalima nei ka la hanau o ka Emeperoa o Geremania a o ka piha ana hoi ia o ke 40 o kona mau makahiki. He ahaike ka i haawiia o kona Kanikela ia awakea ma ka halekuai o H. Hakafila Ma, a ua lehulehu na poe i hele aku e haawi i na hoomaikai ana a e kamau iki no hoi.


ALOHA O HAWAII.
-
Maopopo Lea Pono Ole ka Loaa
Mai o ka Pono i Nei Kau.

                      Mai ka nanaina aku o nei wa, wahi o kahi hoike mai Wasinetona, la 16 nei, aohe hana kau kanawai Hawaii ma keia kau, koe kahooholoia o na hoopalahalaha aku i na kanawai dute a aelike paahana. Ua makaukau keia mau bila no ka noonooia iloko o na aha komite o ka Aha Senate, ua hooholoia ka mua e ka Hale, a he mau wa kakaikahi wale no ia o kakahiaka e noonooia ai a pau iloko o ka malama e hoea mai ana. Aohe mau kue ana i keia mau kanawai a e hooliloia aku ana laua i mau kanawai ina aohe mau mea Hawaii e ae e hoomaopopoia ana i nei wa.

-
Puka La "Lahui Hawaii."

                      Malehulehu o ka Poakahi i hala i puka mai ai ka helu uniki mua o ka Lahui Hawaii, ka nupepa puka-la a wahaolelo hoi o ka ahahui kalaiaina e o nei i kona inoa. Ua like no kona kino me ko na puka-la mua i hoopukaia ma o kakou nei ma ka olelo oiwi. Ke hooponoponoia nei keia nupepa hou e Kale Hapakini, he lala no ka Papa Hoonaauao o nei wa, a malalo hoi o ke Aupuni Moi, he Ilamuku, lunakanawai Hoomalu a he Alii Ahaolelo. O kona, puka-pule paha hoi koe a hoea mai.
                      Ua paiia kona helu mua me ua inika waihooluu eleele me ulaula ma ke alo, oiai hoi, he alemanaka ko ia aoao. A ma ke ano nui no hoi o ke paiia ana ma ka halepai Loea Kalaiaina, aohe no he kapulu aku a koe mai, a lilo hoi ka maikai o na hua kepau hou i mea inoino a kohu ole e hiki pono ole ai ke ike a ke heluheluia iho. Mai oi loa aku no ina i laweia mai i o makou nei e pai ai ia helu mua.
                      Iwaena o na poe hoolaha, ua ikeia iho o Kakela & Kuke a me kahi poe mikanele e ae. He hoike paha hoi ia no kona kahua kalaiaina, aka, ua nei mua no ia e ike maopopo loa. Lehulehu na hoolaha loio aho mau hoolaha waiwai ole hoi ia i ka makou ike, aka, o na hoolaha oihana iho ka mea ahona a waiwai iki.

-

                      E oluolu ka mea nana i lawe kahi paa kamaa i hana hou ia a waihoia i ke ahiahi Poalima nei maluna o ke ahua kua laau mawaho iho o ko makou keena oihana e hoihoi mai, a aohe mea e hanaia aku iaia.