Ka Makaainana, Volume XI, Number 5, 30 January 1899 — Page 2

Page PDF (910.83 KB)

KA MAKAAINANA, HONOLULU: IANUARI 30, 1899.

Kumu Euanelio Hou no Kohala.

                      Ma ka Auseteralia o ka Poakolu, la 18 nei, i hoea mai ai he kahunapule hou no ka Ekalesia Anagalicana, oia ka Rev. Erasmus J.H. Van Daerlin o ko Karisto Kulanui ma Camebarige, Enelani. A hiki mamua iho o kona haalele ana aku nei i kona kihapai i noho ai, oia ke kahu o ka Luakini Emanuela ma Awawa Mauu, Kaleponi, a mamua aku hoi o ia, oia ke Kahunapule Makua o ka Abe Romose, ma Enelani, Kahunapule no ka Mea Hanohano Haku Mount-Temple, a Kahunapule Nieniele no ka Bihopa o Kaleponi Akau. No 18 makahiki kona noho lawelawe hana ana ma Amerika Huipuia a he kanaka no hoi oia ua elua na lauoho, i ka nana aku, me he la ua hala iaia na mile he 50 ma ke kaalo ana ma keia ao. Nana ka haiolelo ma ka pule awakea o ka luakini o Sana Anaru i ka La Pule, la 22 nei, no ka Ahahui Hoolaha Euanelio o Ladana, Enelani. Ma ka hoomaopopo aku he kahaka makaukau loa oia ma ka haiolelo e ku ai no hoi o ka mahaloia. He Holani oia ma ka hanauia ana, he Pelekane ma ka hoonaauaoia ana a he Amerika hoi ma ka noho loihi a hookupaia ana. Ua hala aku nei oia no Hawaii ma ke Kinau o ka Poalua iho la, ua hookohuia i kahu no ke kihapai o Kohala.

-
Kela Ulia Alahao Popilikia.

                      O na mea elua i eha ai i kela ulia kaamahu i kakahiaka nui Poakahi, la 16 nei, a makou nei no hoi i hoomahui aku ai, eia no laua ke waiho nei ma ka Halemai Moiwahine, o laua o Lui Maea, wiliki, a me Akoni Boba (Pukiki), paoahi o ke kaamahu hookahi, o Kauila. Me ka loaa kuia mua ole a puka ae ai nei kaa iwaho, a e hookomo mai ana hoi ke kaamahu nui mai lalo mai o E.wa me eha kaa ukana piha kopaa a me elua kaa ohua.
                      No ka pahee loa paha hoi kahi o na alahao i ka na, ua hiki ole ke kaohi koke ia oiai kahi kaa uuku mamua pono aku nei. Ua holo pololei mai ke kaa mai lalo mai a hookui ana me kahi kaa uuku iki a lele liilii ana na apanapana laau. Me ka ike aku no o keia mau mea i ke kokoke mai o ka pilikia, a i ka hiki ole hoi kahi ke hooueeu ae i ko laua kaa, hoononoho no iloko. Ua palahe ka wawae hema o ke paoahi, i a'eia e ka huila o ke kaa, a ua oki koke ia no i ka hiki ana aku i ka halemai. O ka wiliki hoi, ua maui ka uha a haki elua iwi o ka wawae hema, eia nae, aole oia i okiia. Ke noho nei laua iloko o ka ehaeha me ka pii ae nae hoi o ka oluolu. Nowai la ka hewa?

No na Mea Ino Wale

                      Ua ku ae imua o ka Aha Apana i kakahiaka Poakolu, la 18 nei, he keiki Pake i hoopiiia no na mea ino wale ma ka hookuu ana i kahi holoholona ahiu a hoopopilikia wale, oia hoi, he iole monoku. He keiki oia i noho hana me Loio Humepere a ua hoopauia, a mamua ae ka hoi o kona haalele ana iho i kahi o kona haku, ua hookuu ae oia i keia milimili ana i malama ai no kahi wa a hoomaka ae la hoi e holapu iwaena o ua moa a kona haku, a no ia mai hoi ke kumu o keia hoopiiia ana e kona haku mua. Ua hoole oia i kona hewa a hoomoeia mai kona hihia no kekahi kakahiaka mai, a ua hoopau wale ia hoi ma ke noi a ka Ilamuku. Ma ka hooia ana a ua keiki la, o 15 makahiki, ua hemo ulia wale kela iole ai moa, aole hoi nana i hookuu maoli. Ua hilinaiia keia olelo ana e kona haku, no ka mea, iloko o kona manawa i noho hana loihi ai no ekolu a me ka hapa makahiki, ua ikeia kona maikai a hoopono, a o kona kumu hoi ia i pakele ai a haaleleia ai ka manao hoopii iaia. O kahi hooia keia o ka pakele ana ma ka apua.

-
Poe Kilo Hoku o ke Aouli.

                      Elua mau kanaka opio, na ona hoi o kahi hale hoowalewale a ano hookamakama makai o Kalia, i hopuia i ka po Poaono, la 14 nei. Ua u ku aku ua mau mea la, o laua o Zavia a me Hiusona, he mau mea ewe Pake, imua o ka Aha Apana i ka Poakahi iho a hoopaneeia mai no ka Poalima. Ia la hope laua i ae ai i ko laua hewa no ke kuai rama me ka laikini ole a na u hoopaiia e uku i $100 me na koina pakahi. Lehulehu ka hoi na poe o ke anuu luna i loaa aku ilaila mai kane a na wahine a he 16 ka nui, he poe pahee i ka welowelo, nana i na hoku o ke aouli, a pela aku. Mai ka malama punana a ahewaia nae hoi no ka malama wai hoowalewale a hoomalule kino e lilo ai hoi ka noho maemae ana i mea e eka a e pelapela ai.

-
Ahewaia ua Pepehikanaka.

                      Ma ke kau kiure mai nei ma Hilo i hookolokoloia ai na Pake elua i pepehi ai i ka luna hana haole o laua ma ka mahiko o Waiakea he wa i hala ae, nona hoi ka inoa o Duguida. Na Kale Kalaikona laua i pale makaukau loa a pakele ai hookahi ma ka hookuuia ana, oia o Afata, a ahewaia hoi kekahi, oia o Ahuna, no ka laweola ma ke degere elua a hoopaiia no umi makahiki ma ka hana oole. Ua hoikeia ae ma na olelo ike no ua luna la no ka hewa ma ka hoeha a peku ana ia laua mamua o ko laua hanaio ana aku a make ai oia, a ua hooiaia ae no hoi e kahi poe ua hoopau mua ia oia mai ka mahiko o Papaikou no ia hewa no, eia nae hoi, aohe keia i hoikeia ae imua o ka Aha.

Hana Oluolu a ia Wahine Kokua.
[Mai ka Nu-hou, Detroit, Mikigana.]

                      O Misasa John Tansey (Tanase), o 130 Alanui Beka, Deteroita, Mikigana, kekahi o kela poe wahine i ike mau i ka mea e hana ai i ka wa a pau o ka pilikia a me ka ma'i. He mea hoi i kohu makuahine i na poe iloko o ka popilikia. I kekahi mea kakau oia i olelo ai:
                      "Owau ka makuahine o umi keiki a na'u no i hanai he ewalu o lakou. He mau makahiki lehulehu i hala ae ua loaa he wa popilikia loa no makou me kuu kaikamahine, o ka hoomaka ana i kona wa he umikumamaono paha na makahiki. Aohe no ona ma'i ano kukonukonu loa, eia nae, ua ano emi pu wale mai no oia. Oiai hoi, aole loa he mea kahi iloko o ko makou ohana i loaa i ka ma'i akepau, no ka mea, ua loaa mai makou mai kekahi ohana kumu Sekotia a me Ailiki maikai, aole no makou i manao o ia keia pilikia. He inoa ano e ka ko makou kauka i kapa ai no keia ma'i a'u hoi i maopopo ai mahope mai, he nele kai ke koko ke ano. "Ua hiki maopopo ole loa ke hoakaka ae i ke ano i loaa i kuu kane a me a'u i ko maua hoomaopopo aku hoi i ka anehe akahele aku o ka maua kaikamahine mai ia maua aku. Eia nae, ua loaa no ia mana he laau ma

Waiho Mau ma Kona Moe.

hope mai i ano kokua aku iaia, a mai kinohi mai ua hoomaopopo aku maua i kahi loli ae no ka maikai, a mahope o ka lawe ana no ekolu malama, ua oi loa ae hoi ka maikai o kona ola e hiki ole ai ia oe ke ike a hoomaopopo aku iaia. Ua emoole loa ka pii ae o kona puipui, a ua loaa koke iaia ke ola maikai loa. O ka laau i hoohanaia ai, o ia no ka Kauka Wiliama Hua'le Akala. Mai ia wa mai ua malama mau au i keia mau huaale iloko o ka hale a ua hoomaikai aku hoi ia lakou i kahi poe lehulehu loa. Ua hahai aku au no lakou i kahi poe makuahine lehulehu a na loaa no hoi ia lakou kahi mau hoola kamahao ana.
                      "He mea pono loa i na makuahine a pau ma keia aina ke malama i keia mau hua'le iloko o ka hale, oiai, ua maikai lakou no na ano ma'i lehulehu, o ka oi loa aku nae hoi, no na ma'i i loaa mai no ka nele a inoino paha o ke koko, a me ka hoonawaliwaliia o ka hooikaika ana o na aa."

-

                      Ua hoea hou mai nei o C.A. Balaunu-a-Kahalelaukoa a eia iho i o kakou nei ma ka mokumahu Kina mai o ka Poaono, la 14 nei. Maikai no kona ola, mau no ka ui, ua ano hina iki iho nae hoi ke oho. Wahi ana, aohe no ka he wahi e like aku me Bosetona ka nui o ka lealea a me na wahi e paheehee ai i ka welowelo. E hoohala ana oia i kahi mau malama maanei a huli hou aku no ka i ka huikau o kona aina oiwi.
                      Mama no hoi o Hope-Ilamuku Hikikoki i ka aloalo mai. I Molokai aku nei a hoea mai i ka La Pule, la 15 nei, me ka makuahonowai wahine ua omaimai, a i ukaliia mai hoi e ia mau keiki, e Misasa W. Mutch a me Oto Maea. A i Kauai aku nei oia, o ka holo ana i ke ahiahi Poalua iho, e hooponopono ai i kahi paee mawaena o na limahana mahiko ma Koloa a huli hoi mai i kakahiaka Poalima, la 20 nei, ua pau i ka hooponoponoia.

-
Hoolaha Paniku i ka Moraki.

                      I kulike ai me ka mana kuai a me na olelo kauoha i hoikeia maloko o kekahi Moraki i hanaia ma ka la 23 o Aperila, 1891, i hanaia e Kahele Naipo a me A.L. Naipo, kana kane mare, o Honolulu, Oahu, ia Elzabeth M. Kahookano, o ia wahi no, i kakau kope ia ma ka Buke 132, aoao 173-4, a i hooliloia ia J.A. Magoon, a mai ia J.A. Magoon ia Zebedaio Uaia o Kohala, Hawaii, ma ka la 18 o Feberuari 1887, i kakau kope ia ma ka buke 170, aoao 7, a mai ia Zebedaio Uaia ia C.F. Hart ma ka la 20 o Dekemaba, 1898, i kakau kope ia ma ka Buke -, aoao -, ke hoolahaia aku nei ka manao o ka mea e paa nei i ua moraki nei, mamuli o ka uhakiia o na aelike i hoikeia ma ua moraki la, oia hoi, ka hookaa ole ana i ka ukupanee a me ke kumupaa, oiai, ua hala ka manawa.
                      Nolaila, ke hoikeia aku nei ma keia, mahope o ka hala ana o na pule ekolu mai keia la aku, e kuaiia aku ana ma ke kudala akea ia ma ke Kulanakauhale o Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan, ma ka hora 12 awakea o ka Poakahi, la 6 o Feberuari, 1899, ka apana aina i hoikeia ma ua moraki la.
No na mea i koe e ninau ia
C.F. HART,
Mea Paa Moraki,
A i ole ia, ia
H.L. HOLSTEIN,
Loio no ka mea Moraki.

-

                      O ka waiwai i hoopaaia ma ka Moraki i oleloia a i manaoia e kuai e like me ia i hoikeia maluna, o ia no "kela apana aina a pau e waiho la ma Waiapuka, Niulii, Kohala Akau, Hawaii, a i hoike maopopo ia na palena ma ka Palapala Sila Nui Helu 7952, Kuleana Helu 8616 B. nona ka ili he 6.66 eka i haawiia ia Kamaialii."

jry. 9-4t.
-
He Keu a ka Hiki Ole Loa

                      Ke waiho ae i i na Kamaa oi ae o ka maikai no ke dala mamua o ka makou e hoikeike akea nei. Eia ia makou na ano a hiona maikai a pau. Ua hoike ae kela a me keia Kamaa i ke kumu maikai loa ma ka hana Kamaa ana. He kakaikahi loa, a i ole no hoi, aole loa no he mau iliili ma ka aeone o ka hana Kamaa ana i like aku ka mania.
Kamaa Eleele a Makue o Kane. $1.50
Kamaa"Heywood" o Kane ....... 4.50
Kamaa Wahine Li ma ka Eleele a Makue ....... 3.00
                      He heluna nui no hoi kahi a makou o na Kamaa o na Opio a me na Keiki liilii no ke Karisimaka.
                      E kipa mai a e ike i ko Makou Puka-aniani Hoikeike.

Hui Kamaa o na Poe Hana
[KAUPALENAIA.]
ALANUI PAPU.