Ka Makaainana, Volume XI, Number 5, 30 January 1899 — Page 6

Page PDF (857.67 KB)

6 KA MAKAAINANA: HONOLULU, IANUARI 30, 1899.

Ka Moku Aka-ku
-
Ka Hookalakupua Hoopahaohao o na kai Hikina.
-
MOKUNA IX.
-
POINO KE TA SILINA - KA OLULO
PILIPO VANADEKA - HUI HOU
ME KANA AMINE.
-
[Mai ka Helu 3.]

                     He mea makehewa paha ka hoike ana ae ua hoi aku la o Pilipo me ka awiwi no kona home, kahi e noho ana o kana mea punahele, ka momi makamae hoi o kona mau la opio, a o ke kila makeneki hoi nana e ume ana i kona puuwai oiai oia ma kona alahele pohihihi.
                     Na keia mau iini koni e ike koke i na helehelena o kana Amine i hoomama aku i kona mau wawae, a oiai oia ma ke ala aole no i poina na hoomanao ana ae no na ulia i loaa ma kana huakai. A no ka mea ua hala aku la kona puu make a ua kau mai la oia i kahi o ka palekana, ua kaniuhu iho la oia no ka poino i loaa i ke kapena, ka malamamoku, a me na luina o ke Ta Silina.
                     Me ko lakou poino nae ua hauoli iho la oia i ka hoomanao ana ae ualilo kona wahi pulakaumaka, oia o Makahi, i moepuu no lakou, a e pau ana kona hoouluhua ana iaia. Ua hauoli pu iho la no hoi oia no ka poino ana o ka moku, no ka mea, na ia mea i hoihoi koke mai iaia e ike i kana Amine.
                     I na hora molehulehu o ke ahiahi, oiai ka mahina e konane ana, ua hookokoke aku la o Pilipo i kauhale. Ma o ka malamalama o ka mahina ike aku la ia i kekahi mea kino wahine e kalele mai ana ma ka puka-aniani o ke keena kapu. Hoomaopopo aku la ia aole kela he mea e, aka, o kana wahine Amine no, me kona mau maka e walea ana i ke nana ana i ke aliiwahine o ka no iloko o kona malamalama piha, a e hunaia ae ana hoi e kekahi o na ao e lele auwana hele ana i kekahi mau minute.
                     Hookokoke loa aku la o Pilipo ma ka puka-aniani a Amine e noho ana, aka, mamuli o ka lilo loa o ko Amine maka iluna me ka noonoo ana paha no kana mau mea e ike ana, aole oia i ike mai i kana kane. I ko Pilipo hiki ana ma kahi o elima a eono paha anana mai ka pukaaniani mai, ku malie iho la oia. No kekahi mau minute pokole o kona ku ana pela me ka ike ole mai o Amine, manao iho la ia e hele hou ae a komo mai ma ka ipuka, no ka mea, manao iho la ia o hikilele auanei kana wahine no kona hoi koke ana mai me kona upu mua ole, a hoomanao pu ae la no hoi ia i kana hoohiki, "ina ia e make, a ina e aeia, e hoi hou mai no ia e ike i kana wahine," e like me kona makuakane i hoi hou mai ai i kona makuahine.
                     Ia Pilipo nae e ku nei me ka noonoo ana, ua kau mai la ko Amine mau maka maluna ona; ike mai la kela iaia, ia manawa koke nae i maalo ae ai kekahi ao mamua o ka mahina, kau iho la kona aka maluna o Pilipo, a ua like iho la oia i kela manawa me he kino aka la i ka Amine hoomaopopo mai. Ua hoomaopopo mai la no o Amine o kana kane no keia e ku nei, aka, no kona upu mua ole e hoi koke mai ana oia, nolaila, ua manao iho la no oia o ke kino wailua keia o kana kane. Palepale pono ae la ia i kona lauoho e luhe ana ma kona maka a nana pono hou mai la i ka mea e ku aku nei.
                     "Owau no keia; mai makau oe," wahi a Pilipo i pane aku ai.
                     "Aole no o'u makau," wahi a Amine i pane mai ai me ka paa ana ae i kona mau lima ma kona umauma. "Ua pau ae la. E ka uhane o kuu kane aloha - no ka mea, oia oe i ka'u hoomaopopo - ke mahalo aku nei au ia oe. E hoi mai e kuu kane, ina no oe no ke aupuni uhane i keia wa, e hoi mai no!" Me keia mau olelo hope ani mai la kona mau lima ia Pilipo e komo aku, a emi aku la oia mai kaupukaaniani aku.
                     "Ke kuhihewa loa nei oia ua make au," wahi a Pilipo iaia iho. A no ka maopopo poho ole iaia o kana mea e hana ai, pii aku la no oia a komo ma ka puka-aniani; e noho ana no o Amine iluna o ka punee. Manao o Pilipo e kamailio aku, aka, oiai ko Amine mau maka e haka pono mai ana iaia i kona wa e komo aku ana, ua pane e mai la kela:
                     "Hikiwawe no hoi kou haalele mai ia'u! E kuu Akua, o kou makemake ke hookoia, aka, he ukana luuluu keia a'u e auamo ai. E Pilipo, kuu Pilipo aloha; ke iini nui nei au e ukali koke aku mahope ou."
                     Pane aku la o Pilipo me ka leo kuoo: "E kuu Amine aloha, e hoolohe mai ia'u. Aole no au i manao e hoi koke mai, aka, mamuli o na ulia o ka manawa, ua hoi mai au me kou lohe mua ole. E komo mai iloko o ko'u mau lima a e ike no oe aole i make kau Pilipo."
                     "Aole i make!" wahi a Amine me ka hikilele a ku ae la iluna
                     "Aole, aole, e Amine, eia no au iloko o ka pumehana o ke koko a me ka io," wahi a Pilipo me ke ano ana aku i ka wahine a hoopili mai la iaia i kona poli.
                     Mahope iho o kekahi mau minute pokole o ko Amine uwe ana, pane ae la ia, oiai hoi o Pilipo e kukuli aku ana imua ona iaia e noho ana iluna o ka punee: "E kuu Akua, e kuu Akua; ke mahalo a ke hoomaikai aku nei au ia oe." Nana iho la oia i ke kane a pane iho la: "Ua manao loa au ia oe he uhane, a ua hauoli no nae hoi au;" lele iho la ia a apo iho la i ka a-i o kaua kane a na ka waimaka no e hele.
                     "Hiki anei ia oe he hoolohe mai ia'u, e kuu aloha?" wahi a Pilipo i pane ae ai.
                     "Ae; he hiki ia'u ke hoolohe aku i kou leo no kawa mau loa."
                     Ua hahai aku la o Pilipo, me ka hoopokole ana e like me ka hiki, i ka moolelo o kaua huakai. A pau kana hai ana, ninau aku la ia Amine:
                     "Pehea kou makuakane?"
                     "He oluolu maikai no oia, apopo kana kamailio nona," wahi a Amine, a hoi aku la laua e hooluolu no ka po.
Aole i pau.

-
Poe Elele Ahaolelo Hawaii.

                     Ua oleloia iwaena ka o na hiohiona o ka hoike a ke komisina i hookohuia ai e ka Peresidena e noonoo i aupuni no Hawaii he hoakaka kahi no ke kohoia o kekahi elele i ka Ahaolelo i like me ka hoakaka no ke koho ana i na elele mai na Teritori mai o kakou Aia a hooneleia na kanaka oiwi maoli mai ka loaa ana o ka pono koho balota me he la o kahi ana no paha o lakou keia elele, a ia wa auanei e loaa ai ia kakou ka nanaiea hoonaauao o ka hoao aku o ka mea kalaiaina Amerika e hoolaula aku no ke koho mai o na oiwi maoli o ko Hawaii Paeaina. Aole no makou i manaoio iki e paa loihi loa iho ana na poe Amerika o na paemoku i ko lakou mana mahope iho o ka hoohuiaina, a ke hoomaka mai nei na hoailona mahuahua ae na pokole ko lakou wa e mau aku ai o ka noho mana ana. - Pepa Hebedoma a Hapa.

-
Hoao e Hoopouli i ka Mahina

                     La Pule, la 5 nei, i laweia ae ai o Mahina Piha (Full Moon), he Pake hanai kaka no waho o Waikiki, no ka Halewai, mamuli hoi o ko ka wahine manao iho e hoao ana oia e hoopouli ae i ka mahina ma ke kaawe ana iaia iho, a i ole ia, lawe paha i kahi laaumake, no kahi ano e paha hoi ma kauhale. I ka hoea ana a noho ma ka Halewai, ua hoololi oia i kona manao, a na hoi aku no kauhale a ke noho maikai nei me ka manao ole e hana aku e like me kana i manao mua ai.

Na Poe Asia i Pae Mai.

                     O na huahelu mahope iho, ua loaa mai ia mai na hoike mai o ka Papa Ola, a makou hoi e lawe nei mai Ke Kuokoa namu o ka Poakolu, la 11 nei. E hoike ana keia mau huahelu i ka heluna o na poe Asia i pae mai Honolulu nei a hoomaluia makai o Kahakaaulana no ka makahiki i hala ae. He hoomahuahua hiwahiwa loa nei no na poe Makaainana Amerika maikai no ka makahiki Hoohuiaina. Eia iho.
Ku Mai Ma ka Kepani Pake Huina 1898.
Jan. 9. S S Peru 275 17 292
" 17 S S Coptic 2 41 43
" 28 S S Riojun Maru 505 – 505
"30 S S Mogul 445 – 445
Feb. 6 S S Gaelic 118 – 118
" 15 S S Peking 6 4 10
Mar. 6 S S China 668 1 669
" 15 S S Belgic 186 75 261
Apr. 13 S S China 668 1 669
" 13 S S Rio Janeiro 402 75 477
" 22 S S Gaelic 202 23 225
" 25 S S Mogul 643 – 643
May 1 S S Peking 141 41 182
" 9 S S Doric 11 191 202
" 20 S S China 13 57 70
" 23 S S Argyle 278 – 278
" 31 S S Belgic 13 131 144
June 17 S S Peru 10 93 103
" 18 S S Coptic 6 45 51
" 28 S S Rio Janeiro 151 44 195
July 8 S S Gaelic 157 148 305
Aug. S S Kee Lung 546 – 546
" S S Belgic 270 – 270
Sept 3. S S Coptic 284 156 420
" 22 S S Gaelic 654 – 654
Oct. 5 S S Aztec 713 – 713
" 6 S S Mogul 561 – 561
" 10 S S Doric 503 198 701
Nov 1 S S Belgic 507 151 658
" 14 S S Coptic 481 208 689
Dec. 4 S S Peking 105 20 125
" 13 S S Gaelic 114 69 173
" 20 S S China - 36 36
" 29 S S Doric 626 91 717
" 31 S S Konoura Maru 683 - 683

-

Huina .....10,823 1,915, 12,738
                     Mai Augate 12, 1898, ka la hooko hoohuiaina, ua hiki mai he 6,007 Kepani, 929 Pake, a he huina paha hoi o 6,936.
                     No na pule mua hoi he elua o nei makahiki aole i emi iho malalo o 1,983 poe Kepani i hiki mai.

-
Lio Nalowale.

                     Ua nalowale mai kahi hana aku mauka o Kalihi he lio kane hulupala, eha wawae keokeo, lae keokeo, aole kuni. Ke loaa a hoihoi mai ma ka halekuai o Wing Loy Co., Alanui Moi, e loaa no he uku makana kupono e like me ke kuka pu ana.

jry. 23-2ts.
-
Olelo Hoolaha.

                     E maheleia ana ka puka o ka Hui Hawaii Kuai Aina (Kaupalenaia) ma ka 10 keneta o ke dala hookahi ke hiki aku i ka Poakolu, la ekahi o Feberuari, M.H. 1899, ma ke Keena loio o Achi & Johnson, hora 10 a.m., no ka M.H. 1898.
ENOCH JOHNSON,
Kakauolelo Hui Hawaii Kuai Aina,
(Kaupalenaia).
Honolulu, Ianuari 16 1899.

jry. 23-2ts.
-
Hoolaha i na Poe Aie.

                     Ke hoikeia aku nei ka lohe, ua hookohuia ka mea nona ka inoa malalo iho i Luna-hooko Kauoha no ka Palapala Kauoha a Thomas Silva, i make, o Honolulu, Mokupuni o Oahu, e ka Hon. A. Perry, Lunakanawai Ekahi o ka Aha Kaapuni o ka Apana Ekahi; o na poe i aieia e ka mea i make, ke kauohaia aku nei lakou e waiho mai i ka lakou mau koi i hooiaio kupono ia, i na ma ka moraki a ano e ae paha, iloko o na mahina eono mai keia la aku, me na palapala hooia kupono ia'u, ma ke Keena Loio o Achi & Johnson, ma Honolulu nei, a i ole ia, e hoole mau loa ia aku no; a o na poe hoi i aie i ka me ai make, ke kauohaia aku nei lakou e hookaa koke mai i ko lakou mau aie i ka mea nona ka inoa malalo iho ma kahi i hoikeia maluna.
PATRICK SILVA,
                     Luna-hooko Kauoha o ka Palapala Kauoha a Thomas Silva, i make.
Honolulu, Ianuari 23, 1899.

jry 23-5t.