Ka Makaainana, Volume XI, Number 7, 13 February 1899 — Page 7

Page PDF (876.90 KB)

KA MAKAAINANA: HONOLULU, FEBERUARI 13, 1899. 7

NA AINA MAMAO.
-
Mau Lono Huikau mai na Wahi
a Puni keia Ao.
Nui ka Ino ma Beritania Nui.

                     Mai Ladana, Ianuari 12, ka hoikeia ua keakeaia na telegarapa ma ka hapanui o na wahi a pau mamuli mai o ka nui maoli no o ka makani e pahola ana ia po a puni ia aina. Ua houlolohiia na mokumahu a ua hoopopilikiaia hoi ka oihana hooholo-moku alawai-oki e ka ino. O na hoike mai na wahi a pau o ke Aupuni Huiia, ua hoike mai ia i ka nui o ka poino o ke ola a me ka waiwai. Ma Redina, ua puhiia ke oioina o ka Luakini o Sana Laurene a muu ilalo. He kaamahu ka i holo pahua mai ke alahao mawaena o Kilirusa a me Kiliki, Irelani. Ma Boromegarove, umikumamalua mile ma ka hema-komohana aku o Baminehama, ua hoopoinoia he halemai kuikawa. He heluna nui o na kia mai ke Kahua-hana Awa o Dova i pau i ke puhi a hoopaeia ma Calaisa, Farani, ma kahi aoao aku o ke Kowa. Ua hoikeia ae no ka haule nui o ka hau ma Sekotia, a ua haule no hoi na hua-hekili ma kekahi mau wahi lehulehu o ke Aupuni Huiia.
                     No kahi la mai hoi, Ianuari 13, ua ano kuoe hookahi ke kulanakauhale me ka mehameha. Aohe mau lono a hoike paha i loaa mai ka Aina Nui mai kakahiaka nui wale mai, a ua keakea kupilikii loa ia hoi na launa ana me na wahi a pau o na apana waho. Lehulehu no hoi na moku ili ano liilii a ua lehulehu pu no hoi na ola i poino ma ka aekai. Ua ano emi mai hoi ka makani, me he la no nae, e oili hou ae ana no mai ka aekai Ailiki mai. Aneane loa ke awapae a me ke kahua ma Fokesetone (Folkstone) e pau loa i ka poino.

E Loaa ke Kuokoa i na Filipino.

                     No Nu Ioka, Ianuari 14, ka hoike ua telegarapa ae ka mea kakau ma Wasinetona o ka Ahailono, penei: Ua hooholo o Peresidena Makinile e hoouna i kahi komisina i na Pilipine no ka hoomaopopo lea pono ana aku i ke kulana a e hoaiai mai hoi iaia no ka Amerika Huipuia mea pono e hana aku ai e pili ana me ia mau paemoku. Ua noi oia i keia poe e lawelawe ma ia komisina. Hope Adimerala George Dewey, lunahoomalukiekie o na aumokukaua Amerika ma Asia; Mekia-Generala E.S. Otisi, Kiaaina Koa o na Pilipine; Porofesa J.G. Schurmau, peresidena o ke Kulanui o Conela; Konela Charles Denby, Kuhina mamua i Kina, a o kekahi kahi hoi o na lala o ke Komisina Noii Kaua i nei wa; a me Birigadia-Generala Charles B. Whittier o Nu Ioka, ma ka hana ma Manila ano koke iho nei. O Adimarala Diuwe ana ka peresidena o ke komisina. He ninau wale no no ka manawa ina paha e ae ana keia poe e lawelawe a me ka hoomaopopo ae hoi no ko lakou wa e holo aku ai no na Pilipine.
                     Aohe no i kue o Peresidena Makinile i ka loaa aku o ke kuokoa i na Filipino, ina nae hoi e hiki ana ke hooiaia ua hiki loa no i na Filipino ke malama i ko lakou kulana kiekie a me ka hoomalu ana i na Pilipine me ka paa mau loa, eia nae, ua makemake oia e akaka lea mua kona kahua mamua ae o ka lawe ana i kahi kulana maopopo loa.

Ka Rusia Hana Hoomoe Alahao.

                     Ua olelo ae ka mea kakau ma Sana Peterobuga o ka nupepa Manawa o Ladana, Ianuari 12, peneia: "O ka Bila Haawina Rukini no 1899, e like no me kona mua, ua ku no i ke kupaianaha no ka nui hewahewa maoli no o ka hoolilo no na alahao. Ua hiki aku keia i ka huina o 99,000,000 rubela, a he hoike maopopo a moakaka loa hoi keia no ka Rusia mau hooikaika lua ole e hooloihi aku i kona oihana alahao, he oihana hoi i aneane e loaa kaokoa loa mai mamuli o ka ike hana a hoomoe alahao maoli o kona mau Kuhina kamahao elua, o M. Dewite, Kuhina Waiwai, i pii ae hoi ma kahi o ka mana mamuli o kana mau lawelawe hana alahao ponoi ma ka aina, a me Kama'lii Mikaele Kilikofa, Kuhina o na Alanui a Kaahele ana, ana hoi i olelo hoomakeaka ae ai i kahi wa, ua hoomaka oia i keia ola ana ma ke ano he mea kui hao a he mea hookuku mea paahana iloko o kekahi kahua alahao Amerika."

Hoolanaia he Mokumahu Pilikua.

                     Ma Belefasa, Irelani, Ianuari 14, i hoolanaia ai me ka hololea loa ka mokumahu Osianika o ka Laina Hoku Keokeo, ka mokumahu oi loa o ka nui i kapiliia ma ka pa kapili moku o Harland & Wolff. O ka Osianika, i like ole aku hoi me ka Hikina Nui o ka hoolanaia ana ma ka aoao, ua hoolanaia o ka hope mamua, ua oi aku no ka loihi a ua hapalua ka oi ae o ke kaumaha i ko ka Hikina Nui.
                     He 704 kapuai ka loihi a he 17,000 ka huina nui loa o na tona. Ke hele mai mua mai o kona ihu a kona hope a hoi hou, ua like ia me ka hele ana no 500 iwilei, nolaila hoi, ka hele kahi mea e like peia no ekolu manawa, ua aneane no e piha he mile. He ekolu ona mau kia liilii, no ka mea hoi, aohe waiwai o ka pea no kahi moku o ia ano. Aia iloko o keia moku kila nui na ano mikini a pau i kupono i ka ike a noeau eheginia o nei au.

Kukala Hou ia ka Repubalika Filipino

                     Mai Manila, Ianuari 23, ka hoike ua kukalaia ae e Aguinalado ia kakahiaka he Repubalika Pilipine ma Maloloso. Aohe hana a ka lehulehu ma Manila no ka hoike ae i ko lakou hauoli. E pau aku ana na pio kivila Sepania i ka hookuuia e na kipi. Ua loheia mai aia na mana oiwi maoli ma Cebu ke hakaka la, a ua hoopilikiaia hoi ke kulanakauhale. Aole e hiki ana i ko Aguinalado aupuni ke malama aku i ka maluhia ma na wahi o loko o Luzona, a ua powa a pepehiia hoi ua luna oihana oiwi maoli. Ina e hoomaka ana o Aguinalado i na hana kue i na Amerika, me he la e lulu aku ana na okana ma ka akau i kona mamaka.

Mokukaua Beritania no Samoa.

                     Ua hoikeia mai Welinetona, Nu Kilani, Ianuari 22, ua hoounaia aku ka mokukaua Beritania Roialisa o ka papa-ekolu no Samoa, e ukali ana hoi i ke Taurana, o ka haalele ana mai i ka Poalima. Ke awiwiia nei ka hoounaana i na mokukaua e na Mana ekolu no Samoa. Aia no ilaila he mokukaua uuku pakahi ko Enelani me Geremania. He ekolu o ko Enelani mau mokukaua Auseteralia aia ma ke ala. Ke hoakoakoa la o Geremania i kona mau mokukaua ma ka Pakipika a malia e loaa hou ana he wa no ka Oregana e hoike ai i kona holo ma ka hou pololei ana aku no Apia.

Puoho ma na Palena o Inia.

                     Mai Sana Peterobuga, Ianuari 12, ka hoikeia na hooweliweliia o Rusia me kahi puoho kipi ma na palena o Afeganitana i like loa me na puoho ana ma Inia ma kela huli aku. Ke hana nui la na kahunapule Mahomeda ma ka hoeueu ana iwaena o na poe o ke anuu haahaa, e haiolelo ana hoi i kahi ano hooili kaua hemolele no ke kue aku i na Karistiano. Ma kekahi mau wahi aia kahi poe ke hoouna la i na wahine, na keiki a me na pono kauhale no na kuahiwi. Ua hoala ae na kanaka ma na wahi lehulehu e kokoke ana i na ala kuahiwi i na papu ano kuaaina a hemahema o ka hanaia ana.

Kipakuia o Kouna Leo Tolstoi.

                     He lono no Sana Peterobuga ka i loaa ae ma Ladana mai Berelina e hoike ana no ke kipakuia mai o Kouna Leo Tolosetoi no kona lawe ae i ke kokua ana ma ka aoao o na poe i hoinoia no ko lakou hoomana. Aia ka hoi keia poe ke kipaku nui ia la mai na apana o ke Caucasa, no Kanada ka hapanui loa, kahi a kekahi kaiki a Tolosetoi i hala aku ai no ka nana ana i kekahi aina i kuaiia no ia poe ma ka hooikaika ana a keia mea i aloha ia lakou.

Na Hunahuna Laulaha.

                     O ko Amerika Huipuia Amebasedoa hou no Beritania Nui, oia no ka Mea Hanohano J.H. Choate (Kote) o Nu Ioka. No Ianuari aku nei keia i loheia ae ai ma Wasinetona a ua mahalo nui loa ia hoi ma Beritania Nui no ka mea, aia ma ona la na aoao a pau o Amerika.

-

                     Ua hoike akea ae o Sa Tomasi Lipetona ua kakauinoa oia i na aelike me na Kapena Ake Hogata, o ka Isaiode mamua, a me Robata Rine (Wringe), e hoomalu aku i ke Samaroka, ka moku na kiaha Amerika. O Rine ka i pani aku ia Kapena Sicamoa ma ka hoomalu ana i ka Ailasa.

-
Morris K. Keohokalole,

Louis K. McGrew
                     Keena: Helu 15, Alanui Kaahumanu Honolulu, ko A. Rosa keena mua. Boroka Hale Dute, Hooponopono Buke Helu, Imi Moolelo Aina a me na Agena Lawelawe Laulaha. Sept. 26.-tf

-
Hoolaha i na Poe Aie.

                     Ke hoikeia aku nei ka lohe, ua hookohuia ka mea nona ka inoa malalo iho i Luna-hooko Kauoha no ka Palapala Kauoha a Thomas Silva, i make, o Honolulu, Mokupuni o Oahu, e ka Hon. A. Perry, Lunakanawai Ekahi o ka Aha Kaapuni o ka Apana Ekahi; o na poe i aieia e ka mea i make, ke kauohaia aku nei lakou e waiho mai i ka lakou mau koi i hooiaio kupono ia, i na ma ka moraki a ano e ae paha, iloko o na mahina eono mai keia la aku, me na palapala hooia kupono ia'u, ma ke Keena Loio o Achi & Johnson, ma Honolulu nei, a i ole ia, e hoole mau loa ia aku no; a o na poe hoi i aie i ka me ai make, ke kauohaia aku nei lakou e hookaa koke mai i ko lakou mau aie i ka mea nona ka inoa malalo iho ma kahi i hoikeia maluna.
PATRICK SILVA,
                     Luna-hooko Kauoha o ka Palapala Kauoha a Thomas Silva, i make.
Honolulu, Ianuari 23, 1899.

jry 23-5t.
-
Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.

                     Oiai, ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho e ka Hon. J.W. Kalua, Lunakanawai Kaapuni o ka Aha Hookolokolo, Apana elua, o ko Hawaii Paeaina, ma ka la 29 o Dekemaba, M.H. 1898, i Lunahooponopono no ka waiwai o B. Kahopuoku (k), o Kula, i make; nolaila ke haiia aku nei ka lohe i na mea a pau he mau koi ka lakou i ua waiwai la, e waiho koke mai i ka lakou mau koi i hooiaio pono ia me na hooia kupono, ina he mea kekahi o ia ano, i ka mea nona ka inoa malalo iho iloko o na mahina eono mai ka la e puka ai o keia hoolaha, a i ole pela, e hoole mau loa ia aku no lakou. A o na poe a pua i aie i ua waiwai la, ke kauohaia aku lakou e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho, ma kona wahi noho ma Waiakoa, Kula, Maui.
DAVID P. ELDREDGE,
                     Lunahooponopono Waiwai o B. Kahopuoku, i make.
Hanaia ma Waiakoa, Kula, Maui,
Ianuari 20, 1899.
jry. 23-4t.