Ka Nonanona, Volume I, Number 4, 17 August 1841 — Page 15
1841.] KA NONANONA. 15
luna o Hawaii nei, e like me ka malamalama o ka la.
NA WAHI. Na Kula. Na Kumu. Na Haumana. Ka poe heluhelu. Ka poe kakau. Ma ka helu. Ma ka hoikehonua.
HAWAII.
Hilo, 60 120 2,500
Waimea, 22 22 1,000 560 250 560 100
Kohala, 32 59 1,100 302 85 223
Kailua, 16 26 1070 296 55 269 55
Kealakekua, 34 34 1,837 522 80 856 50
MAUI.
Hana, 29 29 1,477 523
Wailuku, 39 60 2,214 750 604
Lahaina, 16 35 1,120 584 156 363 209
Kaanapali, 6 6 274
MOLOKAI. 9 10 1,030 372 27 148 55
OAHU.
Kaneohe, 9 9 300
Honolulu 1, 13 15 859 327 27 148 55
Honolulu 2, 4 9 470 200
Ewa, 16 13 550
Waialua, 13 14 757 339 145 257 67
KAUAI.
Waioli, 14 18 467 200 53 178 44
Lihue, 6 6 281 138
Koloa, 4 5 226 93 50 51
Waimea, 15 15 502 308 200 300 85
Hoouluulu, 357 505 18,034 5,514 961 3,546 789
HE AINA I MAHELEIA.
He aina no kekahi makua A O L M, he aina huinahalike; a lawe ua makua la i ka hapaha o keia aina nona, oia hoi o O i E u; he huinahalike no hoi ia. Koe iho la na hapaha akolu, a manao ka makua e puunaue like i keia mau hapaha akolu iwaena o kana mau keiki eha, me ka like loa o kela apana a me keia apana a na keiki ma ka nui o ka ili a me ka loa o na aoao, a me ke anapuni ana.
Pehea la e hiki ai?
O ka mea imi i keia a loaa, e kaha ma ke kii a e haawi mai. Aole paha loaa keia i na keiki o Hawaii nei.
Ua kuaiia iho nei ke Kialua, o Kekauluohi, e Kekuanaoa, a ua lilo ia ia, no na dala 3740. He 80 tona kona nui.
Hookahi keneta ka uku hoopanee no ke dala hookahi no ka malama hookahi; heaha ka uku hoopanee no keia mau dala 3740 no ka makahiki hookahi?
HE OLELO NO KE KINO.
Auhea oukou e na kanaka, a me na kamalii mai Hawaii a Niihau. Ke makemake nei au e hoike aku ia oukou i kekahi mau mea e pono ai ke kino o na kanaka ma na aina a pau. No ke kuhi hewa ana o kekahi poe, he mea liilii, he mea ole paha ke kino, hana ino mai lakou ia lakou iho, no ke kuko, no ka lealea, no ka makemake ino; a pehea malaila? Hiki koke mai ka eha, a me ka mai, a me ke kuni, a me ka lolo, a me ka hui, kela mea ino keia mea ino, no ka malama ole i ke kino. No keia mau mea, a no na mea ino e ae he nui wale, pono ole ka noonoo ana, a me ka heluhelu ana, a me ka lohe ana, a me ka inu ana i ka pono no ka uhane. Nolaila, poho ka uhane o kekahi poe, no ka malama ole i ke kino. Na Iehova i hana ke kino a me ka Uhane, nana i haawi lilo ole mai ia kakou e malama. A o ka mea malama ole, wahawaha oia i kona mea nana i hana. Ua olelo mai kekahi kauwa a Iehova penei, Halelu 139. 14. Pela no kakou a pau. Nolaila ea, e malama pono oukou a pau, ka poe e heluhelu ana, i keia mau manao i kakauia ma keia pepa. Aole e hiki ia'u ke hoike aku ia oukou, ma keia pepa uuku, i na mea kupanaha a Iehova i hana'i iloko o ko kakou mau kino. Aka, eia ka hiki, ke hoike aku i kekahi mau mea e pono ai.
NO KA AUAU ANA.
He hana maopopo loa kieia i na kanaka ma Hawaii nei. He hana no hoi ia e pomaikai ai ke kino. Eia ka pono.
1 He mea ia e hoomaemae i ka ili a puni. Ina maemae ka ili, i ka manawa nui ka wela, a ikaika paha ka hana a ke kanaka, alaila puka nui mai ka hou, a oluolu iki ke kanaka malaila. Ina nui a ikaika ka hana a ke kanaka i kekahi manawa, aole nae puka mai ka hou, alaila mahuahua nui ka wela o ua kanaka la, a e loaa koke kekahi mai ia ia.
2. He mea ia e ikaika ai ka ili. A no ka ikaika o ka ili mahuahua ka ikaika o ka opu, a me ka naau, a me ka puuwai, a me ke ake, a me na mea a pau iloko. A no ka ikaika o ua mau mea la iloko, ikaika no hoi na lala mawaho. Ikaika ke kanaka i ka hele, a i