Ka Nonanona, Volume I, Number 11, 23 November 1841 — HE OLELO [Illegible] NO MANAWAHINE. [ARTICLE]

HE OLELO [Illegible] NO MANAWAHINE.

Aulioa onkon e na wahine o llawaii iHii. K imo;ikaUa nna aii ma keia j)alaj)alii i.ko aiio o kekalii kauwawaliine a ka Jlaku; a ku lioonoho nei au ia i.i iuuia o oukou i kumu hoohnlike, i hoōhalike ouko\i ine ia. O Manawahine ua hanauiu oia ma Amenka i ka mnkahiki o ka llaku ĪHIO. O Kalaka ka inoa o kona mau mnkua. lOwalu paha u la\ia mau keiki. lle rnau mea haipule io no laua. 110 puuku ekale.sia no ka makuakane, e like me:oZ;ikaria, a me Klisal)eta. Pela no na makua o M.mawahine. U;\ he.le la\ia ma if%*tilhana a pau a ka l{;»ku, me ka halu ole. Aole laua i manno nui i ka waiwai o keia ao, no na keiki a laua. Nolaihi, aole hooikaika nui ika waiwai oke kino. Ma ka pono o na uhar.e o ka laua mau keiki, malaila ko laua manap nui. Maawi laua i k;i laua mau keiki i ke Akua m;i ka bapeti'/o, a ao mau mai la ia lakou ma ka )>ono e ola'i na uhane o lakou. Paipai |)inepine ia lakou, a kuhikuhi mau ma na aoao o ke Akiia i ko lakou wa uuku. E like nre ia kauolia maikai a Soloniona ina makua. 'E.ao aku ike keiki i ka aoao e pono ai oia ke hele; A i kona wa e elemakule ai, aole e huli mailaila aku. Pela laua i ao maikai i ka laua mau keiki. Ao|e hoi i make hewa ke ao 6rl>a, no ku mea, ua huli ka laua mau keiki ma ka pono. llookahi wale 110 koe. Oluolu iaua iko laua ike ana ia lakou e hele ana ma ke alanui e ola ai.

O Lovisa ka inoa o Mannwahine. I Uonn wu miku, aole i lolieia kona koiohe, a me konu loalcfi ana* ll<s kqiki noho malio no ine na makua. Aka, nolo i loheia koiia makau ana i ke Akua ia \va. Noho no ia ine ka makau ole, a hiki mai ka m:ina\va a ke Akua i hoike mai ia ia i kona liewa, alnila pau koko ao ln kona palakn, a mnfcau loa ae la no. Weliwoli loa oia imua o lehova ka īnea ana i hoino aku ai; mihi īiiiioli no ia, a haawi koke aku oia i kona nuuii ia ia. Mc ku hilinai ike koko oke Keiki ake Akua no ke ola o kona uhane. Nui no kona makemake e noho pli n\e ke Akiia, a e hooko i konu makemake. Ua komo oia i ka ekalesia i ka makahiki a ka ilaku 1#32, a, i»areia me Muna i ka maknhiki 1836. No kona ike maopopo ana i ka hemolele loa o ke Akua, nui kona hoahewa ana ia ia iho no kona hewa. . I kona manao, aole oia e o)a, aole hoi e hiki i ke Akua ke kala mai i kona hewa, a no kona ike ana i ka hewa o kona naau iho, inai hiki ole ia ia ke kapa ia ia iho he haumana a li\su, kaumahu no kona naau ika hewa. l'ela oia i noho ai me ka lana o ka manao i kekuhi manawa, a me ka inakau i kekahi manawa, a hiki i kona wa i haalele ai i kona aina a holo mai i ilawaii nei. A i kona noho ana me kukou ua maopopo loa he wahine huipuie io oia. Eia kekahi ano o kona noho ana. O ka makau a me ka hoopuilua i ka hewa. Ua maopopo lou i koaa ma-

nao he mea hoino i kc Akua ka hewa; n noluila holo kona mnnoo e hooki ia mea. Noho no oia me ka makau i ka liewa, a ine ka hua'eie maoli. Aole oia i "luuna iki me ia. Mai kona wa i haawi miiā'i ia ia iho i ke Akua, aole oia i noho 'a hana hewa iki. lOkolu a kokoke eha mau makaliiki o kona no|io ana me makou ma Molokai nei, aole loa makou, aole oia i loaa ia makou e hana ana i kekahi hiea kue i ke Akua. Me he mea la ia e noho ana i ke alo maoli o Kristo, aole e hiki ia ia ke hana i kekahi mea pono ole. Aole oia e makau i ka liewa, no ka make e ili mai ana, no kona ike miu ia mea he ino maoli 110, nolaila kona inakaM i ka hewn. Eia no hoi keknhi ano maikai o Manawahine. Ua haahaa kona naau, a ua akahai, a ua oluolu. O ka naau haahaa ke kilohana no ia o na mea maikai a pau o ka pono o lesu. Ke i mai nei ka llaku, "l'omaikai ka poe i haahaa ka niiau, 110 ka mea, no lukou ke aupuni o ka lani." Ua maopopo loa i na mea a pau i ike ia Manawahine, o kona ano mau ia o ka hoohaahaa o ka naau. Ua ike lea oia ia ia iho he .mea hewa a he mea liilii loa imua o ke Akun, a nolaila, aole oia i noho a kaena i kona maikai. O ka hoahewa ia ia iho imua onn o kaiui ia. O ka hookiekie i kona akamai, o ka hookano no kona noho kumu ana, a o ka haaheo 110 ka maikai o kona aahu he mau hewa ia ana i nole loa ai. Aole oia i noho a houhewa ia hai me ka hoomaikai ia ia iho, aole loa, aka, ua ku pono pia i kela olelo maikai o Paulo, ,4 Me kunnau haabaa, e manao kela mea keiu mea ua mnikui aku o hai ia ia iho." Oia ko iu nei unoj nmnao no ia un oi

aku ka pono o na kunuka e ae i kona. O kOna akahai, oia kekahi ano maikai ona. Aole oia i hoino i ka īpea mma ia i liana mai. I ka wa i olelo ino iu oia, uole -oia i olelo ino hou niai. Aole loa i holo ino kana olelo i mea e hoopai ni i ka mea ku e mai ia ia. ile wahine oluolu ia, aole huhii, aole nuku, aole wahapaa, aole pakike, aole maka ino. ile heleheiena oluolu no koi\a, he launa inaikai, a he hookipa. ona rnea ii'pau i kgmo iloko o kona hale, aole lakpu i ike i kekahi ano e ae iloko'ona, o kaoluolu wale 110. Nui no kona oluolu ame kona hooinaikai nna . i kana kane. Aole ona ike i ka hakaka me ia, aole iioi i ke pakike. Ua ko ia ia ke kauoha a l\- tero i na wahipe haipule, "10 na wahine oukou malalo iho o ka oukou mau kane iho." lJa oluolu no ia ina kanaka maoli a me nti ohua e noho pu ai me ia. Aole oia i hoowahawaha i ka poe ilihune a me ka poe naaupo. Aoie oia i olelo hooweliweli mai, aole oia i hookuke ia lakou e hele pela. O ke alolia i na \iluuie o kanaka, kekahi mea nui ia nona. ~Mai kona wa i huli mai (»ia ma ka pono a hiki mai kona make ana ua hu ae la kona ulolia i na uhane oka poe pio. I kona wa i hoopau ai i kona ku e ana ia ie.su, e ake koke kona naau e hoopau na kanaka a pau i ko lakou ku e ana ia ia. I kona wa i ike ai ikn mnikai, a me lui ninna o Jeliova a me kona nani, ikaika loa kona ma* kemake e lioilai i ka poe ike ole, a ike 110 hoi lakou ia niau mea; ua ike oia i kona hōopakeleia mai, mai ka hiaahi mai, a makemake ae la oia e pakele na kanaka liewa a pau.

Noinila c;a, I. konu wu i nolio ai ma kona aina iiloln», uple oluolu kona naaii i kona iku-una, be hui na kanaka naaupo ma ntrtlin« e, e nolio» una u\e ka ilu? % ole i ka mea e ola'i. I kona lohe * ko oukou jio!io ana ma nei i ka naaupo, liolo koke kona nutifno e hglo mai ia nei e kokua maniuii' o ko ouktfti ol "- V A mai kona wa i pae mai ai maanei, ikaika loa kona imi ana.i ka pono 0 na uliane o kanaka. Ja oia i l<(i ao i \<A oukou olelo, aole eino kona hoomaka ana i k<'kahi kula no na k.iiklhnahine. Aole loa 1 hele mai oia i keia pae'aina e imi ana j kan.'i ilio. Aole 110 ka waiwai inaoii kona hele ana mai, 11 ka, i helo mai oi;\ i pomaikai tui wahine a me na kam&^^l lawali'nei ia ia. 1 kona nina iilolWWK lakn no oia ma na nn;a a pau o keia noho ann. Aole oia i nc;lo i na luea e oluolu ai ke kino malailii. Aka, aole oia i mii kona mAkuukane, a ine kona miHuiwahine,, aole i kona niau kaikuaami a me na Uaikaina, aole oia i i iieona one hanau a me kon*4 Haalele no oia ia mau a pau no kona aloha»i na uhaiHte make.ana. Me he mea la ia e lta#Kvi iuia i kona ola iho i mea e Tu)opakele i ka poe hewa i ka make. 0 na wahine a me na kamalii o Molokai, ka poe i ike nui i kana hana mau ana i ka hana a ke Akua iwaeiia o hikou. 0 lakou ka poe i ike i kona helehelena oluolu, nkahai maloko o kona hale; o lakou ka poe ike i ke kauinaha o kona naau no ko lakou naaupo ,nna. O lakpu ka poe i lohe i kona pule ana i ke Akua no lakou, a n»e kona hooikaika pinepine ana i;i hikou e

hanlele i lui|Jic\va n e huli nni ku pono. O lakou ))() ka |)oe i ike i kona'paup'iiuuho olei i ku ao anu i nn Uiwaliine i ka lielulielu i ku kc Akuaolelo. O makou 110 ka poe i noh'o uu ine ia i keia mau makahilei ekolu» uu ike makou i kona lilo lou ana ma ka hana e pono ai na kanaka o keia wahi. Aole i makau oia i N';i luhi, no ku nui o kona alohu i ria,kanak^. 4?elu ka noho anu**o keia kauwa a ke Akua a hiki mai ka niakalii hope iho nei. Jlele n;i hoalawelinnn oua i i 101101 tilll i ka ahaolelo mision{iri. Noho mai kela me Ikina kane me ka manao e inalama Aiua i na kula, u ine na huluwai o na hoahanau. Aka, aole pela ko ke Akuu niaiiiiO.* N'o ka nieil, ac>{e i liuliu a ua Joohia oia e ka mui. Aole nae i manaoia kona mui he nui ia wa. Jlele laua i Luhuinu me.ka manao e pnu koke pahu kn nuii n e hoi koke mai no. Aole. Mahuahua no ku mai kiini u me ke kunu, aoh k pono iki ke lapaau. Jlolo huia i ilonolulu me*ka lana o ku muiiao e pau koke pahu ku mai. Miki ukw ilaila, mai no. Aole i emi iki, makau na muknmaku ona o ola ole paha ia. Ua ikeia he niai ino. Aka, e lana ana kona manao e ola, a e hoi mai no i Molokai. Oia m.ii no a liiki i kn lu iwakaluakumamalima 0 Sepalomabu a o kona hele uiiu 'iiku i ku lani no ia. Eia kona niea kupanaha i kona moe ana i ka mui, o kona hoomanawanui ika eha me ka ue ole. Me he meu e moe oluolu una la no ia. 1 ku wa i ninuuia*i kona piiikia hoole mai kela, aole eha nui. Aole ia i ohumu iki i ke Akua no kona.lippehu ana mui ia ia. Mahalo oia iku lokomuikui ona, mai ku mua a i ku

hope o Uonu niui ann. 4 i ka. \va i hiki io mai k;< makp, aolp oua m?ikuu, no ka moa, o Is.su p,u » koleoke mai iiki ia i kHa liora pilikia, ua ko in ia ka oloio a Davida mn, 4 *Tnn e hnle aii ma ka awa\va o ka malu?, aole an,o makau i'ka pofno;

no k« niēii, 0 oo pu kekahi mo au." c< Poaiuikui kM»poe nihke i make ai ..mnloko (>'ka U4ku i neia hbpe aku, •wnlii' n ka n» ka meu, ko lioomahu nei lak'ou i Jfa lakou mau Imniwu ke hahai lakon mau haiia," ia Jalcou.*V ' 'Hikikok*:. ..... .. /f*