Ka Nonanona, Volume I, Number 14, 4 January 1842 — NA KUIKAHI. [ARTICLE]

NA KUIKAHI.

Ur hnnnin na Unikahi mnwnoun o ko Alii o Hnwnii noi nmo nn'lii oko na inun c. Ile nion pono inn knnnka k» Imliihelu i ikn Inknu, n innlnmn hoi i nn 01010 mii i olelo ia iwnonn o ko Alii o kein uupiim a ino nn nupuni o na nina o.

KUIKAHI AMERIKA HUIPUIA.

Na olelo koin i hoo|>onoponoia'i a hoopnniii'i Onhu ilbi e 'I'noMAH A p <'ATlc»fiV Joni:s knknlii, ko Aino* rika luna i hoounniu mni n«i mai kn lfnitc<i Htnto« nmi; a m« ko Alu o ko Ilauaii nei pae aina o Kauikeao. l'li n luua mo ona kahu kekahi.

Pauku I. Eia kekalii olelo; ke 01010 |)U nei kakou e hoopua loa i ke kuikani pu ana a nie ke aloha pu ana o ko Amerika a me ko liawaii kahu alii wahine a me ke alii nui o llaawii nei o Kaihkkaouli, a me ko laua pōe kanaka a me na makaaina-

na a pnu loa; eiu l<a liouiīoiia e inau loa'i ua kuikalii nui, Pauki; 11. J'lla hou noia, a o ko Ainerika poe nioku mai a ino ko Inila Kanikolo, ' a ine ko laila knnaka ma koia p.'Ki aina a ino ko'lakou waiwai, a liiki i ka >va kaua, o pa'u ia mau inea i ka inalaina j)ono ia e ko Mawaii nei i ko Ainc?rikn oiuuni a pau loa. Pauku 111. hou noia, e niakomake anu keia īnnu poo e loaa inni ia lakou ka waiwai a ko Akua i liaawi mai ni, i ka liookuai pu aua a ino ko aloha pu ana o na aiua o ka poe nana keia 01010, nolaila hoi no ka l)au pono ana o keia ni.iu nioa ni.ihajo, o ae īnni ua Uiau alii o Ilnw'aii nei, e |>ouo ia lailu o komo no iloko^ 0 ko lnun awa a me ko laua innu Wahi e ku ai ka inoku, o na /noku Amerika a pati, a e, malaina nui nku 1 l »a mau inoku la a me na uk'nna maluna a me.na alii a irie na kanaka o ua mau inoku l*i oi hnna |)ono mai lakou a i haki ole ia lakou na kanawai a keia aina i kau ni, e kurti no hoi ko Amerika, me ko iinwnii neia poe knnaka. Pauku IV. Kia hou nein;'ke olelo io nei ua mau hlii nei y e malamanui laua i ko Ainei ika poe moku ke ili mai 111 a ko iaua |>ne aina, 6 hooikaika pono aku laua i pnkele ai ka moku ili a me kana inau mea a pau a me kona ukana. He pano no e loaa mai i ko Ilawnii nei poe ka uku no ko lakou hooikaika ana i j">akele ai ua moku ili la a i malania pono ia ka mau mea ana>—Kia ka uku, he inau elala paha, a i ole ia, o kekahi puu o ka waiwni i hoopak(»lei,*i ni, ka uku. /ua ekolu puu 'waiwai ua like, hookahi puu'palia ka uku, aka, aole loa e nui aku ko lakou uku i kekahi o ua puu waiwai ekolu In. A o ka mea nona ka moku a o ka

|)oc i lioopakeieiu ai ku waiwai, e kuliiUulii j>ll liikou i kokahi mau kajiaka v aole no lakou ka waiwai na lakou hoi (> hoike inai i ka nui o ka waiwai i malamaia ai* P.\uku V. A o ko Amei'ika poe kanaka. e kuai ana ma ko llawaii nei pne aina, ka poe e noho ana a me ka poe e holoholo ann, e puu lukou i ka malama ponoia i ktli lukou huna ana i ka mea i ku i ke kanawai. A he pono 110 lakou e hoopaa i lea poe lawehala ma ke kanawai, a ma ka ahaolelo e louu mai ai ia lakou ka uku e pau ai ka aie 'pono a pau a iia kanaka o ko llawuii nei ulii'e like ai me ke; kanawui pololei a me i-ka oihana o ka aina nuuuao i ikea ui. Vf. i;ia hou neia, ke oleJo io nei ke alii nui lalia o kona kahu ka olelo i pua ui luua i ka hooikaiku aku hiua e pau ai ku mahuka una mai o na lennuku o ko Amei ika mau moku e, liiki mai anu i ko Jlawnii nei j>ae aina, e alai uku no i ka mahuka aii'A mni. Noia he pono nona'lii malnrna ainu, a me na kilo, u me na kiaainu, a me na kulialii a pnu e hopli aku n pna ku poe innhuku u pau, a e hoihoi aku i ka mea nona ka nioku i hunlele in akii' ni. A (; nkuia mai ko onei poe i hopu uku, eka men nona ku moku. Ina mu ka aoao o kn ninu e ku ni kn moku e pau ni ku men i muhuka, e ono (lala ku uku. A ina ma kelanoaoo ku ninn e pnnui umi a ine kumnmnlua elala ka ukiij a ina inu ka nina e i moku i ke kui e paa ni u i hoihoi i kona inoku, iwnknluu dala a me kumamnhu kn uku noloko pono keia uku o kn wuiwni u ka mea mahuka i hoolimalimuiu'i, malailu e kau ponoia'i. pAuictf vn. Eia hou, neia; aole

ui akn ka uku mai lu) kr awa o ko Anioi'ika poe kanaka i ko ka aina punahele kan;ika e kiiai ;ma ma ko ilawaii puo aina, inV|(> kii h<in ia aku ku uku nuiau okn Amcrika kanaka. A e kuai no ko ilawiiii imi j)oo kanaka 1110 ko Amorika, c likn ka oihana a me ka jx»no o pono ai ko ka aiua punahele loa i kc kuai ]>u ana mai nu; ko JJa\vaii nei paoaina. Ua lioopnaiii i k;i almoNilo imh I Innoluln, j k;i iima »nn M"i, I | it 2.1 O I)vkf'tii!ilia, i Ua nnKi.hiUi « ho Kfil;oti I lak n, lhi!li. .!•:I-IsA I)KTA KA AIIIJi\IANU, K A I,A liMoKl', I'OKI, IKIAI'IM, 1.1,1.1 A INAMAUANA. 'JMIOS. A\> i;A'J KSJiV J()\ l'N. KUIKAIH IIMm'I'AMA, llu innu ol.;)o keia i hom>:jn<>|>iUimii 'i !( i l.o.ipain,. 'i mn loi.olnhi m;i U Mo!iuO,»lnu l.a l;> unuku.u u.k.oh-, o i>ovc'iiiiib^,.iß:Mi. I'aiikii I. K ae.'m msii ko Kiie.lani muu kaiiaka e Jkjl(; mai i ko ]lawaii pae aina nm ko lakou nuni moa me ko lakou waiwai, o ke,la waiwai o keia waiwai; e aeia mai hoi lakou o noho ilaila, i likii-Mo ka loihi , o ka manawa o noho pono ai malalo o ke kanawai) a e kukulu linlo e noho ai ii me ini hale e mnlu ai ko lakou waiwai, ke ae niai ke ,'ilii; a e inau ke kuikahi maikai mawaena o na aina o Bei*ifani;t Nui laua me na a.i-. iiii o lla\vaii nei. I'aukii 2. ile mea ponn i na kannka o Enelani e nolio ana ina Ilawnii nei e hele i ko lakou aina, a i na Wahl e ae iluna o ko lakou maumoklia Muna o na mokvi e ue"palia; e hikl ia lakou ke kuai lilo aku i'ko lakou waiwai; na puhale', na hale a me ia inea ae ia mea ae, ke lohe e ke alli, a e lawe pu me lakou i ka elala o ia mau inea, aole mea iki e ai. Aka, o ka lepo mahilo |ho i kukuluiu'i na liale no ke alii ia» nae e hiki i ke alii ke wawahi i na h.ole a e hana hewa iki i ka

waiwni a Uekuhi kimaka o Ji:M'itar,ia. ] J 111»;n 3. A"i 111 :tlcc? līokahi kanaliii o Knolani ma kJia\vaii pau iiiiKi, auh.* o liuiiia kona nian waiwai !\olcj hoi v lioopaia t» lio'uuln o na Kiaaina a nio na'lii, aka, e haawiia i ka liina o na inoa ana i kauolia ni a i koiKA in;ii) hooilina |>aha, ina pulr.\ l.ikon inaanoi, a i c»lc» iki»a Jiit linoili.na a o ka int?a i kauohaia ai pahu, nlaila o lilo k(ī k'anakelo a o kona hope p»ha i ihea nana e hooponopono ma-ia moa; a ina he niaii aie ka kekahi i ka imia i innko akii la,>• i» k()|\iia ke* K'iaaina o ia walii, a u koi nku, ko hiki ia i;j, i na inou aio e» hookaa i ka )ak(ju inau ai(> i ka llooilina a i ka inea i kauohaia'i paha'i i ole ikoa ka Uooilina a o ka inoa i kauohaia'i paha, alaila o ukuia'i i k(' J\ana)u 10. 'A na ke; Ka~ nalu*lo o hai aku i ko alii i ka niako ana o na kanaka Uoi ilania a pau, nona na waiwai e u-.aiho ana ina keia pao aina. KAMKHAMKIIA 111. KI).