Ka Nonanona, Volume II, Number 19, 14 February 1843 — Lahainaluna, Dek. 2, 1842. [ARTICLE]

Lahainaluna, Dek. 2, 1842.

He wahi ai no Ka Nonanona, ua huipuia nae me ka ka wai a me ka aila, oia ka mea e wali ai, Aloha oe. Auhea oe e Unauna ka haumana kuauhau a Auwae ka mea i ike, a mao-

popo loa maloko o ko mau buke kahiko loa a Wakea i kakau ai. E Unauna e, e noho mua i lalo, e noonoo, e pelu iki mai, e heluhelu iki iho, e noon iki ae a mapopo loa; a laila e kakau iho me ke akamai. Mai kuhihewa a pii i ka lapa manu ole. A puiwa I ka laat pakuikui a ka poe lawaia, a hei i ka pa, ʻaʻole i ka mole o ke kamanialii. E Unauna e; E ninau hou aku oe ia Auwae? Malia paha o hai hou mai ia oe no Kepoookalani, malie paha, ua poina ia ia, aole paha i hai mai ia oe. E U. e, Ua komo amei o Kepoookalani ma ko Liholiho ma palena hui? Ina ua komo, ua hewa ke pai ana, aka, ina ua komo ma ko Kamehameha palena hui, ua pono no ia he mea ia e hui ai laua elua i hookahi ano. O Kepoookalani, oia no o Ke'liimaikai, he inoa hou ia, o Kepoookalani no kona inoa kahiko, no ka hana maikai kela inoa; na na kanaka o Kipahulu i kapa aku o Ke'liimaikai O Ke'liimaikai oia no ko Kamehameha kaikaina, no ka mea, hookahi o laua makuakane a me ka makuwahine. E U. e, aole kela o Kepoookalani keiki a Kameeiamoku laua o Kamakehikuli, ke kane a Alapaiwahine ka makuakane o Kamanawa. He mea e ko kuhihewa a me ka nana pono ole, a maopopo, a laila hoohewa wale aku. No hea la ke kuhihewa? No ka maka paha, malie he uuku ka ike, e hoonui hou ae, i mahuahua ka ike; e hoomahuahua hou i ke poo, i nui ka noonoo. O ka mea paio mai ia'u ma keia kuhihewa: e ku no ia ma ka puka o kahoka, a e haule iho malalo o kuu mau wawae, a e kolo aku ilalo me he naio la. Auhea oe U. ka mea i ike a i ao ia ma ke kuauhau, a au like ka ike me na hoku o ka lani i uhi ia e na ao ua i ka po. Aole au i ao ia ma keia mea; o ka pu a me ka pauda, ka mea e lele ai ka poka. O ka naauao a me ka noonoo, o ia ka mea e lele ai ka manao, a nana no i paipai i ka lima e hana a e kakai. E Unauna: Ua kakau au i kēia kuau-

hau ma ko'u noonoo ana a ma ko'u akamai iho, aole ma ko hai manao, aole ma ke ao ana i ke kuauhau; ma ke akamai wale no ka hana ana. Aka i kuu manao, ina e ala hou mai o Kauakahiakaola ma, ka poe kuauhau, mai ka po mai e olioli lakou i keia, no ka mea, ua pau ia lakou i ka nalowaleʻ olioli lakou ke ike hou. E mahele ia ke kuauhau i na wa i mea e maopopo ai. 1. Eia na wa; ka wa mua mai a Kumahonia a hiki ia Wakker o ia kawa mua. Ua oleloia ia wa, e na kanaka he wa ia i loko o ka pouli, he poe akua ia poe kanaka. 2. Mai a Wakea a hiki ia Heleipawa oia ka wa elua; ua hoomaopopo ia ko lakou manawa, he poe alii maikai kekahi, a he poe alii no kekahi, maloko o ia wa ka mana mua, i hoomaopopo ia, I laha aku ai ko kela wahi ko keia wahi. Ua hookomo au ia Nanamea, oia ko keiki a Nanaulu; a o Pehekeulu kana keiki aku. Oia na kanaka hou ma ia wa i mea e maopopo ai i ka poe ike ole. 3. Mai a Heleipawa, a hiki ia Umi oia ka wa ekolu. Ua hoomaopopoia ko lakou manawa i hana a, a ua hana ia e kekahi poe akamai i ke kuauhau, ma ke mele a ma ka hoi o na 'lii. A ua hookomo au I na keiki a kekahi poe iloko o ke kuauhau, ma ko Puna, o kana keiki o Ua, a o kana keiki aku o Ananini; a o ka Molehai keiki me Huanuiikalailai, oia o Kuhelani, a o kana keiki o Kaka. A mawaena o ia mau mea, he mau kanaka inoa, aole au i kakau; o Kaikaina, O Kapeunuikoaoloke. Ua kakau au ma ke kuauhau he mau inoa pokole. O ka Hanalaaiki mau keiki, O Mauliloa: a o kana keiki aku o Alau; a o na keiki a Kanipahu me Hualani, a o ka Kanaloa mau keiki o ka Kalahomoku mau keiki, O ka Kahoukapu mau keiki, me Hakulani a me na moopuna mai o ka Makau mau keiki a me kana mau moopuna, oia na mea hou i hookomoia e a'u maloko o ke kuauhau ma ka wa ekolu. Ua hokomo au me ka noonoo, a me ka maiau i mea e maopopo ai ka heluhelu ana a me ke kuhikuhi ana o kela mea o keia i maopopo i na kamalii.

<1. Mui tv Umi, u hiki ia Kuineluuuel)M. ()i;i ka" iru eliu: ua Inuluui jhi i 1111 keiUi a Lmi a nn? ka nui o kalia Uintl kuiki, a mr na waiiiui l ; noli: uue i pnu loa na ki'iki a iue. iwi wahine, ua |<ot? aku im kek.'ilii. Aua linoniao}»o|ioia ljit nui o na u\iliiue a iik.» na k«.' ki a kolu un*a a ki'ia uioa; i inaopopo ku alii i uui ua u'ahiue a mi) na keiki, a uu nni ua kanaka e inn ki.'ia wn. aole lakou noloki,» o ke kuauliau i lioonmopopoin u lilui iiii: ko'u nooiioo ana, n ua hoonkaka iki ia ko lakou |>iljkan/t iki ann, n o kn inii uii koe n.ku nu. Aulhni oiv.c llnauna kn i)juiinana kuauhau a Auwao. VJu uuio|)o|)o loa iu uuikou ) ua liauinana o ke Kulanui kou iluj u tt.u kou nkunVai: iki; no nei makoii in "'N pakeln loa nku k<» pon ma llonolulu, a ma Auioi'ika n ine l><'riln.uia, u utn na aina uaauiio n pnu lon in 00. I'- L. (?. Aole o'u inakoinnko o linna polok-i loti e lianhilo i koknlii innii keiki, nmn ua keiki Wf 4 | c 110 ikui ke aupuiii wn'ui uo o knknu ni. Un ilu; o<: i ko kuauhau n Kopookulou,. in;i ko kuinu llawaii. Mao[xipo nnt»iP Pmi nnei kn |>ohihi uuiliiilu? Inu pnlm hi'luholu kokal.i kiinal*;i n pnn nanu lon in kuniihnu, n ninau nuii koknhi inon o isi ia. "I.hiu koiki n Uuii?'' Oh h» nku oin, o Koliioknlon, a o Kuknilnui kunn koiki"nku, n o Makuunlli knnn keiki nku. /i u lw-ikuniknun kmui keiki nku, u o Konkonlani knna kaikainnhino, n o Koiiwo knna koiki nku,'* nlnila niuuu liou oia, "l'nknhi wulo no nnoi Inkou i iki keiki?" Alaila hoaha kuna 01010 ilaila? 110 hoka. O ko kuuiHinu ma ka mooololo Ilawuii, ua uiaopopoia ia nmkou, ti,n pnu 'kokahi homiihoiun, a nolniln mnkeniako. iiinkou o lolu; i kokahi moa hou o mnopopo ni e |>nkui hou nku n innnamnna lon. O nn kuaiihnu a kn poo i knpnia ho poo nkniuni, un hnnn pololei Inkon, aolo hoouianamnna, un liookoa in na rnauainauii;ua kapnia he kunuhau okoa koln uinna koin uuinn; nka ho hnna nnnupoia ikn iiinnnwa knhiko O kn mon hou ka i oi nku innmiin o nu k,al»iko. Auhoa oo o, U. 0 n'ā mea nu i ikoni, uu hookomo wale ia me ke kuleann ole

c pili ui, e k.'ikim iho <»o i nu inou o un nuul um'u hi au i Ju: u uu'u im k:i i'iko oli; e houpi»ini|ii)it<» aku n.o l<a lmWiiwu: a niiua iiii UannUa inai kt«ia piu> ninn nku, u Inki i na nupuni iiiiiuiao. A'ilieu oe e Unannu, e hoj»Unku inni oe i keiii nuui niiiau malulo iho noi, i tnaoj)o|)o ia mnkon kou akamai, a olioli makon i kon a'knmni a nm ka noiau, a me ka aiikololohna, a.Mie ka anhikoloman\i. I ka mamiwa li<;« o Kmmihomm i 110l»o ai mu lia\vsiii nei? Mi\[ k.i aina hen uia i hele mai ai a noln; ma llawuii Khiu nmkahiki inai a ia a hiki i keia inanawa? Khiu nmkiihiki o koiui nla ana? iMni a lv\imu.honuu a hiki iu \Vakea ehia mnknhiki? Peliea ko Wakea noho nna a mn kami hana niiu'/ Ileaha na hale o Wnkea ma? Malieii na hule i ku ni; inn k/i niua liea? Malieu laua i moe ni me knnu.knikamahinc ino Ilookukalani? Ehia umkhhiki <>ua i ola'i? n Wnkeu u luki ia nei el»i;i makaliiki/' 10 h.ai pakalii iuai oe i na mukahiki o iia'lii a puu mu Ue Uuunlmur liin"kekuhi. \<) hnna mni oe i kmiuhnu pololei lon, aole e komo iki keknlii inoa o kn'u kuauhnu ilhko, nole hoi mn na ninnu a'u i honknku nl; i mookunue wale no; li,, hoomuopopo mhi no hoi i ko Inkou noho unn? Alniln, lilo oe i mea akamni loa; ua like oc me l'elolemo ke kanaka n.'iauno no Ai^upihi. Auliea oe e L'nauna he ine:l inii keia, he mea nou e iinau/io ai; n e lilo ni oc lio inoa noonoo nui loa. Aku he palupaki ke kni a me ku wni, «ka, ea, lie iu.i i)u kanaka i p.alemo aku ia lua; a o ke gini i kona ulenle nmikui nnn mu ke kluha, 1 kou nnnu nnh, i lu)u liouo nnn iu inen, e nulni mai no hi me he n'nher» la, u e pa mni me he ihoonihoawa la. O knu mau inoii hoi i hai mai nei h6 ma»K mea kuhikuhMa i nana niiu, akn, ea, akahi no nae a i>ua koiia hakalmku, i kon hoakalm anii inai' ina «u Oiipepa hoolnha ike. l'iia no kn moa e pan nl konu innu hakuhaka, o ko imi niai I na ninau i Uoakuka ia*ku nei innmun, oiu ka luuu

Inpiiuu» o kn nini ikniku lini iu o ola'i konu m-'ni puiapu eha. Mui Uuo\ui v nuu ti!!ii ilu», iiiai kekoe, uiui kulou ilulo, u ala Ua mnku ilunu. Akn i loun nli' ou, o, nknnUn nuikou, nn iuiuuiniui o Ui» Kulunui iu 00, nu i ku iIPUoiUMIO. «f( iMlli 11; I l'U 11 o - wn hou nku," Nu S. M K,