Ka Nonanona, Volume III, Number 9, 19 September 1843 — Page 45

KA NONANONA.
"E ka mea hiamoe, e hele oe i ka nonanona, e nana i kona aoao a e hoonaauao iho." SOLOMONA.
Buke 3. HONOLULU, OAHU, SEPETEMABA 19, 1843. Pepa 9.

KANAWAI HOU.

            Pono maoli keia mau kanawai a Kekuanaoa i kau mai nei; ua ku pono i ka naauao, a ina i malamaia, maemae loa Honolulu nei.

KANAWAI NO KEIA WAHI.

E ike oukou e na kanaka a pau loa a me na kanaka o na aina e mai, e noho ana ma keia kulanakauhale, ma Honolulu nei.
            1. Ke papa aku nei makou i na puaa hele mawaho o ke alanui e hana ino ai me ka malama ole o kona kahu ia ia maloko o kona pa. Ina i hele ka puaa ma ke alanui a loaa i ka poe Makai a me na Luna o ke alanui, e make no ia puaa a e hoihoi ia no nae ke kino i ka mea nana ka puaa ke maopopo ia: a i ole e make e uku ka mea nana ka puaa i ka hapalua, alaila hoihoi aku. Aka, o ka puua e lawe ana e kuai ua pono no ia.
          2. E pulumi mau kela kanaka keia kanaka i ka opala o ke alanui e pili ana i ko lakou pa a me ko loko o kona pa kekahi, hookahi pulumi ana i ka hebe doma, ma ka la Monede, a pela no i kela hebedoma keia hebedoma. E hooulu i na laau, e kanu hou i ka laau i make, e ninini i ka wai a e hooponopono no hoi ia mea i nani ai a i malumalu ai hoi.
          3. Ina wela kekahi hale, a o kekahi mau hale paha o ke kulanakauhale nei i ke ahi, alaila e hele koke kela kanaka keia kanaka me na bakeke wai a me na mea e ae e kokua ia poino, aole nae na wahine a me na kamalii; o na makai kekahi e hele aku malaila e hoomalu a e kipaku i na wahine a me na kamalii.
          4. Ua kapu na lio nakinaki ma na alanui, ma ke alanui e pii ai iuka o Nuuanu a me ke alanui e hele ai i Ewa. Ina loaa kekahi lio e nakinaki ana ma ke alanui e hanai ai e laweia kela lio i ka poe Lunakanawai, na lakou ka hana no ia wahi a e hoouku ia i ke dala hookahi. Ina aole e uku mai i ke dala hookahi, alaila e kukalaia kela lio a loaa mai ke dala alaila oia ka uku, a o ke koena e hoihoiia i ka mea nona ka lio.
          5. Ua kapu maoli no hoi na mea hana ino a pau i ke alanui. Ina i ike na makai e hana ino ana kekahi i ke alanui, e laweia oia i ka poe Lunakanawai, na lakou e hana a e hookolokolo a ku ka hewa, alaila hoouku, aole nae e oi aku ka uku i ke dala hookahi.
          6. Aole pono i na kanaka e lulumi ma na alanui kahi e holo ai na lio a me na kaa. Ma ka pilipa ka pono e hele ai.
Ua hooholoia keia e like me ke Kanawai, Honolulu, Augate 25, 1843.
M. KEKUANAOA, Kiaaina o Oahu.


O na kanawai a me na olelo e hooholoia e ka Moi Kamehameha III., ke Lii o ko Hawaii nei Pae Aina, a me kona poe Ahaolelo i ko lakou ahaolelo ana ma Honolulu, Augate 11, 1843.
          1. E kukuluia na hale paahao pohaku ma na moku nui a pau o keia Pae Aina, ke lako ole mamua. E hanaia no hoi na puka makani me na auka hao a me na pani paa ua paa hoi i ka laka maikai. E hanaia no hoi na hikiee maoli maloko.
          Eia na wahi pono no na halepaahao, ma Kauai, Waimea; ma Oahu, Honolulu; ma Maui, Lahaina; a ma Hawaii, Kailua. Mai keia hope aku, aole e paa ka haole i ka hao, ke ole ia e kolohe a me ka hakaka, a oia wale no kona paa ana e malu ai kona kino, aka, o na haole mahuka a pau loa mai na moku mai, a me na haole e ae ka poe hihia a ua pili i na kanawai e kupono ana i ka paahao, e paa no lakou iloko o ua mau halepaahao la, i na hora hele ole i ka hana, a e haawiia lakou i ka ai maoli o ka aina. O na lawehala i oleloia ma ke kanawai e hoolei aku i ka aina e, e hiki i na Kiaaina ke hoohana i ka hana