Ka Nonanona, Volume III, Number 17, 9 January 1844 — Page 77

KA NONANONA.
"E ka mea hiamoe, e hele oe i ka nonanona, e nana i kona aoao a e hoonaauao iho." Solomona.
Buke 3. HONOLULU, OAHU, IANUARI 9, 1844. Pepa 17.

NO WAIMEA HAWAII.
HELU 1.

Ua hele au ma Waimea mamua aku nei e nana i ke ano o na mea malaila. Ua hoi mai nei au. A ke manao nei e pai a hoolaha aku i na mea a'u i ike ai.
                1. Ka aina. He maikai no ka aina, aka he ino no nae. He nui na mea e ino ai; 1. Ka lepo, nui loa ka lepo i kekahi manawa. Ina hele aku ke kanaka ma ka wawae paha, ma ka lio paha, paapu ka lole a me ka maka i ka lepo.
                2. He ua i kekahi manawa, aole o kana mai; halana ka aina i ka wai, piha ae la na kahawai liilii a hu mawaho, a kahe aku i o ia nei, aole wahi pono e hele ai ke hele wawae. Iloko o ka hale i noho ai kanaka a pau ka ua a maloo iki ka aina. Aloha ino lakou, no ka mea, i ko lakou noho ana iloko o ka hale, nui ka pilikia. Anuanu kekahi, no ka uuku o ke kapa, no ka hakahaka o ka hale, a me ke kulu ana, no ka moe, o ka kekahi malalo ma kahi kawau a me ka pulu no hoi i ka wai, aohe hikiee, aohe hoi he nui ka moena. No ke ahi ole kekahi, aohe ahi, aohe wahie, aole loaa ka wahie no ka nui loa o ka ua; e aho iki nae keia pilikia. O ka make i ka pololi ka pilikia nui. He nui no ka pololi o kekahi poe i ka manawa malie. Aka i ka manawa ua, oki loa ka ai. No ka mea aia ka lakou ai ma kahi loihi loa aku, ma Waipio, ma Hamakua, ma hea la. Aole hiki ke kii aku, aole hiki ke lawe ia mai. Nolaila nui ka pololi, ka hakahaka, ka pulewalewa o na kanaka maoli a me na haole kekahi. Nui ko'u aloha ia lakou.
                3. He poko kekahi mea e ino ai ka aina. I ka wa pono, mahiai kanaka, kanu i ka lau, kanu i ke kulina a kupu mai no, aole nae i liuliu, pau no i ke poko. Kanu hou no, a pau hou no i ke poko. Pela lakou e hoomanawanui ai, a pakele kekahi hua a ulu pono no.
                4. Ka makani kekahi mea e ino ai ka aina. Ulu pono mai no kekahi mau mea kanu, a pa mai ka makani ikaika alaila hooluliluliia a hoolauwwiliia, a pau kekahi mau mea i ka huki ia a mae wale aku no.
                5. Na holoholona kekahi mea e ino ai ka aina. Ino loa kekahi alanui mai Waimea a i Hamakua no kahele pinepineia e ka bipi, ka lio, ka hoki. Paholo loa ke kanaka ke hele wawae, a aneane hoi hiki ole i ka lio ke hele. Aku, aole oia ka hewa nui o na holoholona. Ua pau ka ai a na kanaka, pau i ka hehiia, i ka ai ia, a lilo ka luhi o kanaka i mea ole. Nolaila uwe wale lakou no na holoholona. Ka inoa, he mea maikai ka holoholona; aole ka! he mea ino la, ma Waimea. Ina hana na kanaka i pa, i pa laau, i pa pohaku, e like me ko na aina naauao, oia ka pono. Alaila aole pau ka ai i ka bipi.
                Aka i keia manawa, imi na kanaka i wahi e maha ai. Hele lakou ma kahi loihi ma ka nahelehele, ma ka ululaau, ma ka mauna, e mahiai ai. Kuhi lakou, aole paha hiki aku na holoholona malaila. Aka i ka manawa e kuhi ana lakou ua lanakila, komo no ua enemi nei, a hoomaunauna i na mea e ulu ana. A poho ko lakou manao.