Ka Nonanona, Volume III, Number 17, 9 January 1844 — NO WAIMEA HAWAII. [ARTICLE]

NO WAIMEA HAWAII.

HELU I. Ua hele au ma Waimea mamua aku nei e nana i ke ano o na mea malaila. Ua hoi mai nei au. A ke manao nei e pai a hoolaha aku i na mea aʻu i ike ai. 1. Ka Aina. He maikai no ka aina, aka he ino no nae. He nui na mea e ino ai; 1. Ka lepo, nui oa ka lepo i kekahi manawa. Ina hele aku ke kanaka ma ka wawae paha, ma ka lio paha, paapu ka lole a me ka maka i ka lepo. 2. He ua i kekahi manawa, aole o kana mai; halana ka aina i ka wai, piha ae la na kahawai liilii a hu mawaho, a kahe aku i o ia nei, aole wahi pono e hele ai ke hele wawae. Iloko o ka hale i noho ai kanaka a pau ka ua a maloo iki ka aina. Aloha ino lakou, no ka mea, i ko lakou noho ana iloko o ka hale, nui ka pilikia. Anuanu kekahi, no ka nuku o ke kapa, no ka hakahaka o ka hale, a me ke kulu ana, no ka moe, o ka kekahi malalo ma kahi kawau a me ka pulu no hoi i ka wai, aohe hikiee, aohe hoi he nui ka moena. No ke ahi ole kekahi, aohe ahi, aohe wahie, aole loaa ka wahie no ka nui loa o ka ua; e aho iki nae keia pilikia. O ka make i ka pololi ka pilikia nui. He nui no ka pololi o kekahi poe i ka manawa malie. Aka i ka manawa ua, oki loa ka ai. No ka mea aia ka lakou ai ma kahi loihi loa aku, ma Waipio, ma Hamakua, me hea la. Aole hiki ke kii aku, aole hiki ke lawe ia mai. Nolaila nui ka pololi, ka hakahaka, ka pulewalewa o na kanaka maoli a me na haole

I.ekiihi. iNui ko'u nloha ia liiki.u. 'j. l!o jif)ko k<kahi n»ra (; iim i ka nina. 1 k;i svji ]io»o, innhi ii kan iU;», V:n»V\i i ka laii, luimi i ko ku!in:i a kupu nuii no, aolo imii i liuliu, pau n<) ikr poh». kaim hou ne, a pau hou jio i ko poko. ]Via l.ikou liooinanawauui ai, a pakelo kokahi liua a lilu pono no, ka in.ikaiii kokahi mea e ino ai ka aina. l'lu p>ono mai no k<;kahi inau nu.Mi kanu, a [>a ni.ii ka inakani ikaika nh.ila hooluliluliia a l;'u,|; i!uiliia, n pau keki.hi mau inea i ka huki ia a mae; \v;ilc ;>ku 110, 5, Na holoholoua keik- hi meii 6 iuo ai k:i aiua. Ino loa kekalii ahiuui mai Waimoa a i Ihiinakua m> ka hi'lu |)im % pini'ia o ka l>ipi, Ka lio, ka hoki. Paholo lon ko k;tti:.ka ke: heh.' wa.wa.o, a anoane iioi hiki 010 i ka lio ko I.m'lo. y\ka, aolo oia ka howa nui ona hololiolona. l'n | V;r*i ka ai a na kanaka, pau i ka heliiia, i ka ai ia, a lilo ka luhi o kanaka i inc;i ole. Nolaila uwo wuiei lakou no n i 11v jI< liolona. Ka inoa, ho nu'a maikai lui hololiolona; uole ka! ho nieii ino la, ma Waimoa. Ina hana nat kanakii i pa, i pa iaau, i pa pohaku, o like tno ko na aina naauao, oi. ( ku pono. A laila aolo pau ka ni i ka l>ipi. Aka i koia inanawa, imi na kannka i wuhi o maha ai. 11010 lakou ma kahi loihi ma ka nahoiohoh;, nia ka ululaau, nia ka inauna, o liiahiai ai. Kuhi lakou, aolo paha hiki aku na holoholona malaila. Aka ika manawa e kuhi ana lakou ua lanakihi, konio no ua onoini noi, « hooinaiinaiinā i na moa e u)u unu. A poho ko lakou inanuo.

Maiiiio no ki'kahi poo c liana i pn. Al(u, noonoo lakou, peiliea la e pan ai? lu! liapa walō' no ka pohaku, he īueu pau koko Ua laau, he nui uu la ua hiki 010 la; hnna. elua pule no iui lii a )ne na kunohiki, elua wale 110 no lakou, aole. paha pua wuwe, liuliu loa pnha, a nmla» e paha m;.kou ke hoom;:ka, Aloha ko na inaunu i paa niau i ka pilikia. I.oia hoi kekahi me.a i koo e pono ui lakou, oka l\ele loa ;.iku i:ia kahi e. e uolio hi. Ama Uo'u n:\i\a iina, ua maopopo iki keia manao ia lakou. No ka nu?a, ke hele la !uVkekahi po<; i llamakua, i Kona, i Maui, a i Uahu. llookaii'i hanei'i a keu aku i pau i ka hele i ke.ia niakahiki i hala iho nei. A o kekahi j>Oo hoi, ini pa\i i ka m.'ike. Ile '10 ken.akii ia poe. A o ka poe i hnnaii hou, lu; s ,VI ia Auwe! Ina pela ka eini ana ma keia hojie aku, aoh; liuliu loa, a nele Wuiniea i kanaka ole. Na hololio'lona wale n,o koe. O.ia, he inanao paipai ko'u i |<a pO{j- a pau e heluhelu ana i koia pe]>u, Ua kokoko [)au keia mak.ii.iiii, pela hoi ko oukou niau la, \\n kokoke pau, e hiki mai ana ka mako. 10 hooniakaukau oukou a j»au no kelu hele ana, he hele hoi 010 mai. Han keia mnnao, manmli hoike uii i kekahi muu mea e ae u'u i ike ui nia Waimeu, ke ae mai ka Ih.ku. t)ck. 12,