Ka Nonanona, Volume III, Number 20, 20 February 1844 — NA PALAPALA AUPUNI. [ARTICLE]

NA PALAPALA AUPUNI.

I ku la B o Keh. nei,'holo.ului i IMuui ii)uj \ia innniiwu lla/ard, o iNlilu, lie l<u-l niko.lo noi no nm'luniu » nn? konn p«f lioupili; o A(lruinrclu 'l'onin, u nie (J. 1\ lihUl, ko l(n!<mi olelo no ko nn ninn <>, u me C»(». Ueil—liolo «ku lukoii o iko i ke l.ii mu ].uIminu. I kn !u 10, kn ku lln/iinl rnu Luliuinu/u i ku honi II kuni ukn nn pn o kn inunnwu, lio ||inu |in nloliu iko Lii; n knni inu'i ln»i nu pu uloliu mniiku tuu kn )nijni. Anwi ku lfi, u liom nkulii, liolo inuuku (ien. lMiln,n me nu houpili onu, u ino ha Aeloimuelu, u mo konu Kukuu olelo, u mo lu'knhi nmn nlii kou. Kani nn pn nlolin i»o 113 no ko Knnikelo iini, u knu ilunu nu kunnkn mn ku innnuwu i mmi linpni i ka' Adpinnrcla. A pne iuku, nu G. P. luelel e ulukiii iu lukou i ke Kuhinu; ulolin InkoU ia in, n niuluilu uku, lielo lukou i kn l.ii tnu komi linle. A puu ke uloliu nnn, hoiko nku ke Knnjkc.'Jo nni i knnn pulupnln n hui uku no hoi i kp Lii i ku niunuo o na lii fioritunin> .Puu.knnn olōlo, hni nku ka AiU:nin-rclu-i I<onn mnnno nloliu i ko' "Lii no konn lioi koko nna. ' Hnl mai no lioi ko I f ii i konu ihhluio oluolu in luua eluii, n pau iu, ulohn uku o ulohn enui nil honpili a puu onn lii mn keln noao, a me keia nono. Ain no iluilu ko Kuliinn, koKiaaina o Mnui, Puki, Leleiohoku, Kunninn, Keliinhonni, a ino nu lii o ne, I ka lu 12, un hoopnuiu ko Kuinkhi, oin hoi, ka 01010 ae :iko, o nu lii Beritoiiin, n ino na lii o Hnwuii noi, n knknu iho Kninehnmoha 111., laua ine ko Kuhina i ko luuu inon, a kaknu no hoi (*en. IWilu i konu inou ina ku aono Jieritunin. O kn pnu no ia oin Kuikahi, a lilo na Kuikuhi i lumnia lnnmuu i moa 010. I ko ahiahi o in In Is, holo mni kn IInz« ard a knkuhiuku ne, ka la 13, ku mtt Ilonolulu nei.

Ka olelo a Gea. Mila i ko Lii.

Ai.oiia <>i:. O lv»i |>uln| nln a'u i Imnwi olui jioi iloko 0 l\oim lima nio Ku nmliulo, ln: pulii|iiiti nu Ke Knliiuioleln mii n<> im niim e o lui Moi kc l.ii Wuliinoo.lUiilimiu Niii, u nm lii'lnni, liotil>til<n nlui la ia oo i lui nmU(nmko o ko I,ii Wahini» o koiio iu'ni Uonu kiuiiki lo nui' 110 ko liuwuii l'ao aina, no k« ajim c, a mV Taltiji a tnc iia MoKiipiuii a »10 11111 ka lnoiuia Pululilui. ■O ko u nmkonmkp, e'kn Moi,omaimooo no ko'u kohoit\ nmi, oiu kokuhi meu e niao|«o| 0 ai ku nianao o ko'u Alii, o hooulu i 'aloha, a e kokua i ka nmlu, a 1110 ka'waiwai, u iih'. ke luiokou unū o kon Pae Ainn. Kka Moi; 0 Uo nno muikui oku hoopont)j?<)iio ana i na hihiu i pii mai nei iw'ao-, nu o ko Aupnui o Mawaii nei, n mo I3orilaniu'Nui, a holo iwaona o kou innu laijm a 1110 ko Aupuni Hoiilunia, oiu uuanei ku iiK'ii e tikaka ai ia 00 ku lokoiimikai o ko Aupuni oB« iitani Nui.ia 00, a i kou niau kuimku, n nui konu nm\mo nui i ko oukou jponmikiir, •.* . 1 Oluolu wnu, oka Mor, ika hoike nnn'ku iu (lo o mtiu no k(;iu manao anu mni in 00 ko nmu ka noho iinn 0 kou Aupuni inu ka Inkou huiia i nn kuimku Horitunia 0 like mo kn pono, a mo ka muikui> u me kn puewnewaole: o ka Imiin o ko Aupuni o ko Lii 1 Wnhine, niu ka hooponoponounii i nu hihiu |i olelo iu mnluna. <) kti 110110 pan nnn mn keiu nno o kn hnna aim i im haole u pau ke hiki mui ma kou Aupuni, oiu ku inen e oni pnn'i kou Alii, e inulu ni ku noiio unu me na Aopuui o, u e ponmikni ui kou mau kuiiuku. Ke nmki'mnko mii noi ko Aupuni 13eri(nnia o mnliuahun ku haipulo, u nie ku imhu uo, u ino ku hauu nim u kou muu knnukn, a hooulu olioli no oiu i keia mnu nu a o kuokoa ni kou Aupuui, a e lilo hoi na Aiipuni eae i keiu kuokou nna. Ua nmhulo uui ku iMoi, Oluolu o Vicioriu ke Lii M'uhine, u mo konu mnu knnuku i kn holo leu unu o ku Imnu n nu misionnri, i ku luhu una ae o ku mulamnluma Kris(iano a puni kou

Piio Aiii'u, o hehu ,\i:ia i K'i nm!(i ifjr> <) ku onn nna, :>o uiiii hoi i ku j (K' iii i .ka iukinoo mla, u ine k;i huiiii o pono ni. (;Ju knno'uiia niai nn c kun AKi c hoopono|)Qiid) a (5- kuk/in' inu ' ka, ,iu*>u o ku Moi Wahino,'kc .Kiiik'i'ii hva»Jhii 0,.'k0 Iluwaii Puo Ainn, (/ n hio ]h"}i<:niiu "inii,,'() iiu |t ( uuku o keiu ]vuiku!ii, u<'/!n i ii'ki liooj.>)li, \v*n!c u:«*p- • loliO, nk.'t; o lilo uininei ni(!U .o-'ulu ui ko "knkipa unii o-kon inun ku'mkn," u o j)ui4 ni ku nolio"<>lu*'il!i u|;n, iwui'nu o kikou, ujni: ■na kunnku o Ui-iihiiiiu Nui. i'/iu, ku !topo "o ko'u inunao. IV tii«n.,koi'i pln ahii, e ku AM, eulii nl ma'luim.o .iiuikaiinku'hnipnli:, onn oll*. ikniku i ku. Imnn hui|.Mii!i h. ino k« kuokf'>ii,,u 6 h |>aa kn olnoln o ka noho pluolu-iii-Mi r lioomaikuhu i nn Jn o, liono u |no Wauokoj'u iwaona o ko ..Hawuii Puo Ainn, u mo Ue. Aupuni. |)ululm-! • , Jiilm.'.o"Bci-iinniiv.; " •• .! ;Ka ko.l.ii 01010 paiii'.'mp'i i-i f«',on. M'ihu j • Ai,().ii.a oKi «Eiu k'b*u nmnno iiq kei'u] inni i .no .ko ( īiuw'iii| Ai'ua, oiti kii' int;it, ()■-ii.)'.)oj)mjk> lou ai Ka' iiiii'p kiip]oi, o ko !;/u Wahiue o •BL , ril [ iinui Nui, u : 'ni| lf( !anli juunaikai au -H'ino ko'u nmu4;ju|iku.'" " ° , ' ■ l'iia l<a uio i o •,ir|opoj , o'ni ko pao\yncwn ole I). |no ka l'okonHjikni o kr Aujj(su, n nil' ka pono i j»uka t,nnl' ina ,|;.uhoopou6j)<>j}p o |\0; A.iLpu/U l>iTifiini.i i Ihi hihia u j»uujwt\t:r; ini.o na kumku R<u*i':nua, u luo ko'u Aif-' puni. ,No liu snun uu .ineu u' inuKo lou ko'u .iioho a.lii ana,'..n inj»-'ko'u Kuokoii ai'ia. •* E Ihhui,maoli uo a.in na hnolo a j)aii o ljkc i| 1.0 ko ano'pono, a uio lf\uikahi, a nio *ko j)uowuc.wu 010 o ku ana o ; i],c'rilauia r i\hi', oia'lio uno o jit>no liko ni ko A.upuni. o;Ū!>j)h>, u 0 n;o i-a nawuliwuli, a nn? ,«0,/iuj>aiiH'lohmKul';•, a my ka ikaikn, " P oUiul.u Aio i k,o kakuu i ko'n nion ihU k«i oIe)o Kuiku-Ui o j)o:u> ai k'o'h uiau ka-, ■.mika, o i»ooj>au i ka noho oluolu nuu iwaona o a nio na.iinolo' nt ii;ui\m, ūa Uoomuiliiiia koiu no!io oluolu i kn wa'o4>li.jinn } o' !*<• Kuj>itMa,o kou A l.ii \Vū!iine f ty'yiol'onu, u niu Ka:»»c!tanjcha kou-inu* i in;j ! iuloin, .. , A.ol'- o ko'n ulohn nui i;ji-a .n'iuu hniiuu, o L(».'k.'4 il imij \Vaiu : k()j>n, holo'Uoi v puii Ji<M». uiuuao aun i'kt>luila Alii iuii. Oia lto\i iiui., loa ko uutiv6u f.uau. nauu no° kn inwiiao'uui o ko l.ii Wn-

f lihv<r o Vi<|oH!i. h nie'knnii nuul laumku iu» 1 k<» mak<»u nouo |)uki, n ui<; ko uiHkou ||ii niii kii iiolo Ua okn oihaiia o muni&iomiI:n, oi»i kn uu i)„o iknikn ui ko imikou niuu j O ' " "; mi 1 •' ;■ l'.iii kī'.'in nmnno no'ii, ilio, nole. lon \vturi j!(»iiisr iki, o r.K> no ko'u nmkmmiku i mi j|inak(«liiki nuuiuia, a ua pono lou kiiu.mnu j,'knuohu, u ke nuwmo ut;i au i koil'iiiukomuj ktj auu t ko Kiiikou jjouo. JJu ,jhui. kiv'u ijol(;K). |j K. rtum uo ko ola ann o,Vicloria o kou alii Jj Wuhino. !; K n Ololn Alolin n k:i A<lointirola. | K"k« Alii v, o'ko'u nioa. hunohUno no Jji{i o hnuoii j;u. ine oo'no ka liiki nix!i nuii :o ko Kanikok: nui o Mr. 'Alilloi-. Ko Inwo |hitii nei pia \ i|n |'(ilupulu hooinuopopo i kn inuiino.oluolu o ko'u Alii. Oia ka'u i ihoiko innpimm ia 5o i kn nuilumn o-lulni !i liulu i(ku iu, y" ' '" j ''Ua dhtsjti ko'u muiiao i k<bii no.ana nini,, in'ii oMolo nku in fiic i ko'ū nlolui' rio iīou rmii in'u, oiili h(i i ni inu | lionohiln i ii koli «ku; n ki; 'h6i aku jioiinii hVo ka mnniio uloha akū ia |00, oa Uuu>, h>n ko' ? u inanno, ■ i Aoia hiki ia'nn mni o'u i nuj)uni) i\ oilui noho ion j'a.ifti o ko' K'aniki'lo nui inhi kiiu alii nmi, jj o lilo 'ty»uioi i'a'imlu nioa i nuia' ō piiU innii i ilni isvaona o ko aui»ijni uu a nie j ilko ko'ii Aliii, u i nua hoi i Wuiwiiii^Jiko.ai/* jj t I\ r u. I V'hbfux no o hboiuaikai iWjaii e , |jko Aliii o, i olu inau kou kiuo» i ik<?,.lioi' |jkou iwn.u niakn Jiu f inu|fuljjklhOj pui, l |jka pomaikai io o kpM pp^: I>anijkii.u i; t llieiiAni)' Tii^us: ' "Kn <;>lelo. i»oqo a lu/ fi?}'ji» A(U hVn>cl(i *i'6iiii). \\ | 'AilpiU oi:. l<o ktiuViīrtl(a 'hui'nli e loli'e'hoi' i Anil'ok'lo no : khu 1 ka - !wn popilikJii m»i o'u ;, h 'mA' r kftHi r mtui 14 k<iliii' | jkn. o oo iii) kn A<l<.Mmirokv k'n<rholb j inni o'kokuu. a «'imi» I«v•ponfr ? oke | (ui'a nmi o koti alii ia' niiikdtry J li hunu o mai 6 liko fno ka • iu(irtdo. ldlloinfti- ; tkui o ka. Wilhuio UO-ka.'hoihoii a'na j j inai,o ko imikon J?ūte Aintt ia mnkgu, o like . | ine ko iiaiUou lplie Jjuui r iho n,o) ike I.ii 1 juiai.° " _ | J ( <>"ka tvti|,' oiii ka ,i\)p;i .o, JiŪ» ' lOU J ni'iii ni in'u ko'u uolio nlii uno "o ki),ii huna ia nii:nJoii'i ka..nioa/c . l<va ui iu'u imuu o k<v'u nnm »

na luiole, a ku'pono-mo'kii pono o ko'u i hounk; .1 lion iiolio'ann' maiiku nni, mu-! kou. ivmhalo uua miii iu'u, u nio ko'u i'mui' IvUtiiL h a-'mo t\u kuuaku u mu ka. huuu.,oluu>lu; uim nmi iiKi.kil liiuio.lumo, oia 'ku mi'|i q" ( . (il9lia v i na mv)a,u |mhi« ia otvu ua ininuminal; uu i. kuu. lo.iio uiiu i kon lioi loiianu." j| <•:• ~E |(uulana: uv|i|ntsi ka inoti o A(l<Mn;u*ul;ifj 'Tho..\iaji i kaiiio,oololp o ko ni:il\oii Pao Aiua, j u ; q hooO^iUiWĪ'i. 0 il'ii, amo UO'ii iij;in hopoj| Ukj ka in iM.il;), a ui.) W ulolia ku|>»:io i ka|j īpoa 4okoiny.ikiii'.' ; . j l3i;i /,1« no k;i moa o ohiolu ,ilvi ai j\o ; ji);ikoti kauwih.'i' i kou ln?lo nim, oia ha iko.j' •}v>!i;o o'm-ikouj ka.oluolu nna'" mai o Mr.j i\lillbr ko' lCaink(ihv hui, oia ka nu>a o nolio; pu :un ni ! m ikou, na!):v.n>;> hoi o hooko i ! ko alo'ia anu i?u i ho.ilu lio-i inai ino k;i' oli'oli,|:ji o kq unkou inuu imau.' i ii . ' ' ICj\'Nt RliAMt;ii111.

Ka Olelo Hoopaa.

K ikk'ouKoi; o'iiiimha H[kui, Owau no Q;'Ji < Uli, ko i ii'l 0 lvO liilWll'iī IW Aina uin. k,eiu : pulapiila; ko uo uku īmi,: mi) kiv imi'hoi luo.'kn lioo-1 liolii i ku l»Oosipo>>i»onO' ana -o iia hjtiia i^ pului hiuiiiminlun ui;iwat'iia.> , ko-u yiu|xiii rii,i iL uio ko Aii|)»iui: Ik'iilunia, « liko imo ku 'unu nm iw'uouu l o ko'i? i;i,uu Luna, u ine ko,, Aupinii ka| Moi, ko i/ii \Vu)ii(U' !k l iijaniu s ,' c likome kuolōlo ka l nKi kuiiu pui|ij>u(u um\iyuM Jti) in:tkou in;ut, Luini' i ltu la 1:2 9 iSypHlf}niul)ji, 1313. Iv;iki\uifi.vnui ko makon limlo ; Aliaolo)t»,,i kn ījr>uki^U'ikt p l<o kakou ll.ikn,. Imakalii: ti sniir ,f o'\valu Viuii<?ri UuiiālmUiiHWunulm', 1 nia' T/iHiiirt:i )o ko. Pao A ilii^. • .■■fllVoM,) KaSii:iYaMi:iia i 11. ; Kvk\i!i.t'(»ni.v i KhHiuiMMoiio ko Aup^āi.