Ka Nonanona, Volume III, Number 22, 19 March 1844 — BATIMEA PUAAIKI. [ARTICLE]

BATIMEA PUAAIKI.

Nani k:i Wiii\v;ii o |<o ke A!ui;i aiollii inui i nu l<;i:i ,lc;i e moi> ana iloko n ko kiok-po o ku li.nnii i, i koiia kii an;i ia l.ikoii, a i k(»n i hoolilo ana ia lakou i |>oo olm > nona, a i poe liooilin i hoi o kom au;ninim;i ka fani! l J cla k(v ano o ..kon;i aloha ia Puaaiki. Ua iki; kakou ia ia e nolio ana ni(! ka w.alania o ka n';iau n.nni ka mihi i kon.i liewa, Ua ike kakou ia ia malalo o ke koa e inaana i ka mpa i kauli.i m ilnini. Ua ike kakou ia ia e aimu ana iloko 0 ka wai bapetiso; Ua loaa ia ia iiin ka l)apeti.so, ka inoa o Hitimea inamuli o ke kanaka makapo kahiko 1 hoolaia e lesu. l'ela o Punaiki kekan ika nvaka'po o Hawaii nei. 0 ka hua o ka naau hou ona ua ; ike pinej)ine ia e na kanakii he lehu- | lehu, a malaila, ua ikeia he hua ia .o lea llhane llemolele. II<; oluolu ; nui ko'u i kuu hoike ana i ka maikai o kon?i noho ana mai ko'u ikr muu ia ia a hiki i kona inake ana. , 1 ka malama o lulai, M. I, ) ekolu makahiki mahope iho o ko liatimea komo ana iloko o kaekale.sia, ua pae au i Lahaina, a noho au malaila i kekahi mau malama. 1 ko'u noho ana i Amerika, ua lohe il(i au i ke ano o Batimea. A pae makou i Uonolulu, ninau uu i na hoahanau, "Peheu o Batimea, ka hoahanau makapo au i lohe ma Amenka?" \ mai lakoii, "Aia no i Lahaiiva,e kupaa ana ma ka pono, a e hana ana ma na mea e pono ai ke aupuni n ka Haku." No in mea, ua makaukau au e apo aku ia ia j|ie he hoahanau aloh i la iloko b ka Uaku. A | ae makou i L ihaina, hele koke mui o.ia e ike mai ia makou, a e m >e ma', no ka mea, nui kona olioli i ka inahuahu.i ana o na rnisionat'i ma

km;t ainu. la inuiiii\v;i, uolo liil<i ia'u ki\J|aniailio pu uu' ia, iiohi an ikp ia ia 'a ko kaniailio nia ku ike niaka i!i ia iloko o ha liale o ko r Akua, a ina kona lialo kekal.i. Ua jn.iopoj»o ia, he mea e kona aloha i ka luakini o li'hova. () ka.in.ai nui, oia.w.alo 11 o ka moa>liiki oio ia ia ko holo ilaila. Aolo kali ia o linomaka ia ka li.iiia iii:i ka halu o ko Akua. ~l\otno wawi' 110 ia, a lioolohe pono i ika olelo. Alawa i)iiu*pino i;i'i koiui |i maii inaka-paa ika nioa nana ka lololo» mo lio moa makowai la o inn ;ana ika wai ono. Aolo maloko o ,ka luakini walo no, aolo i ka la lu>;ino walo no i iko ia ka makomako o ! lialimoa ika pono. Ina la a pau |! loa, a ma na wahi a pau, ua lioonani aku oia i ko Akua, i koiui Ma.ku 'ola o ola'i. lJa ikaika loa oia i kona lioohowa ana i ka p«Vi; aia ni i na walii kiokio, a ma na walii liaahaa no hoi; ikaika hoi i kona ( hoopili ana i ko kanaw ii o lohova i ka lunaina.n n) o na'iii a mo kanaka, a imi |>i,uoj/uu! oia o hoolilo i na kanaka ma ko iohov,a pouo. Kui ka ])oo hoiko i kona ik eika i kona iini nna o hoohuli ia lakou mai ko lukou howa, u ,o alakai ia lakou io losu la, i lotm imai ia lakou ko kala ia mai o k-o laikoii howa, a mo ko ola mau o ko '] lakou poo uhane. Jloiko mai koka,jhi j)00 'ino k,a waimuka, a mo ka ;hoomaikai aku i ke Akua no kona ;|hoouna ana ia i]atimoa e hooluili ia II lakou ma ka pono. Pola o Oaniolu jli, kokahi punaholo o Liholih'o, ho |hoapaani, hoainu rama ona; i koia lmanawa,ho hoahanau okalosia, ho • lunukanawai, a ho k inak'a hoopono«■pono ma Maui i likina. 01010 m i Jo Daniola ia'.i m iiiiua. ( 'Ua kii pi:i nopino m.ii o i3at'unoa ia'u o hoolmli ! mai ia'u mai ki'iu liewa ana, i alohu

'alauiu, a i"hoc»l<i»'tiw;i alai'au i;i .1 < w sii i ka llakn. Nui loaoliima hnn i e ]>onp io ai.,lvVt f u uliii!ic;"ao!o ona pau-i j>auaho i kuu lir)«>lo an«t, a i kim hoopaakikTaVia i ko'u i{'-iviu. ,A iuaho.; j)C iho, i leo'u iiool()l).<j iki an:i i,Jvoua Joo, ikaika loa kona ;,ualv(unako e ihooiiialainalaina'i ko'ai i|aaii peiuii.i 1 inai la.ia ia'u, "o 1k,;!o oo i ko kui)iu kahiki, i:i Mi„"Uikeko, a i),:'Oia o ao mai ia"oe." 1 aku la au,; '/a'ohi loa.au 6 liele i ka )i.Vole, no kā mea, he knuaka Jjaalwo i i, aolu i;i (V kamaiiio mai ia'u. I mai la B.i(inu% 4t aolQ ona m:uiaq haiiheo.., o h<)okij)a no, ia ia oe, "o 'Aheiii', 6 helr; io> na In!" Ua ae aku au i kona ni'iiiuoi Ua hele no nu io na !a, ua hookipa " ia no hoi, a niai ia inan.-iwa u» paa'ko'u inanao.,inM ka pon'o," • l\ i - Ja o li. ui pahn na mea l e ao.i lipohuliia nia ka pom> o ka llaku m?.i ka hana o keia hoahanau alliha. lil ike pahaōkakoii () i ka la o ka llaku. Ua noho oia i Liihaina e'mnhnahua ana koua alohala n)aj nie kona iko ana'ku i ka. Ilaku, a liiki i-ka ; 'maktthiki, IHiW, alaila, ua holo.pu Kekauonohi ma i IItiio"ma"-lla-waii. A'lalaila, uakomo I3atiirma ih)ko o ke 'kuhi, puhihalnlia. Ma Lahaina, he imi no karla l'iana, ■■nlcra, mnlaila, lio»m'iu nii, ia mun-i\va o Davifla Malo inn,, ao Kaua, ka hoahanau no Uohihola mai; no ia mea, ( aole nui ka pouli o 'liko me ia ma llilo. Aia no ua' 1 ii o Iloapili o kokua ana miimuli o ka pono ma L'ahaina; aole„aiii 'li.iipule. ma Hilo;,, "No ia moii, ua niii ka hemaliehia ma isi walii. 1./a iiaaupo h)a na ,kanaka. Ua hihiu no hoi. /V liiki o Batimea ilaihi, ua 'nui' kana Imwi e poiio ai kolaila poe ilihmie, a me k.u naaupo. No kā» nui o»J<a hemahema o ia i'iina, tf!i koiia o 'lia-

hiiK'M e noiK) li'iu ni il;ii la, iiole (*•' hoi i M iui. Ae aku oia ika itialco~ rt)ako o kolnila inis.ion'ni'i, a n,ie kolalla j)o,t; hoahanaii rkal(\sia", a ua koiiio c»ia nie'kona ik'a.ika u f>au iloko 0 ka liana ('. pono ai ita kannka o ihiwaii. 1 '",,! ka iiiukahiki o ka Uaku, 1 •:> >(),.. ua' hulo aii i l.)i)o, a via„ noho» ttia lai la, hooli'ahiv. nukahiki ti niD ka liaj)uliiai " la inanawa. na inahuahua ko'n ike jiha ia. B:Uimca.' U{i. lawna pu au ine ia i kela l;r, h,|. "Ua kainailio"piiVfj)ine niaiiaj,Wii na me.'i e pono ni ke anpuni O ka llaku. U'v«. ku paa ()ia„ii'ia ko'u ao'ao, a ua'kokua m.ii ia'u ma' iia mea, n ,f)ivu ih)j-;,(j o ka po{>ilil<ia, a 'iloko 0 ka popiiikia ol(». „Ua' in'akaukau oia no na ha;,i;i, inaikai a pau. Ua' imi })'({, (Via 'iu' au (v pau ai ka uiiaupo o ko llilo' poo,, a nie na niea 0 (;Ja'i ko lakou p.oo nhai'io,. .Ua li'ooikaik'a j)inc>{)inn oia i nn'kanaka. o »o 1 ka holnhelu i hiki ia lakou ke hnli j lis pahipala heniolele e like me ka : lesu kanoli'a 4 : Aole nne i;i i hooikai!ka wale aku. Un huli. oia 'i k;i pii- | lapala ine kon.'i makajio ■no."„ I J.a-" 'haina, aole ona ihanao e ao iki i J(a ! p:ihij)ala no:: kona ihaknj)o, nka, i koua nolioma' llilo )r# ua emi kona'|ulikia mti, n;i maka r> oua, no' kii ulinli |>aha o na kula, a no na ao inaluna■ e hoomaalili pinepine; i ka wela a ka hi, a no ka ua, ; nui inalai--I{4. No"keia inea, ua .k.upuki iloko oh.u ka m?ikeinake e ao i ka palajtn*, la. ()"Kalaka wahine ka i ao imia aku ia ia "Mahoj)e, ua noli'o ma Mili) 'Anoru ma. I. Ua hoakoakoa o Aneru wahine i kekahi poo k'amnlii o' ap 'aku ia lakou i k.-i |)alj|j)ala. Aloha o' Halimea, hele aku la.ia ia Aiu;,i'i)j wahine e hoi aku ia ia.o aa mai i k(|namakeniake e komo iloko o leona |k\ n

K lui NoManona, „ 1| Ua ninau mai kekalii l4jui-iUiV ia'u ' peMUii» n Pe./ieu la e ]>ii ai h.ia lu*\] huikanaka o llawaii ni:i iluna a '.lilo i i lahaikanaka nui, maikui, '/ioōnoo, |j lako e 'liki' ?iii) "ki'.ku/i.i mau aūpu*> ;J ;C ni e" - " ■ jl o "He ninau nuiikai loa n.n o noonoo j ai na.moa a pnu i imi i Tce„olii a nuv | ka.p(piiq;.o koia "aupuni. Ile.ilia iu'l ka a o pii" ai ko T{ nvaii n - oi?<j aina'i ko ienla, "ina h( v j Jii;i j<;fla nv,mka o ma lui'iliiwi a ohi j \vajo in, oi:i {inei kf|, moa"o luii' ai i'i * o naaiiao ai k>oj,<a laliiiik iniika? A 010. ( Ina piha'ka aina i ka \v.aiw,aj v waiwa! koia wu'iwai, ao|<;,,.malaihi, o-' nui ai a o naau io al, a (> o m:iik.vi ,ai. | l!< nan,;i i na aupuni nui, kauhna,;' lako. 0 lai aupum Hori-'j laiuh kokiihi. M i'mua<ka!iiko„ho aupuni homalnuna, ilihuno, ii'aaupo, j aka, i k(Ua wa, ua ka'.iluna no ka'! iko, n6 ka naauao, iio ka uui, a no j ka l : ak(j, ua pii nui ao. jj K,ifi kckaji,i,.jnoa o pii ai iu au-: puni. fie ali.i, o AJi , f!ar''la k'|)najno;i; i ka "W-a i lilo ai. ko : :» ; upuni;j ia rt ia, "(ia ilihuuo, u i'naaupo,, iia il'alo,, lo.i kolaila p(j<! 'kauaka, a u,i halia:] ko liil kokahi inau hana e ho«'ipii4i'i|| kon-i, puo kanaka a 'ino kona aujuini.;; . Eia kokahi halia ana. Ua imi nui,| ia i ka naauab"iiia, na ,palap.aU& na-ll au.ao ai ia ia ilio; ~Ua maholo ia na;i liora ei'ka la; v k'okahi mau i ka'J Ivana n'iaoli, a koiiahi' inau hora i ka ! huli i na ' : , ji kokahi haua ana. Ua leokua! uui oia i kn iko o..na kaniika n j)aul 0 kona aupuni. . Ua imi oia i ua-ku-| W)u n;jauao G°noho iwaona o kona| aiiouni, a•no akii i nn" kai'iaka i kaf ])alapala. Ua hookunni oia i kula| nlii nmloko 'o koua .aupuni. Koua'

miuino, hiuiM leonu waiwai, Uti lilo nui i 11 a"kula, i iki ))ala[)ala, a. na liana (» hoolaha ka iko, i naauao kanaka u jVai,i o kona aupimh A liia ia liana'na a ke'Jii,„[)ii nui ao k« hihu'ikiiiKika.' ' Aivo„ Inii ko aupniii. _ • "( ; „ ' P<*la no u o pii ai koia o ll.iwaii ni'i. K hanaia" ha hana hl iki'. a'h'ki-ia pm e: uoia i\'a piilapala, L» lilo 1 iaii ka iminao i na kula, o (>,h<>ohiha mīi ia ka ik^. ()ia, kolKal,)i inea e lilo .'ii koiu nupiuii' jiui, innik.ii, laku, naauao,