Ka Nonanona, Volume IV, Number 8, 6 August 1844 — Page 47

Page PDF (267.32 KB)

1844.) KA NONANONA. 47

 

I kuu manao, o ka malama peno i ka oukou poe kumu, ma na mea o ke kino, me ke kuai maoli i ka baibala, a me na buke a pau loa i paiia ma keia pae aina; a me ka malama pono i na kula kamalii; a me ke kukulu i ko oukou mau hale pule, a me na hale kula, a o ke kokua mamuli o na hana maikai a pau loa. Aole hiki ia oukou ke noho palaualelo, ke hana oukou i neia mau mea, no ka mea, he hana mau ia aole e pau, make e oukou. Aole anei he pono loa keia e na hoahanau, mai Hawaii a Kauai? E noonoo oukou. E hele, a hana pela.
                Na ko oukou hoahanau.
GELINA.

KA NONANONA.
Honolulu, Augati 6, 1844.

NO KA HIKI MAI O NA 'LII.

                Kali makou i na 'lii, aole hiki mai, a i ka la 30 o Iulai, kani mai kekahi pu ma Puuawaina e hai mai ana i ko lakou hoea mai. A liuliu iki iho, ike maopopo makou na kialua ekolu, o Hooikaika, Paalua, a me Vicoria, e holo mai ana, a i ka hora awakea nui, komo nui lakou iloko o ke awa. A kokoke na lii i ka manuwa Amerika, o ka Waren, holo iluna kona poe kanaka a kani aloha mai na pu no ke alii; maikai ke kani ana. Holo iuka ke Lii, e kali ana na koa, a kani nui na pu, a me na pahu, a komo pu ia me kana wahine a me na lii a me na luna nui iloko o kona hale ma Maunakilika, malaila e noho ai i keia mau la.
                Ia la no hele na luna a me na luna koa e ike i ke 'lii, a po iho hele na kanikele a me na haole e hoolauna aku ia ia. Pomaikai ka halawai ana.

KA PUALI INUWAI O HONOLULU NEI.

                I ka la 31, o Iulai iho nei, ua hoakoakoaia na koa maoli o ke aupuni me na puali inuwai kanaka makua o Honolulu nei, ma Mauna Kilika, kahi o ke alii, i ka hora 10; a malaila mai ka hele ana a hiki i ka Luakini pohaku ma Kawaiahao. Penei ka hele ana iwaena o keia kulanakauhale; o Kamehameha III, me Kalama kana wahine mamua ma ke kaa lio; mahope iho o laua ke Kuhina nui kekahi kaa uuku, a ma kela aoao a me keia aoao ke kakauolelo no ko na aina e, a me ke Kokualunakanawai, a me na Kiaaina o Oahu nei a me Maui a me Kauai a me na 'lii nui e ae ma na lio. Mahope o lakou, ka poe mea kani, a me na koa, ekolu paha haneri a me na kanaka o ka puali inuwai. Ua pau loa na lii a me na koa a me na luna koa i ke kahikoia a hanohano maoli lakou ke nana 'ku. Hele malie mai keia puali nui a hiki i ka luakini, ku na koa mauka a maki, kani na mea kani a komo na 'lii iloko a noho nui maluna o ka awai nui i hoomakaukauia: he 18 kapuai ka loa a he 12 ka laula o ua awai nei, a maluna olaila i noho ai ka poe hanohano a me ka poe olelo.
                Ua kahikoia a paapu hoi ka luakini i ka maile me na hae inu wai o kela ano, keia ano mai Amerika mai; he mau hae maikai loa kekahi; ua penaia a nani na kii, a ua paiia hoi maluna iho, na hua olelo, e like me keia;
WAI WALE NO.
O KO EDENA MEA INU KA WAI.
HE MEA PEPEHI KANAKA KA BARANI.
O KA WAI KO'U MEA INO.
O KA WAI WALE NO, A I OLE, AOLE KANE.
O KA WAI WALE NO, A I OLE, AOLE WAHINE.
                Pela wale no ke ano o na hae a pau; he mau mea hookiekie i ka wai, a hoole i na mea ona a pau. Ua huiia no hoi ka hae o keia aupuni, a me ka hae o ka puali inu wai maluna iho o ko ke Lii poo, no ka mea, ua huiia ka pono o ke aupuni me ka inu wai wale no.
                A pau na 'lii me na koa a me na kanaka i ka noho, a malie ka hale, mele mai ka poe makaukau i mele inu wai. Pau ia, ku iluna o Bihopa a pule i ke Akua; pau ia, kani mai kekahi pahu kani maikai, a pau ia, ku iluna o Kamehameha III, a olelo; he olelo ikaika maoli no kana a ua lohe pono ia;