Ka Nonanona, Volume IV, Number 17, 10 December 1844 — Page 82

82 KA NONANONA. (DEKEMABA,

wa na luna ma ia wahi, no ko lakou kii ole aku a hookolokolo a hoihoi mai; ina e hele kanaka ai aina, i ka wa nahelehele ka aina e ku no ka luna, me ka ikaika, a i pono ole ia ia, e kokua no ke kiaaina mamuli o ka luna.
                7. O ka hana aupuni, ina e hana ia ka hana aupuni ma kekahi kalana, a ma kekahi moku paha, aole e hana ko kela kalana okoa, a me ko keia okana okoa, a i hana ko Kona, a hele mai ko Koolau, aole lakou e hana. A ina he hana aupuni ko Maui, aole e hana ko o Oahu malihini, a me ko Kauai mai, a me ko na mokupuni a pau ke hiki mai lakou i ka wa e hana aupuni ana o Lahaina nei, aole e hana.
                8. O ka uku ana o ke kino i ke dala, o ka makahiki ma Hawaii, a nele i ke dala maoli, a loaa ia ia kekahi waiwai e ae e kupono ana i ke dala, he kapa mamaki paha, e 2 iwilei ua pono ia kapa, ua kupono. Na hapa 4 no ke kapa hookahi, aole pono i ka lunaauhau ke pakui hou iho i uku no kela mau kapa e 4 a e kaulele hou iho i mau waiwai e ae, i kaa'i ke kino o ke kanaka, a o ka luna e hana hou iho pela, o kona pau no ia.
                9. No ke kapu ana o ka luna i ka hee ma Hawaii, a me ka uhu. O na koa ahi wale no ko Hawaii mau ia a ka luna e kapu ai, aole pono i ka luna ke kapu ka hee a puni kona kalana, a me kona okana paha ana i noho luna'i; no ka mea, aole ana ia e ae e kapu ai, no na konohiki wale no na ia e ae, ina manao na konohiki e kapu i ka hee, e noa na ia e ae a pau na kona mau hoaaina; aole pono ia lakou ke kapu i ka limu a i ka papai mauka; a ina kapu i ka uhu, oia wale no, a noa na ia e ae na kona mau hoaaina, aole pono i ke konohiki ke kapu i kela mea keia mea e alunu wale ai, aka hoi, e hana ia a kupono e like me ke kanawai, e hooponopono aku nae ka luna ke ike aku ia i ka hana naaupo a ke konohiki, a me ke kiaaina paha, i kapu wale aku i kela mea keia mea me ke aloha ole i na makaainana.
                10. Eia ka hewa nui o na luna. O ka hele ana o na mea keiki elima, eono, ehiku i ka hana a na konohiki, aole hoi o na luna hoole aku ia hana naaupo ana a na konohiki, aole hoi pela ke kanawai, no na mea keiki lehulehu, ua hewa maoli ka hana ana a na luna ma ia mea, no ka mea, na ka luna no e hooponopono i ka hihia mawaena o na konohiki a me na hoaaina. O ka hookupu ana kekahi o ka mea keiki ekolu i ke dala o ke kino i ka makahiki hookupu hapalua, aole nae o ka luna hoole aku ia hana, lohe no ia, a ike no hoi, ae aku no ia, e hana i keia hewa.
                11. O ka hoouku ana o ka lunaauhau i na luahine a me na elemakule i ke dala o ke kino, ua hewa loa ia hana a ua poe luna nei. Eia keia hewa nui, o ka uku ana aku a ka luna i ka poe make, a koi aku i ka poe ola e uku mai i ke dala, me ka hookaumaha ana'ku i ka poe ola, ua ku e loa keia hana ana a ua poe luna nei i ke kanawai.
                12. Eia keia hewa nui, no na kiaaina. O ka hoopai pono ole o na kiaaina i ka poe i hihia a me na lunakanawai, i ka poe i hihia, aole i maopopo mua ka hewa, paa e no i ka hao; ua hewa ia hana, eia ka pono, o ka hookolokolo mua, a ku pono ka hewa, a pili pono i ke kino o ka mea i hewa, alaila pono ke hoopai a me ka paa i ka hao.
                13. Eia keia hewa o na luna a me na kiaaina paha. O ka uku ana o ka poe mai i ka hapawalu, a i ka hapaha, no ka noho ana i ka la hana aupuni, a me ka la paahao, ua hewa keia hana a na luna a me na kiaaina, aole pono ka uku ana o ka mea mai, a me ka mea i poho e kokua i ka mea mai, ua hewa loa keia hana, ua like maoli no keia hana ana, me ka hoole maoli i ke kanawai.
                Auhea oukou e na lunaauhau a pau loa, a me na lunakanawai, a me na kiaaina. Ua hoopiia mai au e na mea a pau a ua hiki mai na palapala a pau ia'u, me ka manao ua hewa ke kanawai, a i ko makou imi ana no keia mau mea, aole i loaa ka hewa ma ke kanawai; aka hoi, ua loaa ia makou me na'lii a me ka poe i kohoia, no na lunaauhau wale no ka hewa, a me na lunakanawai; a me na kiaaina, no ka oukou hana ana ka hewa, no ka mea, ua waiho maoli aku oukou i ke kanawai me ka pono, a ma ko oukou manao wale iho no ka oukou hana ana, nolaila mai ka puka ana mai o keia hewa, a me keia hihia.
                He olelo ao aku keia a maua ia oukou e na lunaauhau, a me na lunakanawai, a me na kiaaina. A hiki aku keia olelo iloko o ko oukou mau lima, a ike oukou, a lohe