Ka Nonanona, Volume IV, Number 17, 10 December 1844 — Page 83

1844.) KA NONANONA. 83

hou mai maua i keia mau hewa mahope iho o ko oukou lohe ana, a me ka ike ana, o ka pau no ia o ko oukou hana i na hana o ke aupuni, no ka mea, aole i kupono ka oukou hana ana me ke kanawai o ka aina, oia ka maua olelo ao ia oukou, a i hana hou oukou, o ko oukou pau no ia.
                Ua hoopaaia ma Lahaina Maui, i keia la umikumamaha o Iulai i ka makahiki o ka Haku 1842.
KAMEHAMEHA III.
KEKAULUOHI.

                E ka Nonanona,—Eia ka mea hou ma Honolulu nei.
                Ua kuai o M. Makale ke kahuaa Pope i kahi aina hoolimalima a R. Charlton, ma ka Wailele a lilo ka noho ana ia Makale no na makahiki i koe.
                A hiki aku o Kanikela olelo aku la oia i na kanaka, aole oukou e hemo, e noho oukou malalo o ka hakuaina hou e like me ko oukou noho ana malalo o'u: ae mai la na kanaka, aka, a hiki i ka wa e kipaku ai ka hoaaina hou, pau loa na kanaka i ka hemo. Eia na kumu o ke kipaku ana wahi a Makale.
                "Eia na kumu o ko'u pai ana'ku ia lakou la.
                1. No ko lakou hooke, a me ka hoino, a me ke kuamuamu a me ka haunaele. I ko'u lohe ana, ua olelo lakou; aole aina o ka Farani, Farini lapuwale, Falani hoopunipuni, Farani aihue, ia mea aku ia mea aku. Olelo hoi lakou me ka hulo nui, a me ke kuhea ana'ku i ka poe o Wailele, E olioli kakou, e ahaaina kakou, no ka mea, ua hoi ka ea o ko kakou aina, aole aina o ka Farani, ua hoi ka aina ia Wahahee, o ke kumu mua ia o ko'u pai ana'ku ia lakou.
                2. No ka paakiki o ua poe la ma ko lakou manao kue a me ka hoino.
                3. No ka olelo ana mai o ka poe noho malie, e pau loa lakou i ka haalele i ka aina ke hemo ole ua poe hooke la.
                4. No ka maopopo ana mai, ua pani ia ka hou o ko lakou lae, ma ka lakou ai ana a me ke kuai ana hoi paha i ka ai i kanu mua ia'i, me ke kahi ole o ka hou o ko lakou lae, no ka mea, he ai no ma ka aina i ka manawa i hoonohoia'i lakou, a ma ka lakou ai ana hoi i ka ai o ka aina a hiki mai i ka manawa i hemo ai lakou.
                5. No ka lilo ole o ka olelo i haawiia mai i kinohoi ma ia aina, olelo nui i haalele ole ia'i e Mr. R. Charlton, olelo like loa me ka olelo o na hakuaina ia manawa, maluna o ko lakou hoaaina.
                Pehea la keia? Ua kupono anei keia i ka pono a me ka oihana mau a me ke kanawai o keia aupuni? E noonoo oukou.  NA MAKAIKAI.

HAUNAELE NUI.

                I ka malama o Mei 1844, he haunaele nui loa ma Piladelepia, oia hoi kekahi kulanakauhale hanohano o Amerika Huipuia.
                Eia ke kumu o ua haunaele la, o ka poe pope: he ahaolelo ko kekahi poe hoole pope; no kekahi pilikia o lakou. Ia lakou iloko o ka ahaolelo, hooke wale aku ka poe pope; nou aku i ka pohaku, a me na laau a me kela mea keia mea e eha'i. O ka hakaka nui no ia, hoouka nui kela aoao a me keia aoao o ka poe pope a me ka poe hoole pope. Kipu no, hookahi haneri kipu ana, a make loa kekahi poe he 14, a ua eha loa kekahi. Nui na hale i pau i ka wawahiia, a ua pau pu i ke ahi kekahi poe kanaka.
                Hookahi hale pule pope, he hale nui me ka hanohano, i pau i ke ahi; o ke kaua no ia a hiki ae na koa o ke aupuni, a na lakou i hoomalu.
                Na na nupepa Amerika i hoike mai i keia hana ino, a pehea ko oukou manao i ka poe pope? No lakou wale no keia hoohaunaele. Aole anei akaka ke ano o kela aoao ma keia hana?
                Hookahi wale no ano o ia aoao mai ka wa kahiko mai, oia hoi, o ka hoohaunaele, hookiekie, a me ka pepehi i ka poe hoole i ka pope. Ua ike nae kakou ma Hawaii nei i kona ano.

HE WAHINE POTUGALA I HOOMAAUIA I KA POPE.

                Na kekahi nupepa no Nu Ioka, i hoike mai i kekahi wahine ma ka mokupuni o Madeira,