Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 11, 8 December 1905 — KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA [ARTICLE]

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA

0 ka heie nohoi ia a Amama ka pule a ua kahiina nei, hookahi no wahi hulu i ikeia aku ka hemo ana ae. lele mai la a haule iho la mamua o ke alo o Kamehameha. A he mea nune nui ia hoi ia, e na mea apau. Kii mai la ke kahuna i ua hulu nei a hoihoi aku la a o iho la ma kona makalua i hemo mai ai mai lunt? mai o Ku-kaili-moku. Alaila, huli mai la ua kahuna nei, a olelo mai la: ' E ka lani e! Ua ike pu &e la no kakou i ka hoike a ko akua —Ke au'a aei ko akua ia oe, aole e nee ke kau« i keia po. Aia no ka nee o ke k .ua a ao. O ka wa a ke akua ē hoike nei, o ka manawa ia e.kii ai oe e uhae i ka upena nae a ko hoa paio, aia a ku pololei ka la i ka 1010. A ke hoike hou nei ke akua. e hoQima oe i ko keiki nei. ia Kanieliameha, e pii e kiu ia uka o >1 aalaea. A ke hoike hou nei no ko akua. aia a hoea mai kou mau la hope. na ia nei (na Kamehameha) e malama ke akua: aole na liai aku. v Ua ano luaikai ole ko Kalhniopuu manao no keia mau olelo a ke kahuna. a o ka oi loa aku nae o Kiwalaoj amo kekahi maii alii kakaikahi c ae. Aole hoi makemake o Kalaniopun e hoonna i ke keiki. ia Kameliameha. e kiu ia uka o Maaiaea. elike me ka olelo a ke kaluma, oiai wahi a kona noonoo ana. he hana ku niaoli ia i ka make. Aka, ō Kamehamoha, ua makenialu' iho la i ī e h«»ounaia oia ma keia'huakai. eia nae. aohe ae o Kalaniopu !. Aka, ua noho iho ]a o Kaniehanieha r.:e kekah 1 manao e nune anaiil'oko ona H 1 k; 1 \.sv\ :m;.' :!)»> o ka aha ki!- ■■■! ; Aioi al.;nii«puu - 1 • "i'ie f !a i;>» oia i kona m.nuu* !:N»»»|>aar.iki. e n«-e no ke kaua, !;,,e i ka uan«ao e nee ai ke kau ī. A «» ka poe na lakou e hoehu ke kau \ oia na pee Alapa me :n Piipii. U* i:>»!o Hko ae la na manao i t.a kaukana apau ke alii, .» \ :us>\;il;i k :akana. »»in o Ke;;\\ Kah k- a keiki a Kea\sen.;r;»,; * k.) ' hn.i \ w,) <> Ue : n īō aka i >'.e!o n;ai ia K a ia:. > | "" ' K .. :.n; < K,« ; . e

Hoolohe ana kaua i ka leo o ko akua, e hai snei, aia a kupono ka la ika 1010-i ka-la apopo, a3aiia, | ehakailioaa keiki Eia ka, p! hoole ana oe. e kuu hāky, j[,ka. leo akua." Aole nae he hoolohe aku o Kalaniopuu. A.i ka ike ana mai oke Kahuua ika maliu 4le aku o ke alii. ikeia mau leo e uwalo ££ku nei iaia oia hoi, kona leo, ko ke* kahuna, n)e ko Keaweokahikona, ia wa i kūlu iho ai kona mau, w,ainiftka a olelo mai la oia i ke alii: "E waiho paha auanei ua iwi o kamahele i na puu-ohiki o na "Waieha! Aloha wale au keiki, e Kalani. Eia ka upena na'-e a Kaleo puupuu loa ke hoopuni maila iai uka, a ua ku ka maka-ha." _ j Aole no he maliu aku o Kalaniopuu i ke kaukau mai a. ke kahuna. Ua paa loa iholanokonai manao e nee no na Alapa ime na I Piipii i uka o Waliuku ma ia wa- i naao. Alaila, pane hou mai la ke ka-i huna: I nee kaua.e ka lani i ke! kaua, a i hei kaua i upena ai kuu hoa paio, a Kaleopuupuu, alaUa, no kaua ka puni ana i kana upena, lilo o Maui Hawaii ma i keia hope aku. 0 ka lilo no ia mai Maui aku nei a hoea i Kauai." Ua huli iho la no o Kalaniopuu «hoonee na iliili oka papa konane hoonee kaua. I keia wa ake alii e hoonee nei i na iliili o ka papa konane kaua, o ka mio iho la no ia o Kamehameha puka aku la mai loko aku o ka hale. . Maaneil e kuu makamaka heluhelu, e nana kaua ia Kamehameha, ma keia haalele honua ana iho ona i ka haie. I nei wa a Kamehameha i haalele iho ai i ka hale, puka aku la iwaho, me ka ike ole mai o na makua alii ona, koe nae kekahi mau alii ai-alo ame kekahi poe e ae. Aole no hoi lakou i manao. he hele hookalakupua keia a ua Paiea nei. Ia puka ana aku no a v.a Kamehameha nei a waho, o kona pai aku la no ia i kekahi o kona mau kanaka ponoi, m« ka hoike ana aku hoi imua o lakou, hemakemake o a ia īakou e hele pu me ia > jka pa-kaka nalu. Kii ia :\ku la i i na hoe waa o kona niau kulua. Kauoha ae la keia (K amehamoha) e paa na kanaka ona i na mea kaua a luna b ka waa, oiai wahi ana i hoakaka aku ai imua o na kanuka.ona, aohe i ikeia aku ko 1 lakou lialawai me na waa hoomaI kakiu a hoohulua o ka pne v» Maui e maau :uai ana ma ke nlalielo paj kaka uain a hikou «* hele aku ai. ive ike niiii la iuw na k>»a ona 1 t ke kaona ame ka io maoli o kaiwi mau olelo, oia hoi, ho heie kaua keia ana e hoeu nei k nolaila, ua huluaa loa ae la hoi lakv»u ia wa, a he hookahi wai o ka like me la' on aiii. ! vAvvlo i pau.)

11vv»lei h»\u i,: mai ola o k;vu i\ \ N i AnT\i, a v ikt» im nnnmn i»v i kn vo kou 4