Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 13, 11 December 1905 — KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA [Illegible] KA MOANA PAKIPIKA [ARTICLE]

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KA [Illegible] KA MOANA PAKIPIKA

I ka hoea ana aku o keia wahi . kanaka imua o Kahekili, ua ninau koke mai la ia i ua wahikanaka la: "Owai ke koa o kai? s> "He koa auanei kela, e ktt htni, he akua paha ka hoa like o kela kanaka/' wahi a kahi kanaka i pane aku ai imua o ke alii Kahekili, me ka hoomau ana J ku ke kamailio ana: *'0 keia wahi kanaka a'u i olelo aku la, he akua kona hoa-like, he wahi kanaka pa« haahaa wale no keia—he puali kahi puhaka —he puu kahi nuku a he wahi oiwi oolea maoli no ke nana aku." Ia wa a ua wahi kanaka nei e kamailio-ana. ke nana la o Keaulumoku ia Kahekili ia wa, a ke nana mai la hoi o Kahekili ia Kaaulumoku. 4t Ae, a Kahekili i kainailio mai ai i kahi kanaka/' a pehea aku? "Hookahi no keia wahi kanaka, aole i kana mai k.i niuhi <5 Jvana mau hana. I pa'ipa'i lima wale ia mai no na laau ihe me na pololu a inakou, a. ahu mokaki ana iloko o ke kai. Pela wa4e n« i nokeia mai ai na laau a makou -a loaa ko i ala.apaa e ku mai ai a pahu mai la i kana mau ihe ia makou. .N>ai ke kai uiai kana nee kaua ana mai a kau i ka honua }>aa. Oia niai no a pae, o na kanaka mai no ona. O; noke aku ko makou akamai oo ihe a pahu'a imua o kela ike ame kela akamai kaakauaihe me ka pololu. Ua pau makou i ka hee. I ku no ka hoi ka ikaik.eame ke koa i ke k'aua aku hfe kanaka ka hoa paio. O ko kaua aku ine ke akua, elike me kela kanaka nuku puu. e aho ka holo īnamua ka hoaano ana aku e hakaka. Pau makou i ka luku ia, a me ho iuea la. owau wale no kahi ahaik>n»*i hoea mai la imua ou. e ka lani/' ,% A. .iiihoa kanaka nuku puu la r,.\na ouk<>u i luku mai la? i ninau mai ai o Kahekili i kahi koa." "K. -anhoa? la auhee a».*i niai nei invo kakaikahi, u ko'u holo h*a i'nai nei ia e hoike aku i keia h iio la »»o. e ke aiii/* wahi n knhi koa i pane aku ai. K u 'i a'xMnaka helululu, o k*'iā 1. !va [\> i ī«»aa i k«*u k-:*'K . 5 n.ai k» v kahi pualii han:in uui ka ain,t. :k> koia kaua -h«H.k.:'.akui.:\- a K;;»noiu\inrha: a, m- in.i *;*• ' • ka tii' kakau oh K» )u n.ali»'.* »«>a»i o:«.* i

puka o]e o na moolelo i hoopukai4 ai 110 'Kamehameha i na wa ho}»o ae nei. Nolaila, ma keia wahi, e huli ae ka kaua kaniailiō ana no ka nee ana o na koa Alapa ine na ī*iipii o Kalaniopuu no uka ®Waihiku. Ke laweia-mai na olelo hoakaka a ka niea kakau nioolelo Aberaha-> ma Fornander iJioikeia .ma kana Buke2 oka # Lahni. Porunesia , 110 ka mea e pili ana i keia nee ann o ua poe koa kaulana nei o Kalaniopuu, me ka nana ole āna i na paewaewa liilii. a, ? ,30 aui ole. ma ka mea e pili ana i ka manawa o ko lakou hoomaka ana« haaleleiho ia Kiheipukoa, elike me na i hoike mua ia ae nei, alaila, penei ka moolelo o nee ana ona Alapā kaulana o Kalaniopuu: Ma ka wa i makaukau ai ua mau mahele koa nei, olelo akea ae la o Kalaniopuu ia lakou: * f Ē a'u mau keiki i kuu piko. Ke hoouna nei au Ja oukou i uka o Wailuku e me na koa o Kahekili. Nola : , o ka'u kauoha ia oukou, Imua eukou a inu i ka wai o Iao." I lawa no apau ra olelo a Kalaniopuu, o ke oho ae la no ia o na leo o ua poe Alapa nei, me ka hooniniu ana ae i ka lakeu mau pololu maluna ae o ke lakou mau poo, a oka nee aku la no ia o ua poe koa nei ma ke kula ka\iiana o Knmaomao, me na manaolana ohohia iloko o kela ame keia mea pakahi 0 lakou, oko lakou pii no ia a inu 1 ka wai o Iao; a ma ka olelo hoi ā kekahi poe, a inu i ka wai o _\Vailuku.

oka nui o keia batalioiuv koa Alapa e nee nei, ma keia lioouna jana a Kalaniopim, elike me ka mea i hoikeiu ae nei, he ewalu haneri. He kupanaha a he kamehai no hoi keia hoouna ana o Kalaniop.uu i 800 heneri kanaka wale no ona e kaua i na bataliona koa o Kahekili e noho mai ana me ka makaukau. Xa koa hoi e piha ana i iva alii ame na owawa o Waikapu—na koa e moe ana ine he mau ohiki la iioko ona puu one—a o na hoi i hoonohonohoia nr« ke kul&na kaua upena pa'e. Kekulanakaua a ke kahuna, a Kaleopuupuu, i keha iho ai i kana aUi, oia o Kahekili. * "Ua komo ka i'a i ka n.akaha, uji puni i ka nae. Ma ka noonoo ana «ku. he i.vea la. aole o Kalaniopuu i hiK>maopopo iki i ka nui o ko Kahekili ivn»a auioki' akamai )uH>nohon4lio kaua. l a kauoha mai oia ia Ka* hahana. moi oOahu noi, oiai & me kona \m x koa e lu>olu!u ana *na; MolokaL e holo aku i Māui, no kej kokua ana iaia. i Aoio i pau. I I _ | 1 iUI 11 t ;j r I K luH>kaa niua niai ke ol.ii oj Ka Na'i A\ rrsi. lhH>kahī puh\ |2">! keneta; mahina ?«*> kene a;! no ko iKu'luih:. ho *» kon* a. j