Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 14, 12 December 1905 — Kiekie Kanehoalani, au ana Mokoliii ke Kai KA MOOLELO O Hiiaka-i-ka-poli-o=pele KA WAHINE I KA HIKINA AKA LA, A O KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U [ARTICLE]

Kiekie Kanehoalani, au ana Mokoliii ke Kai

KA MOOLELO O Hiiaka-i-ka-poli-o=pele

KA WAHINE I KA HIKINA AKA LA, A O KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U

Ua olelo ka mea unuhi o ua buke la a Davida Malo, na J. K. K. (aole i m&opopo owai la Dei J. K K a ua i»ea uouhi »ei e kuhikuhi nei) kela niau hooponopouo ae k, oiai, ma ka Davida Malo kakau ana i keia pule maloko o kana buke, penei no ia: »>E kii ka olie, i ho īnai ka ohe, he ia ka ohe lauiii a Kane, okia i ka īnaka o ka ma'i, ua moku." *** *** *** "O Makahaualoa keia/' wahi a Hiiaka ī huli maiai a kamailio i ke aikane, me ka hoomau ana nai no hoi i ke kamailio ana: "0 ke kumu iho la no la 1 kapaia ai keia wahi o Maka-hana-loa, oiai, ianei e kiiia mai ai ka ohe no ka omaka o na lei aloha a ka poe mea lei. He ohe kaulana ko onei, oiai, na Kane keia ohe i kanu i keia ' wahi," O ko lakou nei hele ia a Hakaiau ina lehua o Malaeakim, ike aku la o Wahineomao ji ka heenalu mai o kekahi poe kaiie, na waliiue »uie n;»" kamalii, a aku la ia i ke aikane: "Makeaa wale hoi ua poe e heenalu mai la. O kane, ka wahine a me kamalii ia e kaha mai la i ka aalu." Oielo mai la o Hiiaka i» Wahine omao; "Aole kela he kanaka io au e ike aku la. He poe ulaiele keia, mai ke nui a ka liilii ia 6 hookika* kaha mai la i ka nalu." 'He keu no hoi oe e aikane i olelo mai la i kela poe kanaka, he poe uU-lele. He poe kanaka maoli no pahd kela?'' wahi a Wahiueomao i pane aku ai i ke aikane. I, E nana ae kaua i ka poloiei o kau ame ka pololei ole o ka'u, oia hoi, e kiola ae āu i sa khua o Mklueakini nti ilōko o ke kai, a i nalowale ole kje?a poe mai k >u inau innka.aiiu; nlaila. *i« *ka }

hoi, i nalowale honua kela poe mai na lihilihi aku o kou mau'maka; alaila, ua pv lo!ei hoi au.'' O ko Hiiaka laiau ae la no ia i kekahi liila lehua a hoolei aku ia ia mea iloko o kc kai. Ia wa i ike aku ai o Wahineomao i ka nahōlo pioo ana ae 6 ua poe nei ana e ike aku nei, m*i ke nui a ka liilii, a nalowale aela, me ka maopopo ole ia Wahineomao o ko lakou wahi o ka nalowale ana aku. A ia wa i ninau mai ai o Hiiaka ia Wahineomao "Auhea aku la ua poe heenalu nei au i ike aku nei?" • 4 Ua pau nui i ka nalowale. Maopopo o.e nae ia'u ko lakou wahi o ka nalowale ana aku nei. E! Ua pololoi io kau, e aikane, i hai mai nei. He poe eepa kela,'' i pahe aku ai o Wahineomao i ke aikane. * * * *** * * s(c E ka mea heluhelu ma ka mana moolelo Hiiaka a kekahi poe, ua oieio ia, o Reia poe kanaka a Wa hineomao e ike aku nei, īuai ke nui h ka liilii e heenalu ana, he poe kanaka maoli no, a mamuli o ko Hiiaka hoolei ana i ka lala lehua o Malaeakini ana i h&ha'i mai ai a kiola aku la iloko o ke kai, ua pau loa kela poe i ka make, o kant, o ka wahine, o keiki, mamuii o ko lakou hihia ana i na iaia o ke kumu lehua i ulu ae ai mai nei lala iehua aHiiaka i phaki ao ai a kiola aku la iloko o ke kai. Ina o ka mea pololei keia. alaila* ua lilo o Hiiaka i maa pepehi kumu ole i kela poa kauaka lawehala ole mai ia Hiiaka, aka, nau no bm, • kamea heluhelu e kaupaoaa nou iho i ka mea pololei. * * 3<C * * * ** * Haalele iho la lakou nei ia Ilaka lau, a hvle attu la iakou uei a hiki i Laup«hoeloe i«una o ka puli o l k ua Uea, ia i iko aku ai o Wahiueo mao i keiiahi k«naka e law.ua ka-ka

Uhu mai ana; alaila, olelo &k« la oia i ke aikane. t( 0no mai la ka hoi au i kft. Owai la hoi kela kaoaka e lawaia mai la?" - : Pane mai la o Hiiaka. "0 Paho-lurlawaia-nui-o-kai kela kanaka e lawaia mai ia ilaio. Pehea, he ouo oe i ka Uhu?" "Ae," wahi a Waliiueomao i paue aku ai ike aikane, me ka elelo ana aku. "Pehea ana ia auanei e loaa aif Alaila, oielo mai la o Hiiaka. "O ke ooi aku ka mea e loaa mai ai ka ono, N«laila, e noi ae au i bo ono/' Ct Eia paha ka mea apiki, eia ku.ua il'ina nei o ka pali, a aia keia kanafea ihiiui o ka waa, p«h©a e lohe.mai ai kela kanaka i ka kaua noi aka, a i ole ia, pehea e hiki ai iaia ke lawe mai i ka i'a a ioaa kaui iluna nei? He hana nui maoli Ka hoi keia a'u i hoomaoe aku nei ia oe, e k« aikaue," wahi a W&hineomaoi pane akuai. "Kahuhu!*' i pane mai ai o Hiiaka me kona hoomau ana mai no hoi i ke kamailio ana. u lna he kauaka pepeiao ole kela, alaila, aole i,> ana no oia e. lohe mai i ka'u kahea aku; aka hoi, ina he pepeiao lohe no hoi kona e iike me ko kau«i nei, aole no paha e nelekona lohe mai. £ kahea ae au, a 9 nana ae hoi oe i ka iohe ame ka lolte ole mai o Pahuiulawaianuiokai." 0 ko Hiiaka kahea aku la no ia »ra ke paeaea ana. Aole i pau.

Ei& m.'ū no ka Ui hapa Paniolo. A mai poina i ka wahine o ka Palekoki Uwila o Halemaumau. Nui ka laki ona kaa uwila ma ka Poaono aku nei, mamuli o ka nui o na lapana ieaiea holokaa. Maikai na huioieio a ka jkh» haiolelo ina na anaiua haipuie hooma nao. no ka piha ken*turia ana o na imakuhiki o Pareka «ihiM, tfa hookaa mai nei o Mrs, Mi* Kaimana o Ci(>\ Km, ha 7r> keipu no Ka Na*i Autcki, no |ka mamna hoiookoa noi o IV kiM<ia)>a,J mahalo * nuu Nn ko Akjia lokomaikai e lKx>|H>maikai mul ia Oi<:i nui.