Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 22, 21 December 1905 — KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA [ARTICLE]

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA

Hoomauia. la wa i nana malai o KapenaKuke i keia waa eholo aku nei me ka niakau ole a wiwo ole, o kawaa o'Eamehameha a pili i ka moku, ua"ijoopaa aku la no oia i kona waa ma ka aoao o ka moku, a pii aku la no oia no luna o ka moku. Ua pii aku la no hoi me ia iluna o ka moku, he elua o konā mau hoe waa. a he manaliinohoi laua. O Nakuielua k. moopuna a Kulukulua o Hilo kekahi; a o Kamehaiku o Waimanu kekahi, he kaikaina hanauna keia no Naeole k% kahu haoai o Kameliameha i kona mau la opio. No ka nui loa o ka makemake o Kapena Kukei ke kulana koa a wiwo ole o neikanaka ili maku'e i kau ai iluna o ka moku, ua aua maoli oia ia Kamehameha v moe ilune o ka moku, a ma ka wa a ua Paiea nei i makemake ai e hoi no uka o ka aina i ke ahiahi ana. He mea oiaio, ua moe io no o Kameha - melia iluna o ka moku elike me kela kaolii ana a Kapena Kuke. I ke kakaluaka ana ae ua, ua liooiho ka moku no Lahaina, a h«okuuia ke alii e hoi i uka o ka aina. Ua hoaahuia ke alii me ke kuka ulaula kane—kopa v a he kiika hoi ia o ke kulana alihikaua moana o Pelekane. O kona mau ukali hoi me na hoe waa he umikumaniaono ko lakou nui, ua hoaahiiia no lakou me na llole luina o luna o na moku. Ua haawi pu ia ia Kan.ehaiuelia. hookal»! pahikaua 01 -lu.i; f lua pu-panapana o ke &u ' kahiko. O kona mau ukali liui. ; ua iloaa ia iaua r.a j»aliikaua a* av : a :ia hoe-\v:>:j no poi» pahi poh:; ku i ».;• ii'ki iv!io ana o ko alii iiia-; w?:l»o u .» ka i. :hj K.t ; <> l'-o ■ s<;. !; v :i .i • :.a k;it:aka » k : :: ■>V.v ] ~tu. t ( ;,; ;-0 .V ... :■ , T.. , ; ' : • " ' '-<•;: l ,i ;• j-a;i r ' a ' ■ . '-• : : : !\ ,V.< ;i vv : vv Kk • • k.: i!,v'.: , | F » k.. v ,k.\ U ' . .( -Vī..i»a. k !.; ,i;v> \:,u * « ' •■ ■■■:■■■ ■ " . ■ . i * • ! . << • > ■ K ;hvv ; v V- • - •: .• ,• ' ; V; ! i , ! • . / ! V I * • • V . . . . V i : -I - '• ■ V *

kapu Nan'a kui i hono ona moku O e a nei -a." Lohe ae la na 'lii' a pau i keia olelo a Kahekili i kaukau ae ai, a ike pu* aku la nohoi lakou i ke knlu ajna mai o kona mau waimaka maikona mau papalina* a lilo ia i wa no lakoh g uwe ai. Hoomaopopo iho la na 'lii mawaena o lakou, i ike mua ole i ka ana o na ikoi i loaa, mai ai o Kalani-nui-Lani-meha-i meha-i-ke-kapti', he keiki ka\)iaTra Kahekili. ' I A mahope ibo, ua hoolale maii la o Holoae, ke kahuna i ka Moi. o Hawaii ame na ; lii i koe iho me ia, e panee na waa. oi' moe ka ale. O kei'ano-o keia mau olelo a ua kahuna nei i hoike mai ai, he mea i pono ke' hoi lakou nō Hawaii oiai i ka wa ua maiuhia. | vklaanei e hoike aku kou meai kakau moelelo e ka mea heluhelu.! Ma ke kakahiaka i haalele aku ai; o Kamehamehaia luna o ka moku, ! e3fike me ka mea i hoike mua ia aei nei, oia no ke kakahiaka a Holoae;! kekāhuna, i hoolalemaiaiiaKalani opuu ma e hoi no Hawaii, a ma ia fra io no lakou i huli hoi aku ai no kahi a lakou i au mai ai i na mo-aoa-kai o Alenui-haha ame Alenui Kawahawaha. O Kamehameha pu nohoi kekahi i hoi aku no, Hawaii ma keia huakai. la.la no a po a mai ia p© no a ao, i ke kakahiaka nui pae aku la na peleleu o ua Paiea nei i ke one o Kaiakekua, ma Kona Akau, Hawaii. Ia po no, hele aku la o Kamehameha ame Holoae, ke kahuna a hoea i Laaloa, a loaa, akula o Kau koko (k), ke kumu a o koa a e Kuhaupio ame Kukalohe (k), a Moana (w). A o!a ka Kamehameha t< Pahuku , Ve a'o ai i ke kaua "ffau—na-maa" ma ka lima a pela pu nohoi me ke kaua "Ihe makini nia ka-iima akau, ke kaua i luku ia ai na A'iapa me na Piipii i Kakanilua, ke kaua hoi i heie ai na koa o Oahu nei a l>hia me h<» poe lawaia la r.o ka wai «»pae. O keia kanaka o Kaukoko, oia ke kaakaun kaulana a Kiani-Nu . ka makuakane o Kahahaua, alii aimoku o Oahu uei. A na, keia kanaka t hooia>\a ioa aku i ka ike k.ia-k.aua o Kan;ehamclia. 0 kal.i !,ae i aoia a: i» Kasrvha- :■ (I::. : n :»?. kular.a uiu ' ..'. » ia. ?: .. Kol.;*U »\ le uu, ■ : : r: i : kv' . v» , l:.i h;i- -' v ..' .! . • ~!} l'a.ea « « M . :i;e !\:.u- !. x-.,' • i.u • uno k::'e.alolie •' .. r• . i \\io i (!.!K4ika a ; 1 : ' "..i no i.a mi. \ !,■:.. v v a k:t!n nae oko ua uv i nui ān.i » kona : \ nfa i ka ike kau<k ano h 'oa. v.a m!o akp, !, t i»ia i ka '. .. . .• a• ; V./ ' :kv: ; 1 .« . . . ;o.v ; .»ir o -• • "