Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 28, 28 December 1905 — KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA [ARTICLE]

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA

Hokniauia. \ ; , Ua maopopo ae la ia kliua e *ka ] makamaka heluhel», ke anō" o! kela pohaku u Naha;" a e| hoomau aku kaua i ke kamailio ana ma ke alahele a kuamoo hoi o ka kaua moolelo. I ke kakahiaka ana mua o ka o ana mai o o ka lā e hoopumehana ihol ka ili honua, a oiai na keiki īaanu a Waikolii e kani ole-hala $ii&J : h. ka waokele, oia ka wa i ai;o Kamehameha ma kana huakai ike ia *'Naha" Pohaku J> Ua hele pu aku la "me ia ka makuahine al|i Uluiani, kona ; mau ai-alo nohoi ame na aHi apau o Kohala, a pela nohoi me ko Hilo' mau alii. Eia ma keia heie ana o ua poe alii nei o Kalaniwahine kekahi, oia hoi kela kaula wahine nana i kauoha 1a Kamehameha e hele i Hilo no ka ike anā i ka hoahanau me Keaweokahikona; a o Keaweokahikona nohoi kahi i hēle ma keia huakai makaikai & K&mehameha i ka pohfitku ia NaHa. I ka' wa naea Kamehameha e hele nei, ia wa i olek> inai 4i o Ululaniiaia.

u Pehea oe e ke alii. ike no paha oe, he pohaku o Naha i noa i na 'lii Naha apau, a o lakou wale no na 'lii e hiki e a'e a e pii malue ona. A oia poe alii no hoi ka poe e hiki ai ke hoohuli, a i ole, hapai ae i ua pohaku la a hemo mai kona wahi ae. O oe, e ke alii, he Niau-pio oe, a malia o ka inea paha ia e alalai mai i ka hiki ana ia oe r e v ke alii, ke hoohuli ia Naha. v Aole nae he pane aku o Kaiue» hameha nokeia mauolelo a Ululani, ua hoomau aku la no oia i ka hele ana a hiki i kahi i waiho ai o ua pohaku hoailona alii nei. Ia wa nana iho o Kamehameha i m pohaku nei, a kani *ho la kana « me ka olelo ana ae. "Aole io no keia he pohaku, he kuahiwi maoli no. He uku no paha ko ia nei onnmi ia\i. A o ka moa hoi i oi loa ai, h« pohaku kei» 1 ku wale no 1 ka papalhaha* A )jeaha U hoi kana. hoao ae hoi au i ko'u wahi ik|ika n i huli ole oia ia % u ahu!a. \w |H>huku oia ua wo kanv wai ia, aVa hoi» i h>aa hoi k*» ia ih i ia*u, aia ma ikaika a o kv Akua U ka auwao aina *

' lfjĒ#tWi#n a m Faiea ael i hō&- f6 -.' . ; ■ * •■:■-. ■ . O- ■: . .*> • '* puka m ai i keia mau lniaoklo «a ikeia &ka ke okobko mai o ka ula - irMa~m& Eoua «hii Iknohi* maka, hele hoi ko&a mau papaliaa a w®o i ka ula. . Ma ka nan# ana aku i. kona mm aao apau, puoia lw>lookoa īpaoli ko8& heleiieleiua apku i Jkekahi hiohioaa atio e, a '«a k&» ao hoi ka weli malona o m ? iil ,sgvb na k&naka e Bimidku ana ia m. Hoomikaukau iho la ua Paiea nei£l&lsu ifeo -kma mau lim i ua pohaku nei, ai&wa i paa mai ai ko&a mau lima ia iea'amwahine a paae mai le ia: km iani e! Naue o Naha ia oe, o ka naue no ia o na moku apau naai Hawaii a Kauai; aka, i hemo o Naha ia oe i keia la, o ka

hemo no ia, o na haaweawe e paa nei ina moku. Ola oe, ok ke kanaka, ola hoi a%ke kahuna." ka wa no keia a ua Paiea nei i hooholo iho si\ i kona man lkoa ma na aoao o ua poliaka hoi na maka o*ra mea apnn e hoalii pono inai ana I ka hek ana no o na lima o na Paiea nei a pono na , aoao o ua pohaku nei, pane iho la ia: "E1 He Naha oe, he naha ke alii e noa ai kou kapu, a he Niaupio hoi au, he uwahi pio i ka wao Okawanoia o ua Paiea nei i unfe ae ai i ua pohaku > jnei, a oni ae la ia me ka oni pu ana ae hoi o ka honua iku ai ua pohaku la, me he mea ia he olai ka mea nana i hoonaueUe ae. Ua lilo kēia oni ana o M Naha pohaku" i mea na na'lii ame na makaainana e hoopiha ia aiko lakou mau noonoo me ke pahaohao nui; & ike iho la nohoi lakou, ua hookoia i<a olelo a K&laniwahine i waitana ai, *no ka naue ana oua pohaku la. Ao ka hope aku auanei, oia ke ko maoli ana o ka Kamehameha hoonaue ana i na moku apau o Hawaii nei.