Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 30, 30 December 1905 — KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA [ARTICLE]

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA

Hoomauiū. - ;:Vi - A o keia alii o Nuuanukapaehu, i . he alii oia no Naalehu, apana o Kau, a oia kekahi *alii e hooului hakaka ana fa Kalaniopuu, aka, mamuli nae o keia make ana o * ,Nuuanukapaahu, ua hemo ae la ia pulakaumāka o Moi Kalan.i* opuu.a- koe hookalii ona pulakaumaka oia o Imakaloa o Puna. Ma keia manawa hoi a Kalaliiopuu ma KapaaU, ltbhalk (oiā no . paha $e- k*aiiua i k'ii iho nei na hale o ke alii Naihe,) halk o KiwaliS-o, k'eiki a fiālißLiiiidj|ūū, riie kona makuahine hoi, me Kalola i Maui. Oiai, ua holo aku o Kalolaī i Maui no ka ike ana fa Kahekili, kona* kalkunane. Oiai o Kalola me Kiwala-o; ke keiki ana i Maui, ua hoounaia o Kamehaiku (k)* e Kalaniopuu, e - kii i ka wahin^ ke keiki i Maui * i hala ka elele ' alii no kfe kii airaik Kiwala-o ame" kā i Mpui, a liu wakT iho, ua haalele la o Kalani-1 opuu ame kona alo-alii ia Kapaa\i, kahi.'hona ke pana oleloia $i{a kahiko. t4 Hapuku ohikāia oKapaau," a nee aku la no Waipio, nona ka oleloia ana-- m \ v "Maikai Waipio " ■ na pali.'' A i ka hoea ;\na mai o Kiwala-o mai Maui mai niekona luaui makuahine, ua iakoakoa iho la kaaha -kuka-alii ia manawa, no ko Kalaniopuu hooili ana i ke aupuni a me ke Akua Na ? i Aupuni maluna o Kiwala-o ame Kamehameha. Ma ia akoikoa ana, ua haawi oia i ke aupuni anie ka 4, palaoa pae'' ia Keoua, i kapaia o Kauikeaouli Keoua; a la oia ia Kamemeha, iaia ka malama o ke Akua o Kukailimoku, me ke kauoha pu ana hoi iaia, e noho kanaka aku no ia malalo o Kiwala-o. 2So-keia lilo una o Kukailimoku ia Kamohaineha ka malama, ua hana Jiou ia i!jo laka heiau o Moaula, nWaipio, a ilaila i malama ia aiMa pule hooulu no Kukallimaku: Ua oleloia o ka v> 1780 keia, wahi a S. M. Kamakau. O keia lilo ana <> kr \kua ia Kamehameha ka inalania. oia kona mea i kuleana ai ina na mohai e a'ana ia ai imua o kv Akūa o K\ikaŪimoku. ** ** hoi tnA k# papa noike ma-

Aawa a S.i M. Kamakau iikeia ai o ka makāb[iki 1781, ka wa i make v /' ■ •*•*.- ■■ ■■■■■ ai o Nuuatiukai)Aahu ma Pololu, no kona nahu ia an a e ka mano. Nolaila. mamuli o keia hoike manawa a keia kana£a karka\i moolelo kahiko o 35awaii ne : , he mua ka hooili ana o Kalaniopuu" i ke Aupuni ame ke Akua, o- Kiilpilimoku, ia Jtiwaia-o ame liamehameha ahe hope ka make ana o Nimanukaliiaahu, eiike zūe ka mea i hoikeia ae la ma ke kino o k& | moolelo a ka mea kakai). | O kekahi mea au e ka makama- •- : •. Ii - . ' .. . ka heluhelu, e hoomaopopo ai ma keia wahi v oia keia mahele ano nui e pili ana i ko Kamehamelia lilo ana i mea nana e malama © Kukailimoku, ke Akua Na'i Aupuni o Oia hoi, mamulio keia h&awi a hooiliia aha o Kukailimoku, ke Akua, ia lfamehameha, ua lilo iho la oia i kahuna nui, a nana auanei e ku ka mohai me ka pule pili ike Akua. Ama keia lilo ana hoi o Kukailimoku ia Kamehameha i ko ai ka wanaiia a. Holo&k, ke k'ahuKa, i wanana ai ma Kihei-puka, ma Maui, i kela wa paamua o ka lukuia ana o na Piipii i Kakan'iiua e na ihuiia o Oahu (ueiy ame ko Maui, a oia keia tfiail oifeib'a' iia ft Holoae piei i hoikē a:lni a"i* ir l&rtKtii6ffuh; Aoleipaii.