Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 31, 2 January 1906 — HE MOOLELO NO Laieikawai KA WAHINE O KA LI'U-LA, A O KA U'I I KA EHEU O NA MANU. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO

Laieikawai

KA WAHINE O KA LI'U-LA, A O KA U'I I KA EHEU O NA MANU.

Olelo Hoakaka. He Moolelo Kaao keia i hookamaaina mua' ia me ka hapa nt;i loa o na Hawaii e ola nei i keia wa, oiai na lehulehu loa na manawa o k@na kaalo ana mawaena o4iakou. O 8. N. Haleole ka mea mua loa nana i kakau i keia moolelo kaao. TJa hoopuka inua ia ma ka nupepa Kuokoa o ka makahiki 1860 paha, a ua pa'i huke ia nohoi malalo oka hoolaha ana a H. M. "Wini. A ma ka M. H. 1888, pa'i buke hau ia e "Sol. Meheula ahie Jas. Henry Bolster, a ua hoolaha hou ia iho nei nohoi e lea nupepa Kuokoa. A malia, o keia hpopuka hou ia ana ? ku o keia moolelo i keia wa maloko nei o Ka Na'i Aupuni, he mea ia e hoihoi ole ia ai e ko makoii poe heluhelu'? Aka, nau no nae ia e ka makamaka heluhelu e kaana nou iho. ~ -i O ka manao nui wale no o ka mea kakau ma keia hana ana, oia hoihoi ana mai i ka Moolelo Kaao o ua Ui nei o na Pali Hauli- - uli o Koolau. ake kulana e hooi ia ae ai ka o kona kuhinia i ko ua mea i hoolaha mua ia, el'ke me ia i hoike mua ia ae la. Nolaila, me ke Aloha Hape Nuia ika makamaka holuhelu ke hoolauna aku nei ka mea kakau i "Ka Waliine o ka Li'u La, a o ka Ui hoi i ka.Eheu o ua Maou." MEA KAKAU. — :o: — MOKUNA I. I Kela mau la koli iliu wale o Hawaii oei i aui aku la i okikilo loa, na la i haiamuialni o Hawaii e na mookalo ame na Kaao kxij>a|anaba me ke kamahao, oia na la i hoea mai ai ka mea nona keia moolelo kaao e pa- j neeia aku nei imua o na kini m»kamaka helaheu o Ka Na'i Aupūni O ka luMui p-akuakane 9 ka mta nuia keU moohio, oia no o Kahauokapaka, a h« alii oia no na okaoa aina eiua o Koolaupoko ame Koo* loa. Nola ia, ua hiki no ke olelo a ae, he Ahi Ai moku maili o KHhauokapaka, oiai he i'Ua ma i moku o iuko o nei i kaa malalo o kona roamī\^ 0 kiun wahine. oia o Ma laek h lu, wahine

fd£]i I ks Wi ame lea : ... 1 ■■ ■ nam o kapaija oia n}a Ica inoa hoohiwahiwai a hoomailani alii oia mau ia, *'Ka Uhi W Koolau, ,f he inoa iaia ma kona ano alii, oiai o ka ohu kolo ma-k$ moana ame ka ohu kolo i aka, ka ua lei koko nla i kēleula. oia tiā'boailona »lii i pili i keia aliiwiahine. Ma kana mau haakai hele apau e hele ai mai loa a hoea i Koohupoko» e ukali mau ia ana ia maū huakai e na ku-a-ua lelehuna $jne ka uhi paa ana o ka noe i ka mōana-.<ai a o ka ohu hoi nia ke kuahiwi. E ka makamaka heluhelu, ie ae mai i kou mea kakau, e I hōike aku roa. keia wahi, penei: Aia ma Koolauloa, he aina nona ka inoa o Kapaka. a ke ku nei no ma ia wahi no i keia wa na hiona ame na koena ululaau hau. O keia ka aina ma ka aoao o Laie o ka aina i kapaia o PapasLkoko. Aia nohoi malaila (|aaa Koo lau loa) he aioa i kap&ia o Malaekahana. Aia keia &ina mao aku o Laie. ma ka huli e hele ana 1 Kahuku. I hoike ao ia kou. meß ka kau moolelo i keia maa i mea e hoomauia ai ka ikeia ana oia mau aina e ka hana ! una hou o Hawaii iloaa keia helu o ka puk¥mua ana. ! ■ Ma ka wa i noho kane a wahine ae ai o Kahauokapaka 85« Malaekahana, oia hoi ka nohona •'hoao" o ka wa kahiko, ua hoike msi la o Kahauokapaka i kana o|eio hoohiki imua o kana wahine no ka mea e pili ana ī ke ano ona keiki a laua e loaa ana ma iā hope aku, ke hanau mai o Malaekahana: kuu wahime! Nani ia, ua kane ao nau, a oa wahine ,hoi oe na'u, noiail», ke hoike aka nei au imua ou i ka'u olelopaa, a oia keia: ' % I noho aka auanei kaua a loaa ka kana keiki mua, a he keikikane, alaila, e ol& ia keiki, oiai ua ku ia keiki mako'u aoao; a o ko kaua keiki ia e pomaikai «i. Oia ( ka bpi ke keiki e ela ai ko kaaa mau )a elemakule, a nalo boi ko kaua mau iwi ke hauia aku kaua i ka make; a nalo pu uo hoi ko kaua wahi huna, Oia auanei ke keiki naaa e na'u puni na meku. (Aole i |mu.)

Kia mni ka Ui o j»ali o Paliuli» ka lau Lohua o