Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 31, 2 January 1906 — KA IPU ALABATA [ARTICLE]

KA IPU ALABATA

Hp mea pono e heluhelu ia keia me ka hoomaopopo pono loa ia e oe, e ka mea e heluheia ana i keia mau manao. Ka mua. Ua ike ia o ka Lahui Hawaii opio o keia au hou e nee nei, aole loa i paa ia lakoa ka moolelo o ko lakou lahui iho. Nokeaha mai ke kumu o keia hemahema o keia au hoa e nee nei? Hoo kahi wale no haina; na nele maoli oo kakou i ka moolelo e apo koke mai ai la hoi na opio o ka aina, i lilo ai lakou he mau lua huna waiwai e hoomomoa ia ai ka mooleio aloha o ko kakou aina kulaiwi nani. Ka lua. Oia no ka hemahema maoli o na opio Hawaii o keia au hou i ka lakou olelo makuahine: a ua ku maoli no hoi i ka hilahila ke hoelo he aku i na opio e hoao ana e olelo i ka oielo kulaiwi me ka hemahema. O ka oi loa aku, ke hoolohe aku oe ia lakou, na opio e hoao ana e olelo Beritania, aole no i hemo pono loa ka hoopuka ana i ka oleio Beritania, a he hoo ku'iku'i no ka manao, aole he mohala pono. Nolaila, ina pela iho la ka iahui opio e epa ia mai nei, na maopopo loa, aole e ulu ae ana he lahui Hawaii, aole no hoi he lahui Beritania, wahi a Pohakuhauoli i olelo a : "Aia ka naauao io o ka lahui o kekahi aupuni a paa na mooieio o kona aina kulaiwi iaia." A o ke kanu mau ana aku o ia moolelo iloko o ka opio a kanaka makua wale ae oia, he hoomau ana aku no ia i ke aloha mawaena o ka hanauna hou a me ka hanauna i nalo aku, a e nalo aku ana hoi ma ka welelau komohana o keia ola ana. Ua olelo ae o

Hoapililoihi (Longfellow) he mea pono ma ka nee ana imua me ke au o ka manawa: 'E waiho iho i hailona ma ka pa'e one o ke au o ka manawa i loaa ai ka ike i ou mau hoa e nee mai ana, he alahele uo keia ua heie mua ia, a loaa no he kupaa ana no ia nee ana aku imua." Eia KA NA'I AUPUNI ke nee aku nei imua me la moolelo o Kalani Nui Kamehameha I. He mo olelo oiaio loa o kona ola ana a me kana mau hana kaulana e haaheo ai kona lahui. He 40 wale no kope i koe e paa nei ia makua o ka Helu 1 a hiki i keia helu e puka aku nei i keia la. E Hawaii e, i aloha oe i ko aina ano ka wa e hoouna mai i kau kauoha pepa me ke ola o ka pepa o nele i ka lou Kukui Alabata e malamalama ai ko ka hale a pau,