Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 43, 16 January 1906 — O ka Haipule ka Mea e ku ai i ka Moku KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA [ARTICLE]

O ka Haipule ka Mea e ku ai i ka Moku

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA

Hoomauia. A hala o Kauiehameha, ia wa i haualaoa ap ai na hauwalawalaau ana a na 'lii ame iia poe aialo o ke alii kiaToToi Riwalao: A ia wa i huli mai ai o Keawemauhili a pane mai la iinua o kana alii, oia hoi o Kiwalao: "Hewa la! Eia nae aole i ekemu akū o Kiwalao. Ia wa koke no i hoeu ae ai kekekahi niau alii e hoi no ko laua wahi, oia hoi na Keoua o Kau; a pela pu no hoi nie KaleipaMhala. Ua hoeu ae la no hoi nei alii e hoi no ke one o Kaluhikaa, i ke kai hawaaawana o Kawaihae. ** ** ** E ka mea heluhelu, ma keia wahi o ka moolelo o Ka Na'i Aupcmi, .1 hoike aku ka mea kakau, ua kulike keia mau mea i hoikeia ae la me kekahi mau mea i hoikeia e Aberahama Fornander, maloko o kana Bukc 11, u Ka Lahui Poluneeia/' ma na aoao 802 a hoea i ka 307. A i mea hoi e nalowale ole ai keia mau mea i hoikeia mai e Aliemhama Fomander, mai na hoomanao ana akn a na Hawaii e ola nei i keia wa a pela hoi me na Hawaii o keia mua aku, he mea pono no i ka mea kakau ke hookomo iho i ua mau mea la a Aherahama Fornander i hoike mai ai. oiai hoi, ke nalowale aku nei keia buke waiwai nui a ia kanaka kakau mooteh> kaulana o Hawaii nei. A eia i'ho na moa i h«»ikcia mai e a k inaka, a na ka moa hvluhe*

lu ia e keia inau me& me ko na mea i hoike mna ia ae. nei, a e komo pii ana hoi ma keia mahele kekahi rfiau mea ano nui i loaa iaia, mai loko mai o kekah|J mau buke kakaulima o ka mōolelo o Kamehameha i loaa i : ka mes Kakau. A i kupono hoi ke komo ma keia wahi, % |aau ia e k-a mei heluhelu e hookaulike ae me na mea i hoike mua ia ae nei, ka maheie hoi i loaa i ka mea kakau mai ke kuauhau L. S. Peleiholani i^i *** ** + <; **-4' Ua lohe mua aku na alii o na, e hoihoi ia aku a&a ke pau o K&la»io|fun i ka boo*|h& kupapau raa HaJ(e-o-Keawe, i na»nao r ma l£iwia. A no keia mea, ua ulu m&i ka manao okoa i kekahi poe alii o Kona, e haawi i ke aupunl ia Kamohameha. j j Kekuhaupio, he aiii oi» mai kekahi kulana ona, a he kahuna m& kekahi kulana, a he koa kau-! lana no hoi. Makonaano alii, ua noho ai kalana no oia ia Keei. A mamuli o keia manao i ulu ae ai i na 'lii o Kona no ka haawi i ke aupuni ia Kamehameha, nOlaila, ua kii aku la o Kekuhaupio ia Kamehameha, oiai aia no oia ma Kohala kahi i noho ai. I ka hiki ana o Kekuhaupio i Kapanai'a, ma H&lawa, Kohala, e auau ana o Kamehameha me Kaleimamahu, ke kaikaina a me ka wahine, ma ke ano hoipoipo k ane a wahine. t - ī ka ike ana o Kamehameha ma uap-emaila o Kekuhaupio ma ka waa mai Kon'a mai, ua akoakoa ae la lakou apau maloko o ka mu«, (ka hale keia o mua ma ke ano o ka nohona home kahiko o Hawaii nei.) lauwa i olelo mai ai o Kekuhaupio i ka h&n&i i& K&meh&meh& penei; "0& ike iho nei &u i& oe, e ke 'lii ua liio.oe ik& lealea me ka wahine, he hana w&iwai ole i&; hook&hi no hana w&iwai oi& ke koa & ku i ke aupuni, he me& pili w&ie m&i no ia mea he w&hine, oi& no oe o ke kane, me he l&&u M&k&lei M&, he ona wale i& m&i no ek& i'&. O ka haipule i ke Aium, o a k& mea o ku ai i kn moku. "Kolaila; i kii mai i& au i& oe e hui kakou i 4Cona, e huipu mo na makua ou.