Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 47, 20 January 1906 — O Oe ia, e Pakanaloa-E Laukaieie! KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA [ARTICLE]

O Oe ia, e Pakanaloa-E Laukaieie!

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA

Hoomauia. He mea waiwai nui ka hoiliili a ine'ka hoakoakoa ana i keia niau hunahuna moolelo a paa l kahi hookahi i hiki ai ke nialania ia,, a i ole ai hoi e nalowale loa mai ia kakou aku nei. a mai na mamo a me na pua a kakou o keia mau mua aku, e like me ka nalowale loa ana o ka Moolelo Hawaii a S. M. Kamakau i lioopuka ai ma na nupepa ;, Kuokoa" a me "Au Okoa." * * * * * * I kekahi la ae, koi mai la o Keawemauliili i ka Moi Kiwalao a me na lii a pau o ua Moi Ki\valao nei, e okioki a e mahelehele i ka moku o Hawaii, oia hoi e okioki i ka aina. Ua ae aku la no o Kiwalao i keia manao o Kea\ve:::auhiii, no ka mahelehelē i ka aina, ;v pane aku la o Kiwalao: "Ua makemake au e okioki i ka aina, a no kuu kaikaina kekahi aina no Kamehameha." A e lioonuuiaoia, o Keawemuu)i>Jj ka mea makemake ole ia Kainehaiueha, a oia no ko alii Haua kela olelo kaulana, "E o—u i ka maka o ka wauke oi opiopio,'' he ulelo pili hoi 110 ka pono o ]>epehi ia o Kamehameha i kona wa uuku, a oia no auane* ka mea nana ka pane aioha oh' a makona i pane mai imua o ka Moi Kiwalao, iain i olelo aku ai e haawi i k «hi aiiia r»o kona kaikiuna; ;* o un i:iau olelo 'la a Keawemauhili oikeiu: A« -!o pela ke kauoha a ko ma kuakane. Ua ,k-aawa!e no k«> kaMt»ha i ko kaik,vi:«a,-oia k* 1 akua o

| olua, a o kona aina no hoi mai ka- ! hiko mai, oia€sio kona aina i kauohaia mai ai. u () oe no ke.alii nai o ke anpuni, owau aku no malalo ou; a o na alii mai iv> malnio o kaua a me ko kaikaina. O keia ke kauoha »ke kupapau." Ua ae iho la o Kiwalao i keia manao o Keawemauhili no ka okioki, mahelehele a me ka haawi ana oka aina. Nolaila, ua okioki ia iho la ka aina. Ma keia okiokiia ana o ka aina, 0 Keawemauhili mea i alunu nui i ka «ina. Ua pau iaia na aina nunui. ■ XJa haawi ia ae la nohoi na aina 1 na 'lii, i ra puali, i na kaukaualii a i na punaheie a na 'lii a me na kanaka koa. I ka lohe ana o Keoua Kuaaliuula i ka okiokiia a ine ka maheleheleia ana o ka aina, ua hele mai la oia i kahi o ke alii o Kiwalao e noi aina ai. Maanei, e lioomaopopo kaua e ka makamaka heluheiu, o Keoua Kuaahuula a me Keoua I'eeale, he mau keiki mahoe laua na Kalaniopuu me kekahi o kana mau wahine, oia o Kaneikapolei, kekahi o na wahine i kaulana i ka ui iloko oia mau la. O keia kanaka o Keoua Kuaahuula, he maikai ia o ke ki--110 ma kona mau ano apau. He maikai kona lielehelena, a he kiekie pololei koua oiwi kino, he hanohano a me ka hiehie ke ike aku. O kona lauoho, ua hele a hawele ilalo o kona mau kapuai wawae. O ka ia o Keoua Kuaahuula i hele mai ai imu.i o ka Moi Kiwalao, no ke noi aina, oia ka la mao kiV \y<\U o k<> i ka maheleheieia e ka 'Moi Kiwalao. O keia ka hooniaka ana o ke kaualakoia ana o ke kaua kuloko mawaena o Keoua Kuaahuula a iiHv KtH>ua, a hili palaha ae la hoi ke kaua a komo o a nie kona v alii, a hooukaia ai ke kaua kauiana o "MokU"hai'' ke kaua nn'i aupuni inua a Ka- ] mehameiia. l a kalu kole ka la» i ka lu»ra ♦ ana mai *> Kwua Kuaahuula i kahi o Kiwaiao, a olelo mai la imna o 'kaM^