Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 50, 24 January 1906 — KA MOOLELO O Hiiaka-i-ka-poli-o=pele. KA WAHINE I KA HIKIKA A KA LA, A O KA UI PALEKOKI UWIKA O HALEMA'UMA'U [ARTICLE]

KA MOOLELO O Hiiaka-i-ka-poli-o=pele.

KA WAHINE I KA HIKIKA A KA LA, A O KA UI PALEKOKI UWIKA O HALEMA'UMA'U

HEEIA-ULI, oia no ka HeeS9n ia mua o loaa ana ika maiihini majhope iho o koim haaleie an& ia oia no ka Heeia e ku nei ka halepule Kaiolika ame ka hale-wili ko o ka Hni mahiko kahiko o Heeia. I Aole o ka poe ua laimaaioa maa i keia mau wahi i hoikeia ae la, na poe malihini 1 na Koolau.' % ,*** *** §6«:* I ka pau ana o ke kau ana a Hiiaka elike me ia i hoikeia ae M, ia wa huli mai la o Hiiala a olelo mai la i ke aikaee ia Wahineomao: "Eia kakou ke hele aku «ei a hoea i Heeia-kea. He nui kauhale o kela wahi. Ia kaaa e hoea aku ai ilaila, e loaa wahi hana ana kaua, Eia la. he kanaka ma'i pehu ka kaua e hana aku ana. He pehu anoe nae keia. Ua heje na maka o nei k&naka a-unouelumelu. Pela me! na lima. 0 ka ma'i aku ana ia nana 1 eai keia lahui. Aia kaua a hoea i iiaila, e hoao aku ana au i ka'u wahi ■ \ - pono; a malia nohoi o pono 10." O ko lakou nei haalele iho la no

ia i keia waiii, bele aku ia a hiki i ka lae o Kealohi, iiaoa aku la 3akou nei e auau kai mai ana kane, ka waliine ame na kamalii. Ia lakou e iho aku ana ma kahi hanahanai pali e loaa aku ai kaLa-one, ike aku la lakou nei i ka pukaana mai o kekahi wahipe mailoko mai o kekahi hale e ku ana ma ka aoao mauka o kealahele, Ike euai 1a ua wahine nei ia lakou nei, peahi m&i ia oia me ke kahea ana mai ia lakou nei e kipa aku i kona home. Ia wa i huli mai ai o Hiiaka a olelo mai Ja i ke aikane ia Wahineomao: "Auhea oe, aia ka leo o keola ke hea mai la ia kakou, nolaila, ea, e kipa kakeu ia nei. ,> 0 ko lakou nei heie aku k no ia a hoea i ka hale o ka wahine i kahm maiai k kakoa a*i. Hilini iho la lakoo iioi no ua wahiaa Mi a haawi nohoi k% aloha anwu o kkou. a komo aku la ua wahine kamaaina n«i mamua iloko o ka htk a nakoM aka lakou n*i\ 1 kela wa i ike aku ai o Hiiaka i lfakaM kawka • no«aaa iioko o ka ahu kapa. Ka iko ik« ta nohoi koi* o ua kaaaka nal Milaaa» I hoike mua aai ai I* Wakiiwoaao. 0 ka wahioo hoi aooa loa ImOo ko t|ooiaaakaoka u mai la ia i aa mi ai a| i ka makauku im o aa on apao» ia, kakaamai l* oia i liaoo poo malihiai o Mo aka o ai % i|iasa olaio aoa «Mi: | ' Eia no oawahi an i «akaakau ej n4* mai ookou o kmmaa a pao

na hoepo o keia aaa iōai 1« o ka loau A e &a!a zja£ii oakoa ia'n» ke aku m, he noho&a:p£H kau®ah* ko'a e ao&o aei lae fai'u kaii&. oia k&l» e moe mai la; acfhe 2oaa «k» ia*u Ba is»tti mea hou o kalmlmi aka sel, a neie oukou i ka »wi SM» 16 ai i kaki eaea i loaa, a 0 kak toi. M Ia wa, paaeaku la o Bii&k& i ua wahine &«i: -Ko v u aei kaaie km wahlne e k*& aaai oe* ia moii; aolie 0 maoß pololi, a oia &ei o malmu ke ai aku ika ai ame ka i'& au i hoom%lprak?iu mai nei. A e Bos»i aku aku hoi au ia oe, e iraW aku au i ka pilikia o kau aliikane.'* Hele aka la ua wahiue oei a hoa!a aku la i ke kane. "Ei nei e! £i nei!! E «la ae hoi oei naua mai keia poe m»Kl>i»>i 1 ka pilikia o kaua." Ala ae ia ua ka&aka nei a uoho iluna. a olai hoi o Hiiaka i oi aku ai a mamua pouo o kahi a ua ka&a* ka nei a Doho mai aua. Ike aku la o Hiiaka t*ke auo o ua ka&aka la ua hele a manunu ka pehu ma na ma~ ka ama na helehelena oohoi apau o ua kanaka nei.

Ia wa huli maila o Hiiaka a olelo mai la i ka wabine naoa ke kaoe; 4< Ae, ke ike nei au \ keia He ma'i makamaka eie iieīa a hoa aloha ole nohoi. Ooee kā wahine ka inakamaka hookahi o ke kane i loaā i keia ma'i, ina a&e he wahine oe i aloha i kau kane. A ina hoi o ka w&hine ka i ioaa i keia ano ma'i, alaila» o ke kane 210 kopa makam®ka, ina he kane i aloha io ia oe i kana wahine. E liio ana kek he ma T i kanna no keia lahui, a •ka uu'i ananei keia e piha ana ke knmake&a il;ko oka aina. He ma'i knmnpaa keia, a he mau MeMaoa iike o)e ko keia &•*! e hQ mai aaa maiooa o ke kaoe, ka wahi&e um ke keiki. (Hoomanawanui ka ono a hoea hou ako.)