Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 53, 27 January 1906 — O Robikana ka Lunakanawai! KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA [ARTICLE]

O Robikana ka Lunakanawai!

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA

Hoomauia. Ke huli ka hauna laau a nei kanaka i ka hema, ahu a lala kukui ia mea he make o na koa o kela aoao. ! A o keia kanaka ka Kamehameha i loa aku ai kona nana ana,! a makemake iho la oia, e komo aku iloko oia ehu o ke kaua a loaa aku ua kanaka opio ehu nei a ke aiwaiwa a me ka piha ikaika nui wale, a lawē mai iaia i aikane, aka, lohe e aku la oia i ka leo o Keeaumoku, ku mea nana i hoehu mua ke kaua i ke ehu kakahiaka» e kahea mai ana iaia: 4< E Kalani—e! E ky mai oe i ka i'a i ka maka-hal!" Ia huli ana aku o Kamehameha a nana aku ma kahi o ka leo o ka īnakuakane i pa-e mai ai, ike aku ia e kau ana *ka niakuakane iluna o kekahi koa o Kiwalao. Ua kihele ae la na wawae o K eeaumoku ma ka pu-ana-i o ua kanaka nbi, oiai hoi ke kino hoiookoa o Keeavimoku e lewalewa ana ma ke kua aku o ua koa nei o Kiwalao, a kaa ke poo malālo iki iho o ka eleniu o ua kanaka nei. A ia Keeaumoku e kau nei ma ke a anp, aia kona mau manams- i na wawae ke o> la iloko o ke kani a-i o ua koa nei, ua paa loa kona puu, a ua manana ae la kona mau lima. A oiai hui kon& (Keeaumoku) poo e lewalewa ana ilalo, me kona manao e lei-o-iuano ae (oia hoi, e kope ae pae nā niho mano i hana kohu mikini lima ia a paa ma na lima) i na "ahui-hala" kaulana o Puna, oiai inai Puna mai keia koa, ua nana inai la oia malalo mai

0 ua'koa nei, a ike mai la. oia ia Kamebaraeha,% o kona wa no ia i kahea mai ni_ iaia, e like me ka mea i hoike tn\ia ia ae nei. Nolaila, ua hoopa u ae la o aumoku i kona man&o lei-o-mano 1 na "ahui hala paIEL' 5 . o lta luahi e paa nei me kona mau manamana wawae, iaamuli o kona ike lua a ha'iha'i kanaka hoi, kekahi hO| o na ike e pono ai ke a'oia e ke. kanaka koa, iloko oia mau la o ka nohona o keia lahui. I ka lohe ana o Kamehameha i ka leo o ka makuakane ia hea ana mai, ia wa oia i holo mai ai a hopu mai la ma na wawae o ke kanaka e kau nei o Keeaumokn a hapai-ae la iluna, oiai hoi o Keeaumoku i hookuu ae ai-i na ko-ki-ko ana a kona mau manamana wawae ma ka pu-ana-i o ua kanaka nei, a haule pahu aku la oia iialo. A o ke kanaka koa hoi o ko Kiwalao aoao i paa aku la na wawae ia Kamehameha, iaia i hapaiia ae ai e na lima pukonakona o Kamehameha a o ia ae la iluna, a uhae ia ae la. 0 keia kanaka i pakele ai o Kee aumoku mai make mua ma ia kaua ana, a i lilo iho la hoi i "'i'a" mua na Kamehameha, o Ahia kona inoa, he alii oia no Puna, a oia hoi ke kupunakane o Rev. Ahia i holo ai i na mokupuni aku nei o ka Hema i ka ha'i Euanelio, (ke ole nae ka mea kakau e kuhihewa). Ua oleloia, he kanaka nunui maoli ka keia o kona kino, a he kanaka ikaika hoi. Aka, ke ike ae la nae kaua e ka makamaka h&luhelu, i ka liio ana o kona nui a kaumaha i mea olp loa i na lima pukani o Kainehanieha. j 1 kei%* make ana o A hia, ua nw hou aku la o Keeaumoku imua o na koa o kela aoao mai, oiai hoi o Kamehameha i hoohuli hou ae «i | i kana hoonM kaua ana ma kahi e halawai aku ai oia me ke kanaka opio ehu ana i ike mua ai. Aka» i kaia manawa a uaKamah ham«ha i nee aku ai, a mamua 4> kona hiki ana aku ma kahi a ui k&naka opio mi e mt kona ikaika a pau* aia hoi* )oM hou ae la*ia, (Kam«h&meha) i k^

pihe uwa a hooho leo kupinai ana ma kahi a Keeaumoku i nee hou aku ai no ke kaua, a i kona huli hou ana mai i hope oia kona wa i ike hope loa ai ike kanaka opio ehu, a hiki wale i ka pau ana o ke kaua, aole no oia i ike hou iki i keia kanaka. Aole i pau.