Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 54, 29 January 1906 — KA MOOLELO O Hiiaka-i-ka-poli-o=pele KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, A O KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U [ARTICLE]

KA MOOLELO O Hiiaka-i-ka-poli-o=pele

KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, A O KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U

§KA pau ana o keia ka«S Hil- ( aka i paeaea ak« ai, o ka osl ae la no ia o ua pohaku nei me he oni la na ka mea kinp ola, a pa-e mai la kona leo me ka olelo ana: <c lna o oe keia e ka wahine ai. laau o Puna, ka wahine hoi i ka hikiaa a ka la; akahi hoi kauluhua i ka moe loa, nolaila, hele oe, hele aku au; oiai, ua keua aela hoi au i .ka moe." — O ka wa no ia o ua pohaka nei i kakaa ae ai, me he mea 'la no, e oni mai ana a ku ae a hele mai ke kino ilio. Ia wa pane aku la o Hiiaka: "E noho no oe i ke kai oMakaua; e : walea hoi i ka pehia e ka ua Maakua; e hoomanawanui ana hoi i ka hau anu o na pali hauliuli." Alaila, paeaea aku la o Hiiaka i keia kau. KANAONOKUMAMĀHA O: KA MOOLĒLO O HIIAKA. 1. Kuu akua i ka hale hau, hale kanaka ole 2. Okoa ka ho ? kanaka e laa ai la hoi 3. Penei wale no ka ike aku 4. Alai ia e ke ki ohuohu 5. Auwe kuuaku—a (>. E noho no oe— 7. E noho. *** E ka makamaka heluhela ina he malihini oe i na pali Koolau, a e hele ana nae oe i ka makaikai ma ia mau kaiaulu i pae mauna ia ma kou aoao hema, ina oe mai Honolulu aku nei ka bele ana, alaila; hele aku oe a hoea i Kualoa, a mai nana ae oe ia Xanahoa o pie ole ne i Eoolau-loa, a e hoomau aku no oe i ka hele ana a haia mai ka lae o ka Oio, hehi aki. 08 i ke kaha one o Kaaawa ma t a hoea oe'i kahi kiekie e hele aku ai a pii * komo nane» i ka oawa kauiana o Kahana, o kahi kipapali no *u e ikt aku ana • ku mai aua mamxia mai ou, a nana aku oe iiuaa pouo o ka hokua oia wah i kaoia pali, e ike aku aaa oa ma ia wahi» he pohaku nui. O ke ano o kaia pohaku au e ika aku a&a» ua lika loaiam ko ka Umi i eaoe aoa ilaio «m koaa poo aaie k*uah*> ahe ana imua, oia hoi i ka kuahiwi, O kaia ka pohaku i kapaia ai e kakahi kaaaka kaahak aaa ea %okupani o Hawali aei, 1m %x iiona • kiamoo a&a" (Bltapiaf lioa ), Eia kaia aaa a ka n»a kakau a hoika aku ai; a laalui aaa paha» ««<!• k*ia ba «uaa i i»ili mili i Uia

Bioolelo a aka» im w&hi wm mibmfe Oka wai iia aku oka*mel<i hm a H!lftk» I k>ikma ae nei bo ka, Baea ® $!li ana i ka ōk &»> leeia: ■ : "&* ilio-ha, kupu ino ku iia&a rhoku, " Loaa na'lil ko-Honua, 0 Pelo-Haiaa ka wahine la— He mau alii kapu a Kane. O Poloi-Haina ka wahine O Ulia wale, ke kane, 0 Laa-i, ka wahme, O Laa-hee-wale, ke kane* O Laa-make, ka wahine, O La-uli, ke kane, O Kanikau, ka wahine, * O Kani-kuo, ke kane, - O Noho-n, ka wahine, O Noho-mihi, ke kane, O Huki-ku, ka wahine, O Piliw&le, ke kane la—e, Piliwale laua la—e." NolaUa, me keia hakina meie k&hiko i ioikeia jae la, ua maopopo--I<mi ka inoa.. * Ijioha." E lawe e ka mea heluhelu i keia inoa % *lli— oha" ame ka huaolelo "Liona," ae- 1 imi kaua i ke kuiike o kahi ame kahi tna ka huli ano olelo ana; & peeei e hana sfi (zna ka manāo o kamea kakau.) ILIOHA.—E hoonalo i ka I olōko o kela huaolelo ae ia, a koe iho o LIOHA. E hoololi ia H. i. N. e loaa auanuei o LIONA. A i ka nana ana i ke kulana o kela pohaku i hoikeia ae la, he LIONA- • kona ano, a oia ke kumu o ke hpaia ana o keia pohaku e kekahi kanaka kaahele he **sleepixig lion," oia hoi; he liooa e moe ana ilalo. A ma ka olelo Hawaii kahiko, he llioha, elike me ka taea i hoikeia ae nei ma ke kino o ka moolelo. Nau, e ka dmk helohelu, e kooaiaooopo iho i keia inau hoakak» ae la a noonoo iho» he waiwai paka,. a he waiwai ole paha. A e hoo. makahoa kaua asa keia wahi aku i ke kaeaailioaaa ao ka kaua moolelo, # »«» ««« - Hailele iho kkkou m| ia Maka- ( ua» kala aka la lako« aei a pii alm la i kaki kaaakaaai pali o Paa Mahie» ia wahi ike ak« la laleoa Iml ia lokai, *la «alili o ka aiaa wakaai iW», e heaaala aaa iwaho poao ao oKakaaa. AkikianihoHU* ( aka» paaaaaakulaoia i Maka«. # Ua haawi «uakana aku > na haUMana n ae Kula ni:i e PumKau i M kula mi a iib u i aa 1 kii o \V«kinrfcoaa «on* AV rAha«aa »| Lineku::* m« K» U w K««ofci M iho i