Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 55, 30 January 1906 — KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA [ARTICLE]

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KA LIONA O KA MOANA PAKIPIKA

Hiwnauia. Ke hūi'ia ko laua mau paona koikoi a kaumaha, e loaa emi iho malalo o ka ewalu haneri. A o ka hapai ana ae i keia mau kanaka kino nunui elua a lewa mai ka lionua ae a paa ma naMima o ke kanaka hookahi, e manao kakou he Hana hookalaknpua ia na kekahi kanaka e hana ana reia. A o ka oi loa aku nae a kaua e hoomaopopo ai e ka mea heluhelu, oia ka hapai ana ae i ke kanaka a ku pololei kona kino. auhne ae iaia ma kona niau wawao. I ka hoea aoa aku o Kameha- j meha ma kahi o na pu-kaua o na ; aoao like ole elua. e ku ana, ua liopu aku !a ua Paiea nei ma .na;j wawae o Ahia me ke kau no nae j 0 Keeanmoku iluna ma ke kua o ] Ahia. a oku ia ae la o Ahia iluna ' ma na weialau lima oua Paiea nei, me he» wahi keiki liilii ? !a i hapaiia ae e kona makuahine. 1 A kan o Ahia a-me Keeaumoku j iluna m;i na lima wikani oolea o i Kamehanieha, o ka wa ia i hoomo-, hala ae ai o Keeaumoku i ivv "ko -j kiko'* ana a kona niau wawae nui 1 ka a-i o Ahia. lioomalana ae la no hoi i kona mau iima lei-o inano ; a haule iho la ilalo. A haule o Keeaumoku iialo, t*ia no ka wa o KamehanH'ha i ul»ae pu ae ai i ke kino o Ahia. a nahae pu ae la mai lalo ā luna. kaa-e ka | pi lio ka aoao akau me ka aoao j hema. j A p<la iiio )a i make ai kela pukaua pukonakoua o ko KiwaUo av>;;o. A oi.i ilio la ka ike <« uu ]oa j ia aua '» k \ ikaika laU'Hnia o Ka-: , 1 !IH 1 ;.l

He mea oiaio, he lua ole io no nei ikaika i loaa 1 ine'a nona keia moolelo. e like mria a kakou e ike ae Ja. Maanei, e hoakaka aku ka mea kakau i jteia 3qiianao: Ua hoikeia ma ka S N. Kamakau moolelo no Kamehameha; o kekahi kanaka nona ka inoa o Keahia, oia ka Kamehameha luahi i make ia la, ''iluna no make, haule ilalo ha'iha'i." (Buke Kakaulima, buke 2, aoao 40.) Ke kakoo mai nei keia mahele o ka S. M. i ka inoa Ahia i hoike mua ia ae nei ma keia moolelo, ma ke ano oia no ke kanaka i make ai ia Kamehameha, eia hoi, o Ahia i hoikeia aei la. a o Keahia hoi i hoikeia ma kaf S..M, K' amakau moolelo, he hoo-i kahi no ia kanaka. I a ka S. M. Kamakau moolelo,! e like me kana i lohe ai i-kona mau la e huli ana i ko Hawaii nei moolelo, o ka wa i make ai o keia kanaka\ o Keuhia (oia nohoi o Ahia.) mahope iho ia o ka make anaoKiwalao. Ua kulike hoi ka ke alii L. S. Peleioholani mahele no ka wa i make ai o Ahia (oia hoi o K*ahia, I wahi a S. M. Kamakau) ia Kamei hameha, aia no ia ma kela wa ma- ; mua iho o ko Keeaumoku ku ana jikalaau pololu a kokoke loa ai i oia e niake. i Ma ka !.. S. Peleioholani huke 'kakauiima e waiho nei imua o ka mea kakau, ua ikeia no ko Koeaumoku lewalewa ana ma ke kun o I Ahia, a penei kan&mahele ma keia wahi: Ia Kamehameha e haka a e na\na pono loa aYia i ke koa ehu a o |ua koa'la, oia no o Keaweokahi* j kona. lohe ae la ia i ka» ht>ohoia ana ae o na puia leo. e kahea an i: j "Lilo—e! Lilo—e!! Lilo i hii-kua—-e!!! i ka ai a ka lawakua!!! I alawa aku ka !»ana o l\ameha- ; meha ma kahi i lohe aku ai oia i . keia mau leo hooho, ike aku la ia |e lewalewa mai ana ka makuaka* j ne, o Keeamnoku Papaiaheahe iluIna o Ahia, Ua make o Alaa ift i , Kamehameha. A nia ka wa nae i mai ai-o Ahia ia Kameham*v jha. ia wa i hauie aku ai « Kihnui-i'-ah>. , ( Aole i p*n )