Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 67, 13 February 1906 — KA Moolelo Hawaii Kahiko. [ARTICLE]

KA Moolelo Hawaii Kahiko.

(ANCIENT HISTORY OF HAWAII.) Hoomakaukauia e J. M. Poepoe no KA NA'I AUPUNI. MOKUNA I. Na Kuauhau Kahiko e Hoike ana i na Kumu i Loaa ai ka Pae Moku o Hawaii nei. 4. O ko'a ku, o ko'a hale loulu na Wakea 5. Hanau ka La. 6. Hoowiliwili a ka I'a 7. Iloko o ka Moana uli eleele nei la–e 8. O ka Moana 9. Oia ho—i, o ka Moana 10. Hanau ka Moana 11. O ka moana la hoi auanei ko lalo nei 12. Owai la auanei ko luna la? 13. Owai la? 14. O Ku, o Lono, o Kane 15. O Kanaloa, o Kaekae 16. O Maliu *** *** *** Ke ike ae la no kakou i na hoike a ke mele i hoikeia ae la. He ano a he kulana mookuauhau maoli no ka hoike a ke mele a kakou e ike ae la. Ke hookolo nei ke mele i ka hoomailani ana i ko Kauikeaouli mookuauhau alii mai ia Wakea ma mai me na kikoo ana ae i na kikepakepa ana i ka Honua, ka Lani, ka Moana, ke Kai, ka La, a pela aku. Nolaila, ke ike maopopo nei kakou, he kahua a he kaona maopopo ka ka poe haku mele i kukulu ai i ka lakou mau mele kuauhau alii i haku ai, aole no ko lakou manaoio ana ua hanau maoli ia mai e Wakea ame Papa ka Honua ame ka Lani ame ko laua mau mea i piha ai; aole. Mawaho ae o keia mau mele i hoike hapa ia ae la, e ka mea kakau, na mele hoi e hoikeia aku ana ma ka hapa hope o keia moolelo ano nui o Hawaii nei, aole i loaa he mau mele hou aku iaia e hoike ana no ka hanau maoli ia ana o keia mau mokupuni a hanaia paha e ka lima o ke kanaka. O ka Mookuauhau Kumulipo a i ole, o ke Mele Kuauhau ma ia inoa, he mele kahiko loa no ia. Ua hoomaopopoia ma keia mele, ua hoea mai na mea kino pili i ka Honua nei ame ko ka Lani mai ke au manawa i kapaia he Po; oia hoi ke au manawa a ko Hawaii nei i olelo ai he au Akua ia. Ma ka hoomaopopo ana i keia mele, he Elua no mau Au a mau Mahele hoi: (1) Ke Au Po; (2) Ke Au Ao. Ua oleloia ma keia mele, aia iloko o ke Au a mahele mua, he Ehiku Wa; a iloko hoi o ke au a mahele elua, he Eiwa Wa. He Po wale nona au wa manawa ehiku o ke au a mahele ekahi; a he ao wale mai nohoi na wa manawa eiwa o ka mahele elua. A ma kekahi olelo ana, ma ke au manawa elua, i puka mai ai ke kanaka; a ma ke au o ka Po, oia hoi ke au manawa ekahi, oia ke au hookumu honua. (E HOOMAUIA AKU ANA.)