Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 77, 24 February 1906 — I ka Lawelawe Malie a ka Hooipo! HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA, A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA. [ARTICLE]

I ka Lawelawe Malie a ka Hooipo!

HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KA LIONA, A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA.

EEIA wahi, e hoomaopopo ae ka mea kakau i keia wlui ma^e^e > a °ia keia: No ka nele ana oke noi a Kahekili i mau waa kaua ia Kamehameha, nolaila, uahookolo hou aku la oia i kana noi ia Keawemauhili, ka Moi o Hilo e noho ana ma • . Malalo o ka malumalu o keia noi waa k|iua a Kahekili, ua hoouna ae la no oia i kekahi o kona poe koa i Hilo malalo o ke alakai ana a Kahahawai. Ua oleloia, oka nui ona koa o Maui malalo o Kahahawai, ua like me ekolu lau kanaka, oia hoi, he 1200 ia mau koa. - < Maopopo loa ke hookoia nei ka oielo wanana a Holoae, ke kahuna i hoike mua ai ia Kamehameha, ma Kohala, oia hoi, he ekolu ana alii a Kamehameha e kaua iai; elua nae alii no ka . aina. a hookahi alii no ka lēwa, oia o Kahekili. Ke ike nei o Kamehameha oka huipu ana o na pualikaua o Keoua Kuaahuula me ko Keawemauhili, i hoopuipui ia mai e na koa o Maui, he mea ia na Kamehameha i makemake ole e ike, oiai ma ia kulana o ke kaua, e hooi loa ia aku ana ka ikaika o na pualikaua huiia i ka ikaika o kona pualikoa. Nolaila, ua hooholo o Kamehameha, e moe mua ke kaua i ko Keawemauhiii mahele koa ma Hilo. Ua iho mai la o Ka'mehameha me kona mau mahele koa a hoea i Puaaloa, a nee loa mai la no a hoea i Puainako, he oioina keia aneane elua mile paha mai ke kulanakauhale aku o Waiakea. I keia wahi i hooili ia ai ena koa Hueloku o Kamehameha, malalo o ke al&kai ana a Kalanimanookahoowaha, me na koa Piipii o Keawemauhili. Ua hoouka ia keia kau% me ka ikaika ame ka hahana loa ena aoao a i elua ma ia la & po. A ua mau ke k&ua ana no ekolu 1&. A ua oleloia, ike koiu o ka la i koruo pu ai na koa o Kahekili malaloo K&hahaw&i e k&ua i na koa o Kamehameha. I keia kaua ana, ua hehi-ku ia ke amaumau ame ka hihipe'a ok& ieie mai uka mai o Kukuikomo a Makakik>i , & ) Pooho]ua, Kaumana, Kekuaihi. Kaiiilahilahi, Paliuli, Kukulu, Paieie, Panaewa &me l'uaaloa. U& loaa in& koa o K&meh&meh& ka ai o uk& oka nahele; e laa k& mai'a, k& uhi, n& op&e mahikihiki, na l&u hoi'o & pel& w&le aku, nol&iU, &oh« pilikia &n& i k& &i & me k& f& o n& koa o ua P&iea nei. Ik& hoouka k&u& ok& 1& ekolu, oi& ke k&u& komo &i na ko& o M&ui malalo o Kah&h&w&i, u& loa& k& nee hope &n& o aa ko& o K&meh&meha. Oke kumu nui o k*i& hope &na> oi& k& lo&a an& he mau ho& paio mak&mak& hou lo& ia i&kou ōia hoi nei poe ko* o Kahekili. Mamuli o keia m&u koku& hou i loaa ma Ho Keawemauhill ao;io, e like me ia i hoikeia ae la, e alakai ia ana hoi e Kahaha* wai a me ka mumaka kaua o Rahu?wa, ua i^po v lo.i ia ae la ko lakou ik&ika. (K HOaMAUĪA AKU ANA.)