Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 110, 4 April 1906 — Na Hoakaka a Senatoa John Lane! Ma ka Loina Logika e Ikeia Ai? [ARTICLE]

Na Hoakaka a Senatoa John Lane!

Ma ka Loina Logika e Ikeia Ai?

I O ka Logika heaha ia ? Oia no ka olelo a'o 'e hoomaopopo mai aoa i ke kaoaka no ka imi ana, ka uoii ana akq ame ka hoo kaulike ana aku i na Manaohai mo na Manao ukali; a pela e ike la ai ke kokua pili pono ia ana o na Manaohai e na a pela hni na Kumuinanao e kakoiiia ai a kakoo ole ia paha o na Maono Hoakaka; a maopopo hoi ka ooloiei a me ke kuhihewa pahii o ka uaaL'ao alakai o ka (nea nau>i i kukulu kekalii kuuia manao. Kolaila, maluna o keia kahua e kau pono ai makoa i na maoao hoakaka a kahi o ko makou inau hoaioha, oia o Senafcoa John Lane, elike me ia a makou i ike iho ai maloko o ka nupepa Baletina o ka la 2 īho nei, nona ke poo: "John Lane fcalks on Lobor Scare." Ma ke ano polifcika makou nei-ma keia mauao o ka hoa aloha; aole ma ke auo Peresonela (pili-kino). Aia ma kela manae, ua hoike ae ke Senatoa i ke kumu uni .o ko lnkou, uia hoi ko iia Luuamakaainana Repubalika o ka Ahaolelo o 1905, kakoo ana i ke Kanawai 49 o ua Kanawai o 1905, e pili ana i ka Papa Hoopae Limahana ame kana mau ha-

na, oia ka biki ole ana ae ia la(kou Hepuloalika) ke alo ae i ka hooko aua aku ia alahele, oiai, wahi uo aua Seoatoa uei e ku malana o keia kumuhana ka pomaikai maoli o ka poe kalepa business comuiunity) a pela uo hoi ko ka lehulehu (community at lar£e.") Ma keia wahi, hoakaka ae la ua Seoatoa nei, penei: "Ina aole makou i hana pela, e hiki ana i na poe mahiko/ke hoala mai he kumu oi ka ikaika ma na Mokuaina, e loaa ona eaau limahana Amerika e hele mai ia nei; a ma ia ano, e liio aua lakoa he poe koho balota iloko nei o ke Teritore, mahope koke iho no o ko lakou kakaumoa koho baloU aua. A ina oka manao koho baiota ka na kanaka Hawaii e hoao; nei e poiama, alaila, o ka loaa j ana o na Amenka i poe iimahana | no onei nei, he mea e pepehi ko-, ke aua i ka maua koho balota 0] na kanaka Hawaii, oiai loi: o ka: h< āna mai i iu\ limahan* Aiu* v r;k « elike .ite mv Molikaiia auu» ua Pukiki. Vlaili» t hi opanooia aku uuu koia umi.e o ka Ulnii,4 koho b*K t.i O t.a Auū» k.t Haw«l\"

Ke ike ae J|i ko makoa poe faeInhein i ka maaao hoakaka o ke Senatoa no ka mea e pili «oa i oa kumu maopopo maoli o ko !akou Repubalika hooholo ana i kela kanawai, oia hoi— _ 1. Ua hoohoioia ka ua kaoawai hoopāe iimahana 'la (Kaoawai 40 b na Kanawai o i. niea eliiki ole ai ke hoopae ia mai na limahana Amerika« o hoea mai lakou i Hawaii nf»i, a i ko l>tkou k/»kau a hoopaa inoa aLa ma ka pap* inoa koho balota, e loaa no ia lakou ka pono koho balota, ahe mea ia e hoopilikia kokoke loa ana i ka pono koho balota o n? kanaka Hawaii, (aole o na Home Kula wale no, aka, o na Repubalika Hawaii a me na Demokarata Hawaii nohoi, ke ole lakou he poe no ka poai kalaiaina e laka ai keia poe Aoierika hou). Pela anei'? Gka ike

kau kanawai anei ia o kekahi o na Alakai o ka Aeao liepubalika? Ua kaupaleia anei ka hiki ana i keia Papa Hoopae Limaaole hiki ke hoopae mai ia nei i na kopa Ame.rjka maoli? Ina o kahi ike iho 1& no ia o ke Senetoa ma na mea e pili ana i keia Kanawai, ke manao nei Ka Na*i Aupuni, aole i kupono ke Senatoa opio e hoomau aku i ka oihana kaukanawai |uo ke Teritore o mahuahua loa aku ka poino o na kanaka Hawaii, mamuli oka uui oka lalau. A pehea e maopopo ai; Peoei: A( le loa he pauku hookahi maloko o ua Kanawai la e papa aoa i ka Papa Hoopae Limahaua Pepehi Balota a ua poe Repnbalika nei i hooholo ai, aole hiki ia lakoo ke hookomo mai i na kupa Amerika iloko nei o ka aioa malalo o ka mana o keia Kanawai? Ke aa uei Ka Na'i Aupuni i ka Senatoa a i kahi alakai Repubalika e ae, maHonolula neiama na inokopii* ui e ae, e hoike mai i ka paaka o na Kaoawai 'la, e papa ana aole hiki i Hoopae Limahaoa nti ke hookomo ole mai i .m Amerika e loaa koke aoa ka ma* oa koho b*lota, Eia na oleio oka Paaku 6 o ke Kanawai 47 (o 1 ) (ma ka makou unnhin* no kf»ia>: "O ku h»ra h ita Koujvhuj* iioo, ae < ia kn hov ha-! ua ana i ikv ilala o hiki uuu i ; ,! lakou kv hoohuua ka \ō ru* i t,» JH

loaa aoa. ma Hawaii nei i ka poa e makemake aoa e |takula boma -noho no lakoa maaoei; a e hoobāoa akn nolakou i na ageoa no ka hooko aoa aka do ia. mau bana like, ina be kupono. JE hiki no i ka Papa ke haoa aelike no ka hoolaha ana 'ku iioko o ffookahi a oi aka maa nupepa a»bake aapepa .hoi, nr> ka hooiaha ana aka ma na uina e, elike me ka lakoa i maoao ai he pono." Mahea kahi i papaia ai aole hiki i ka Papa Kii kanaka pepehi b»lott a na Kepab«lika i kakala ai ma o kela Kanawai ke hoopae mai i na limahana Amerika, a i oie, poe paba~oiro na aina e, e noho ana ma Ameri« k», aole e hookomoia mai i Hawaii uei, uaalalo o ka oia poeV V • Aole anei o ua Kukini Molokau* e ouho mai la ma Kapaa, Kauai, i komo mai nei ia nei malalo o ka mana o ua Kanawai 49 nei, he poe kapa Amerika lakou; a, aole hoi ia poe i lawe ia mai Rusia pnloiei mai a i Hawaii Lei, elike me ka ke Senatoa e hoike nei? Aoie anei o oukou, na alakai K r pabaiikij, ka mea a na alakai Home Eala i Avauana mua ai ma %e kau koLo o 190-4, e hele aua oukou ena Kepubalika e kail i kauawai e hoopilikiii ia mai ai I ka pono koho biiicta o na kanaka Hawaii? Aole no anei oukou i lohe i na liaioleio akea aaa o ka Apao Kuokoa Home liula, he mea pono ia kakoa na Hawaii

ke makaala loa no ko kakou ikaika kobo b*lota kaloko, oiai āohe waki e loaa hou mai ai ia kakou ca kipoohiwi Hawaii © koke aoa no ke koho baiota; oiai o ka aoao ona ilipuakea, ua hiki ia lakou ke hookomo mai i na poe kaoaka makua mai na aiaa e mai, a he maa makahiki po&ole waiē no e ooho iho ai ia nei, a o ka loaa aku )a uo ia ia lakou ua laau hahau e pa mai; ai na lae o n& kanaka Hawaii; a oia ka na Repubalika i hana ai ma keia kaa iLanawai Aole i pao. O ka la 4 o Apenia nei, o keia ka la i make ai o Kinaa, k« k&ia I, ame KaheiUimalie (w) ma U M. H, 1839. O keia Kmaa, ka wihio* a Keknanaoa, kiaaioa o Oiba nei. O ka poe hookaa mua nia no ka mahina lux>kahi, ekolu mahina, eono mahina, a makahiki hookalu no ke ola o Ka Ka'i Ai> rrsi, no ia mau w:\, 7.v a, kA k:> f 4 <*> o ! IKI |HH l kau»u» i k,» al.a ia a|siu nuilui*;\ hooK.ihi. e uku iakou i $ IMHi iu.i k.'» K\wkahi o k,t puh» « jviu ai i.-i n.Alup.a Aolo k i < .> o, aku ;u a o hookahi n