Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 118, 13 April 1906 — O Kuu Wai Liko Pua Hinano! KA MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA, A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA [ARTICLE]

O Kuu Wai Liko Pua Hinano!

KA MOOLELO NO KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KA LIONA, A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA

Holo mai la ua mau moku nei a hoea i ka mokupuni o Oahu ma ka aoao hikina, ma ka la1 o Iune;a ma ka la 3 mai ku mai la laua ma Waialae. Ua hoike ae o Kapena Portlock ma ka wa a lakou i ku mai ma Waialae (ma keia M.H. l786), ua piha maoli ke kaha o Waialae i na kanaka, a ua paa ponohoi ka aina i ka mahiaiia.Ua ku ua mau moku nei keia wahu no na la elua (4) no ka hoopiha ana i ka wai (maoli) ma ke kuai ana mai i na kanaka o uka nei o ka aina, ma ke kumukuai haahaa palaueka loa a kakou e olelo ae ai i keia wa, oia hoi, i kui kakia maoli (six penny nail), make hookahi hue wai o elua (2) galani ka nui. Ma keia wa i ku mai ai keia mau moku Pelekane i Oahu nei, ua ike o Kapena Portlock i na pahikaua puhaka apau, a Kapena Kuke i kuai a i hoolilo ia i na kanaka o Hawaii. e paaia mai ana e na koa o ka Moi Kahekili.. A he mea paha keia e hoomaopopo mai ana, eia o Kahekili i Oahu nei me kona poe i ke kaua, oia kela holo ana mai ona e kaua me Kahahana ma ka M.H. 1783; a oia mau noho no o ua Moi nei o Mau a hiki wale i nei ku ana mai o r.ei mau moku Pelekane. Mai Oahu aku nei, holo keia mau moku a ku Waimea . Kauai, ma ka la 13 o Iune, 1786. Ma na malama hope oia makahiki, oia paha o Nowemaba a me Dekemaba, ua hoi hou mai no keia mau moku a ku ma Hawaii, Maui, Oahu a me Kauai. I ke ku hou ana o ua mau moku nei i Oahu nei ua hoike ae o Kapena Portlock, i kona ike ana ia Kahekili ma ka la 1 o Dekemaba 1786. Wahi ana: “He kanaka nui puipui oia, maikai kona oiwi kino, a he aneane kanalima ona mau makahikia ma ka hoomaopopo aku, he kanaka noonoo maikai, a mahalo nui ia e ko na mau makalahiana.” Hoike maila nohoi oia (Kapena Port lock) ia wa, aohe inu awa o Kahekili aole no hoi ona inu waiona, a i ole, inu waina hoi. Kahekili hoole ana, aole e inu ia mau mea inu ka wa i haawiia mai ai ia mau waiona ma luna o ka moku. O ka olelo ana o Kapena Portlock, ma kona wa i ike ai ia Kahekili ma Oahu nei ma ka M.H.1786, ma la 1 paha o Dekemaba, he 50 ka nui o na makahiki o Kahekili ia wa. he manao kuhihewa ia. Ua hoikeia ma ka Papa Hoike Manawa ka mea kakau moolelo S.M. Kamakau, ua hanauia o Kahekili ma ka po i o Akua, ma ka M.H. 1736 nolaila,a hoea mai i ka M. H. 1786, ua hiki ko Kahekili mau makahik i ko 80. O ka nui o na makahiki o Kahekili mamuli o ke alakai a keia Papa Hoike Manawa a S.M. Kamakau, a hoea i ka hanau ana o Kamehameha 1, ma ka M.K. 1736 he 30 makahiki., (E HOOMAU IA AKU ANA.)