Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 119, 14 April 1906 — Ke Lei Nei Au i [Illegible] HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA, A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA. [ARTICLE]
Ke Lei Nei Au i [Illegible]
HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I.
Ka Na=i Aupuni o Hawaii.
KA LIONA, A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA.
Ua hoikeia ae la keia ka mea kakiau, i mea e hiki ai ke hoomaopopo, a hoea i ka M.H. 1786, ka wa i ku mai ai o Portlock aʻe Dixon elike me ia i hoike mua ia ae nei, he 80 ka nui o na makahiki o Kahekili ia wa; a hei 50 ka nui o ko Kamehameha mau makahiki. MEA KAKAU. Mahope iho o ke ku ana mai o keia mau moku a i ole, ma ka manawa no hoi e aneane ana ia wa, ua ku maila ka mokūpuni o Maui, ma ka la 28 o Mei, 1786, he elua mau moku manuwa Farani, malalo o ka nohoalii kiekie la ana e La Perouse. Olelo o Prof. Alexander ma kana “ßrief History of the Hawaiian People," ua ku mai keia mau moku ma ma Honuaula, Maui Hikina. Olelo hoi o Aberahama Fornande ma kana huke elua, "Ka Lahui Polunesia,” 'aoao 230, ua ku mai ia mau moku ma kahi kokoke i Lahaina. Ua kulike keia manao o Mr. Fornander me ko ka kakau moolelo Jarves. A ua olelo ae hoi keia mea kakau moolelo, he poe kanaka Farani na haole mua loa i hehi i ka lepo o Maui. Mai hea mai la i loaa ai i keia mea kakau moolelo, aole i ikeia. A he mea makehewa nohoi ke kamailio ana ma keia wahi o ko Kamehameha moolelo. He nui a lehulehu loa na moku o ko na aina e i ku mai ai i Hawaii nei mai ka M.H. 1786 a hoea i ka 1790, ka makahiki a Kamehameha i nee ai no ke kaua ana ia Maui. Ma ka malama o Augate, 1787, ku maila ka moku ʻNootka ‘ e noho alii moku kiekie ia ana e Kapena Meares. A o ka moku keia nana i lawe aku o Kaiana, i Kahiki. oia hoi i Canton, Kina. Ua oleloia he ekolu poe kanaka Hawaii i holo pu me Kaiana ma keia huakai i Kina, ma ke kulanakauhale o Canton. Ua hoikeia nohoi ma ka wa i hiki ai o Kaiana ma ke kulana kauhale o Canton, ua hookipa maikai ia oia e na haole Pelekane e noho ana malaila. He kanaka kulana hiehie maoli no o Kaiana ma kona mau ano a pau, pela ka mea i hoikeia nona. A i kona hele ana ma na alanui o Canton, me kona papale mahiole ma kona poo a me kona kapa ahuula hoi maluna iho, ua lilo oia i mea nana nui ia me ka piha mahalo nui ia e na haole Pelekane a me na ka--maaina o ia wahi. A i kona hoihoiia ana mai i Hawaii nei, na kekahi o na moku o Kapena Meares i kapili ai, oia hoi ka moku “Iphigenia” i noho alii noho alii moku kiekie ia Kapena Douglas i hoihoi mai iaia i Hawaii nei. Ma keia hoi ana mai o Kaina mai Kina mai ua haawi mai la kona mau hoaloha ma Canton iaia i ka bipi ke kao, ka pelehu; e laa hoi na kumu lemi me ka alani; me ka pauda ame na waiwai e ae he nui. (E HOOMAU IA AKU ANA.)