Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 120, 16 April 1906 — He Lei no Liawahine i ke Kuahiwi! HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA IHONA, A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA. [ARTICLE]

He Lei no Liawahine i ke Kuahiwi!

HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KA LIONA A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA.

I keia hoi ana mai o Kaiana, mai Kina mai, aole i ku mua mai ka moku i Hawaii nei, aka, ua hala loa i na kapakai o Amer rika; a malaila i holo kalepa ai no kekahi wa loihi; nolaila, ua pau na holoholonai haawiia mai ai iaia i ka make. I ka holo ana mai o ka moku i Hawaii nei, lohe iho la oia no ko Kaeo manao maikai ole nona, nolaila, ua holo loa ko lakou moku a hoea i Hana, Maui, Dekemaba 6,1788 a ma laila aku hoea i Kealakekua. A i ke ku ana o ka moku "Iphigenia" ma ke kaikuono o Kealahekua ma ka la 29 o Dekemaba, M H. 1788, wahi a kekahi poe kakau moolelo; a wahi a kekahi poe, o ka malama ia o lanuari o ka M. H. 1789, e noho ana o Kamehameha ia wa ma keia wahi; a ua holo mai la o Kamehameha maluna o na waa kau-lua, a he umikumamalua hoi ka nui o nawaa kaulua i holo mai ma keia huakai hookipa ia Kaiana. Ua uhi ia na waa i na ahuula, ku nohoi na kahili o ua Na'i Aupuni nei. Oiai na waa o ua Paiea nei e nee mai ana i ke kai, ma ke alahele e hoea mai ai i kahi e kumnei ka moku, ua haawi aku la ka moku he mau kipu aloha ana no ua Moi ai-moku nei o na Kona. na Kohala ame kahi mahele o Hamakua. Ua olelo mai o Jarves ma kana moolelo Hawaii ika 4 o ka hoopukaia ana, aoao 68,) ma ke kaikuono o Kawaihae i ki'ia ai na pu-kuniahi i ko Kamehameha wa e noho ana malaila. Ua halawai iho la o Kamehameha me Kaiana maluna o ka moku, a peia hoi me na 'lii aimoku o Hawaii nei ua ikeia ae la, aohe wahi o Kauai e noho ai o Kaiana, nolaila, ua au'a aku la o Kamehameha ia Kaiana e noho laua i Hawaii, a ua ae nohoi o Kaiana i keia kaohi a Kamehameha. A oiai elike me na mea i hoike mua ia ma kekahi mau he lu i kaa hope ae nei, he alii no o Kaiana i noho pu me Kamehameha, nolaila, o keia leo au'a a Kamehameha e noho pu no laua i Hawaii, aole ia he leo malihini ia Kaiana, nolaila, ua noho no oia me ke alii me Kamehameha. He mea pono paha ka hookomo ma keia wahi mea a ka mea kakau moolelo S.M. Kamakau i hoike mai ai ma kana buke buke moolelo kakau lima kope e paaia nei e ka mea kakau oiai ke hele aku nei keia mau mea kahiko pili moolelo o Hawaii nei i ka nalowale; a oia hoi ka mea e pili ana i keia holo ana mai o Kaiana i keia hoi ana mai a halawai ai me Kamehame ha ma Kona. elike me ia i hoikeia ae nei: "I ka noho ana o Kamehameha ma Kona, Hawaii, ku mai la kekahi moku ma Kealakekua; o Kapena Kane ke aliimoku O Kaiana kekahi maluna oia moku, he moopuna na Keawe. (E HOOMAUIA AKU ANA.)