Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 131, 28 April 1906 — KA Moolelo Hawaii Kahiko. [ARTICLE]

KA Moolelo Hawaii Kahiko.

ANCIETN HISTORYOF HAWAII Hoomakaukauia e J. M. Poepoe No KA NA'I AUPUNI MOKUNA II Ua Umikumamalua o ke Au Elua o ke Kumuhonua Kumulipo - Na Hanauna Lau Alii o keia Wa. Ma keia Mokuna e uana ai.kakou i ka hanauna kanaka e hoomaka ana mai a Wakea me Papanui Hanaumoku mai. He mahele ano nul a pohihihi no keia o ka hoonohonoho ana, manuli o ke kulike ole o na hoolou a hoopiili mookuauhau ana a na lii o ka wa kahiko o Hawaii nei i ko lakou mau mookuauhau; Aole hoi oia wale do; o ke kulike ole a paewa- ' ewa nohoi o kekahi mau inoa. O kekahi pilikia nui nohoi o keia mau mookuauhau, oia ke komo ole ana o kekahi mau inoa o kahi mau alii ma na mookuauhau alii o Hawaii. Aka, e hoao ana nae ka mea kakau, elike me ka hiki iaia, e makalakala ae i kekahi mau hihi pea o keia mookuauhau, me ka manaolana e loaa mai ana ua kokua mai ka poe paa Kuauhau o kakou e noho nei i keia wa i mea e hiki ai e loaa he Papa Kuauhau Alii pololei no Hawaii nei. E hoomaopopoia mai ke Au mai o Wakea ame Papa-Nui Hanau-Moku, a hoea loa mai ia Kamehameha, Ka Na'i Aupuni; ma kamahele mookuauhau pili anai ko Hawaii poe alii, oia ka Wa Umikumamakolu o ke Au Elua o keia Moolelo Kumu-Lipo-Kumuhonua. E hoao ana nohoi ka mea kakau ma keia mahele e kukulu i na Papa Kuauhau Alii o Hawaii, Maui, Oahu ame Kauai. E hoolilo ana no nae i ke Kumu-kuauhau o na lalani alii o kela me keia mokupuni i hoikeia ae la ma o Wakea la ame Papa; me ka hookomo pu ana ma na wahi hiki, i na hoakaka moolelo kahiko elike me ia i loaa mai ai i ka mea kakau mai loko o na mookuauhau lehulehu i pai buke ia a i kakau mala hoi. A i ka hoomaka ana i keia mahalo, he mea pono no i ka mea kakau moolelo ke hookomo ma keia wahi i na olelo i hoikeia ma na Paku 1 me 2 o ka Mokuna 2 o ka "Moolelo Hawaii" (1858) i hoikeia ma ka aoao 6 i loaa ai he hookumu ana a he hoolala ana i na manao hoakaka o keia mahalo. "1. Mai ia Wakea mai a hiki mai i ko Haumea ma ke ana, eono ia mau hanauna kanaka. Aia ma {illegible}-Mehani kahi e noho ai keia mau hanauna. A mahope mai o keia mau hanauna eono, 19 ia hanauna. A ua manao wale ia, o kekahi poe o keia mau hanauna kai hele mai a noho ma Hawaii nei; nokamea, o ka iwakalua paa o keia hanauna, o Kapawa, kona inoa, oia kai ahiia mai ma Kukaniloko no Waialua i Oahu, kona wahi i hanau ai.