Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 133, 1 May 1906 — KA Moolelo Hawaii Kahiko. [ARTICLE]

KA Moolelo Hawaii Kahiko.

(ANCIENT HISTORY OF HAWAII.) Hoomakaukauia e J.M. Poepoe no Ka Naʻi Aupuni. MOKUNA III. Hoomaka ka Moolelo Kuauhau mai a Wakea mai. Ka Moolelo o Wakea. He mau inoa okoa ae nohoi kekahi o Wakea, oia o Kapapanuiakea, elike me ia i ikeia ma ka mele Kumulipo; a o Makiaa- Hano hoi kekahi inoa, elike me ia i ikeia ai ma ka pule a Kamoawa, ke kahuna. Ma ka Davida Malo moolelo hoi, ua olelo oia, o Lihauula ka mua; o Wakea aku kona hope, a o Makulu ko laua muli Aka, ua hoike mai o Aberahama Fornander ma ka aoao 112 o kana Buke I "Ka Lahui Polunesia," o Wakea no ko Lihau-ala mua; a o Makuu, oia nohoi o Makulukulukalani ko laua muli. Ua ikeia ma na papa mookuauhau he nui elike me ka moo kuauhau o Opuukahonua, Hulihonua, Kapapaiakea me [illegible] honua, o Lihauula ke keiki mua a Kahikoluamea k. me Kupu lanakehau w.; o Wakea aku ka waena, a o Makulu ka hope. Aka, ma ka mookuauhau o Welawahilani i hoikeia ma ka aoao 187 o "Ka Lahui Polunesia." Buke I, o Wakea, ka mua; o Lihauula ka wanea, a o Makuu (oia nohoi o Makuu, i kapaia i kahi wa o Maukulu ka muli.) Me he mea la, ua hanaia kela mau mookuauhau i hoike ia ae la, ma ka hoolilo ana ia Lihauula i mua no Wakea ame Makulu; e na kahuna o ke au kahiko, oiai ua oleloia ma ka moolelo kahiko, mai a Lihauula mai i loaa mai ai ka oihana; kahuna, oiai hoi ka oihana alii mai a Wakea mai ia. A ua hana na kahunu i keia hana i mea e lilo ai ka oihana kahuna i [illegible] no ka oihana alii. No ka mea e pili ana i ko Wakea oleloia ana no Kona hana maoli ana me kona mau lima i ka Pae Aina o Hawaii nei, ua hoikeia ia mahele ma ka Mokuna I, o keia moolelo i kaahopeae nei. Ua hoomaopopoia ma na kuauhau ame na mele kahiko, oia no ma Oahu nei kahi i noho ai o Wakea ame Papa. Aia ma kekahi moolelo kahiko o Hawaii nei, ua ikeia Mo Wakea ame ko Papa noho ana mauke ae nei o Kalihi, a pele nohoi ko Wakea kukulu ana ma Waolani, Nuuanu ae nei, i [illegible] A o ka inoa o ua heiau la oia o Kawaluna. Ua eleleia, o ka heiau mua loa keia i kukulu mua ia ma kea Pae-aina. Aia maloko o kekahi mele kahiko i hoakaka ai keia noho ana Wakea me Waolani ame kona kukulu heiau ana malaila. penei ua mele la (E HOOMAUIA AKU ANA.)