Ka Naʻi Aupuni, Volume I, Number 150, 21 May 1906 — Ola na Pu'e Wehiwa i ka Uka! HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. KA LIONA, A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA. [ARTICLE]

Ola na Pu'e Wehiwa i ka Uka!

HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KA LIONA, A I OLE, O KE PUKONAKONA O KA MOANA PAKIPIKA.

JTo Kamehameha hoouna aua i Elele i Oahu ia Kahekili, a i i • ■' ' .j Kauai nohoi. Ua ulu ae nohoi ka manao hoohuoi iloko o Keoua, roe he mea la, ua hui pu paha o Keawemauhili ame Kamehameha noa ka ohumu ana, e kii aku laua e kaua iaia; nolaila, ua kupu ae la ka manao iloko ona, e kii mai oia e kaua ia Keawemauhili. A ua ike hoi o Keoua, ua pāu ko Keawemauhili mau mamaka kaua ame na pukaua makaukau ikaika, elike me Keaweokahi- ! kona, Eleele, Koakanu, Kaleipaihala ame kekahi poe e ae me Kamehameha i Maui, ua ikaika loa kona manao e kaua ia Keawemauhili, a loaa no iaia ka lanakila. Penei ka S. L. Peleioholalui hoike ma kana moolelo (kakalima) no Kamehamelia ma keia wahi: "Ūa paia hele ae la o Keoua ia Hawaii- Ua pepehi wale ia na makaainana o Kohala ame Hamakua. Luku hoomainoinoia na makaainana a hiki i Hilo paliku. Ama Alae, ua hui pu na j puali kaua, ko Keoua ame ko Keawemauhili. Elua la ke kaua j ana ai ke kolu oka la, ua auhee o Keoua a hiki i Honolii. Ve holo mai la o Moo. he koa ponoi no Keawemauhili; a pahu mai la i | kana ihe ma ka iwi aoao hema o Keawemauhili. Alawa ae la o Keawemauhili; a olelo ae la: ;< Huihui wale hoi kau laau i ka aoao, e Moo!" A ia wa no.ua lalau iho lao Keawemauhili i ua laau ihe nei, a uhai pu ae la. I keia wa, eia o Keoua ma ka aoao ma Hilo paliku, ma | Paukaa i keia wa. Ika lohe ana 6 Keoua, ua ku o Keawemauhili i ka laau ihe a Moo, kona koa ponoi no, ua holo mai la oia me ka manao, e kii mai ike kino mauleule o Keawemauhili e kan I ika leie. Hiki o Keoua imua o Kekaulikeikawekiuonalani, ka makuahine o Keawemauhili, oiai m>hui oia e uwe ana no kana keiki. Konoi akuia o Keoua: "E ke 'Lii e! I kii nmi nei au i ke 'lii e kau i ka lelē! M l*a hoole aku o Kekaulike (w) a olelo aku la: "Ei nei, aole ka ou iko, he kapu au; a, eia oe ika pahu kapu. Ahe aiii kapu au." Aole i pane hou aku o Keoua. Eia na 'iii mawaho, $ kali ana o ka huaolelo a ke aliiwahine, ina he make a he oia paha ko Kinuia, nokāWiea, oia wale no ke noho uei iloko. Aka. > mva e manalo ai ke noi a K«oua, ua haawi aku )a o Kekaulike i ka mahiole o "Kalaninuiamam \o! ' me ka olelo ana'ku l, Kia mai ke poo oke alii o louii. M